Unija slobodnih sindikata podnijela je inicijative za osnivanje Zavoda za medicinu rada, kao i za izmjene i dopune Pravilnika o utvrđivanju profesionalnih bolesti.
“Inicijativa za osnivanje Zavoda za medicinu rada upućena je Ministarstvu zdravlja, a njenu opravdanost USS nalazi u činjenici da profesionalna oboljenja predstavljaju glavni uzrok smrti na radu, čak šest puta više od profesionalnih oboljenja, i da pritom u Crnoj Gori ne postoji ni zvanična statistika, ni evidencija o profesionalnim oboljenjima, kao ni referentna ustanova koja dijagnostifikuje i priznaje profesionalna oboljenja, niti referentna ustanova koja vodi evidenciju o profesionalnim oboljenjima.
Dodatni argument je epidemija sa kojom se već duže od godinu dana suočavamo koji nas obavezuje da, ne samo kroz zakonodavni već i kroz institucionalni okvir, i ne samo deklarativno već i stvarno, uložimo napore za blagovremeno planiranje, prevenciju i unapređenje jednog od najznačajnijih pitanja za svijet rada i društvo u cijelini, kakvo je pitanje zaštite i zdravlja na radu”, navedeno je u obrazloženju Unije slobodnih sindikata.
Osnivanje Zavoda za medicinu rada nalazilo se već deset godina u planovima bivših vlada, ali iako označen kao prioritet taj plan nikada nije realizovan. Ovu instituciju već godinama zahtijeva i Udruženje zaštite na radu. Ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović, u čijem se resoru nalazi i politika rada i zaštite na radu, nedavno je kazao da će im prioritet bili poboljšanje sistema zaštite na radu, dok je iz Instituta za javno zdravlje najavljena mogućnost da se centar za zaštitu na radu osnuje u okviru ove institucije.
“Koliko nam je poznato, u Crnoj Gori od 2015. godine nije evidentirano niti jedno profesionalno oboljenje, dok je u periodu od 2009 - 2015 verifikovano svega 10 profesionalnih oboljenja (prosječno 1,6 zaposlenih godišnje). Neregistrovanje i neverifikovanje profesionalnih oboljenja ne može biti poistovijećeno sa njihovim nepostojanjem. Ustav Crne Gore, u članu 64 propisuje da zaposleni imaju pravo na zaštitu na radu, dok su Zakonom o zaštiti i zdravlju na radu, zaštita i zdravlje na radu prepoznate kao djelatnosti od javnog interesa. Za zemlju koja pretenduje da postane punopravna članica Evropske unije nedopustivo je da ne postoji adekvatan zakonodavni, a posebno adekvatan institucionalni okvir kojim bi se promovisala radna sposobnost i ukupno zdravlje radno aktivne populacije u Crnoj Gori”, navedeno je u dopisu koje je upućeno ministarki zdravlja Jeleni Borovinić Bojović.
Zaštita i zdravlje na radu, kako navode, preduslovi su za poboljšanje produktivnosti, te su od suštinske važnosti za ukupan društveno-ekonomski, pravičan i održiv razvoj.
“I pored činjenice da je normativni okvir u oblasti zaštite i zdravlja na radu gotovo u potpunosti usaglašen sa evropskim zakonodavstvom, jedan od najvećih problema u praksi predstavlja, upravo, nedefinisani status i nepostojanje zavoda za medicinu rada koji bi trebalo da bude okosnica ukupnog sistema zaštite i zdravlja na radu. Kako u pogledu osnivanja zavoda za medicinu rada već postoji strateški okvir (Strategija za unapređenje medicine rada za period 2015-2020. godine), kojom je propisano da “ne postoje prepreke” za njegovu implementaciju, vjerujemo da će vaše Ministarstvo prihvatiti našu Inicijativu i u saradnji sa socijalnim partnerima i svim relevantnim subjektima u društvu konačno otpočeti aktivnosti na osnivanju Zavoda za medicinu rada”, smatraju u USS-u. G. K.
Korona i njene posljedice mogu biti profesionalna bolest
Druga inicijativa Unije slobodnih sindikata odnosi se na izmjene i dopune Pravilnika o utvrđivanju profesionalnih bolesti sa ciljem da se razmotri mogućnost prepoznavanja kovid-19 kao profesionalnog oboljenja i upućena je Ministarstvu ekonomskog razvoja.
“Važeći Pravilnik o utvrđivanju profesionalnih bolesti na snazi je od oktobra 2004. godine i sadrži tzv. “zatvorenu” listu profesionalnih bolesti sa svega 56 prepoznatih bolesti. Osim toga, ova lista profesionalnih oboljenja višestruko kraća od evropskog prosjeka, i neophodno je revidirati u skladu sa Konvencijom Međunarodne organizacije rada (MOR) broj 121, Preporukom MOR-a broj 194, preporukama EU iz 1992 i 2003. godine i smjernicama Svjetske zdravstvene organizacije o međunarodnoj klasifikaciji bolesti”, naveli su iz USS-a.
U pismu ministru Milatoviću, u čijem resoru je zaštita na radu, navedeno je da je epidemija još jedna opomena da Crna Gora mora mijenjati odnos prema pitanju zaštite i zdravlja na radu.
“Ogromni su problemi vezani za kriterijume verifikacije profesionalnih bolesti, njihove evidencije, procedure i načina dokazivanja i utvrđivanja profesionalnog oboljenja, finansiranje dijagnostike u postupku utvrđivanja profesionalnih oboljenja i dr. Iako naziv Pravilnika upućuje na način utvrđivanja profesionalnih bolesti, istim nije definisan postupak utvrđivanja profesionalnih bolesti, postupak prijave profesionalne bolesti, niti je definisan subjekt koji ima pravo da utvrdi
profesionalnu bolest. Opšte je poznato da u Crnoj Gori ne postoji referentna ustanova za utvrđivanje profesionalnih bolesti što dovodi zaposlene u nezavidan položaj”, naveli su iz USS-a.
Oni smatraju da se revidiranjem liste profesionalnih bolesti treba razmotriti mogućnost prepoznavanja COVID-19 kao profesionalnog oboljenja.
USS predlaže i da ovo Ministarstvo bude pokretač formiranja nacionalnog tijela za zaštitu i zdravlje na radu, koje postoji u zemljama u okruženju, ali i u Evropi.
Bonus video:
