Crnogorske opštine bi mogle ostati bez višemilionskih prihoda ukoliko se uvede neoporezivio dio zarade do 700 eura bruto, što je najavljeno projektom “Evropa sad”, jer je značajni dio od poreza na dohodak njihov prihod, a male i siromašne opštine mogle bi ostati i bez polovine svog budžeta.
Iz Zajednice opština Crne Gore su naveli da ih iz Ministarstva finansija niko nije kontaktirao u vezi sa ovim planom, iako su bili zakonski obavezni to da urade, kao i da će tražiti hitan sastanak sa ministrom Milojkom Spajićem kako bi im bila predstavljena analiza uticaja najavljenih mjera i kako bi opštinama bio nadoknađen ovaj gubitak.
Opštine traže analizu uticaja na svoje prihode
”Osim informacija iz medija, Zajednica opština, a ni jedinice lokalne samouprave nijesu bliže upoznate sa mjerama iz programa “Evropa sad”, kao ni konkretnim predlozima za izmjene propisa koje će uslijediti da bi se program sproveo. Iz tih razloga, Zajednica opština nije ni mogla uraditi analizu uticaja planiranih mjera na prihode jedinica lokalne samouprave. Želimo da naglasimo da je zakonska obaveza predlagača propisa da prilikom pripreme zakonskih rješenja uradi procjenu uticaja tih propisa, uključujući i procjenu uticaja na opštine, što, prema raspoloživim informacijama, nije urađeno”, naveli su iz Zajednice Opština na pitanja “Vijesti” o tome da li su kontaktirani zbog predloženog plana i kako bi on uticao na prihode opština.
Prema objavljenom programu “Evropa sad” planirana je izmjena Zakon o porezu na dohodak fizičkih lica, kako bi se uveo neoporezivi dio prihoda do 700 eura bruto zarade. Odnosno na taj dio zarade se ne bi naplaćivao porez na dohodak, već bi poslodavac za taj i za umanjeni iznod doprinosa za zdravstveno osiguranje morao zaposlenom povećati neto zaradu.
Opštine dobijaju 12 do 70 odsto poreza na dohodak
Iznos do 700 eura bruto zarade je i najčešća zarada u siromašnim opštinama i na sjeveru Crne Gore. Prema Zakonu o finansiranju lokalne samouprave opština ustupa dio ovog poreza u zavisnosti od njenog stepena razvoja. Tako se opštinama na primorju sa stepenom razvoja iznad prosjeka ustupa 12 odsto ovog poreza, a ostalim na primorju ispod prosjeka 20 odsto tog poreza. Opštinama centralne regije se ustupa 14 odsto ovog poreza, osim Glavnom gradu 15 odsto. Opštinama na sjeveru se ustupa 50 odsto prihoda od ovog poreza, osim opštinama koje imaju ispod tri hiljade stanovnika, kojima pripada 70 odsto od ovog prihoda.
Opštinama ide i prirez na iznos ovog poreza od 13 do 15 odsto, kojeg takođe neće biti u slučaju uvođenja neoporezivog dijela zarade. Takođe jedan dio od ovog poreza ide u egalizacioni fond čiji su korisnici najsiromašnije opštine.
”Najavljene mjere kroz promjenu poreske politike, posebno u dijelu poreza na dohodak fizičkih lica, proizveššće značajne negativne efekte po budžete jedinica lokalne samouprave, prije svega, kroz smanjenje prihoda opština po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica, što je jedan od glavnih prihoda opština. Takođe, imajući u vidu da se najveći dio prihoda egalizacionog fonda obezbjeđuje iz poreza na dohodak fizičkih lica, prihodi u egalizacionom fondu će biti znatno manji, što će se direktno negativno odraziti na smanjenje dotacija opštinama korisnicama sredstava ovog fonda, a što je jako loše kada se ima u vidu da su dvije trećine opština korisnice sredstava iz ovog fonda”, navedeno je u odgovoru “Vijestima” iz Zajednice opština.
ZO: Nije sačinjena detaljna analiza
Oni navode da predlagač programa “Evropa sad”, prilikom koncipiranja mjera i propisa kojim će sprovesti program, nije sačinio detaljnu analizu uticaja ovih mjera i propisa na prihode opština, što je zakonska obaveza predlagača”.
”Nasuprot tome, o ovoj dimenziji programa vodilo se računa samo kada je u pitanju uticaj mjera na državni budžet, pa su predložile izmjene određenih propisa kojima će se nadomjestiti svoj izgubljeni prihodi. Evropska povelja o lokalnoj samoupravi, Ustav Crne Gore, Zakon o lokalnoj samoupravi i Zakon o finansiranju lokalne samouprave garantuju opštinama dovoljan nivo prihoda potreban za finansiranje nadležnosti opština utvrđenih zakonom. Takođe, preporukom (2005) br. 21 Savjeta Evrope jasno je utvrđeno: “Generalno, kada više vlasti donose odluke kojima smanjuju poresku osnovicu lokalnih vlasti, treba obezbijediti nadoknadu”.
Jedna od alternativa bila bi, prema informacijama “Vijesti”, da opštine umjesto poreza na dohodak dobiju dio od naplaćenog PDV-a na svojoj teritoriji.
Ministarstvo da kaže kako će opštinama nadoknaditi novac
Na osnovu trenutnih informcija kojima raspolažemo, izražavamo bojazan da će implementacija programa “Evropa sad” dovesti lokalne samouprave ponovo u problem obezbjeđivanja finansijske održivosti kako je to bilo prije donošenja aktuelnog Zakona o finansiranju lokalne samouprave i na taj način anulirati sve pozitivne efekte tog propisa.
Zbog izuzetne važnosti ovih pitanja za sve opštine u Crnoj Gori, u okviru Zajednice opština, zatražićemo sastanak Upravnog odbora Zajednice opština sa ministrom finansija na kojem bi se predsjednici opština upoznali sa planiranim mjerama, njihovim efektima na prihode opština i planom kompenzatornih mjera Ministarstva kojim bi se eliminisao negativni uticaj programa na prihode opština”, saopštili su iz Zajednice opština.
Oni navode i da će od Vlade i Ministarstva finansija i socijalnog staranja, kao predlagača propisa, tražiti da u čitav proces pripreme i donošenja propisa iz ove oblasti, Zajednica opština i opštine budu maksimalno uključene.
Najviše bi na gubitku bile siromašne opštine na sjeveru
Koliko novca opštine gube zbog namjere Vlade da uvede neoporezivi dio zarade do 700 eura bruto, a da im se to ne nadoknadi, može se vidjeti na primjeru prihoda Opštine Bijelo Polje gdje je prosječna bruto zarada 655 eura. Odnosno velika većina radnika ima zarade koje ne bi bile oporezovane.
Predlogom budžeta za 2021. godinu ova Opština ima ukupne prihode od 13,8 miliona eura, od čega 3,2 miliona od svog dijela poreza na dohodak i 550 hiljada od prireza poreza na dohodak. Uvođenjem neoporezivog dijela zarade, Opština bi ostale bez velike većine od ova dva prihoda koja čine 27 odsto njenog budžeta.
Najveći dio budžeta ove opštine čini preusmjeravanje iz egalizacionog fonda od 5,6 miliona eura, koji se takođe u značajnoj količini puni od poreza na dohodak. Slično je kod svih opština u sjevernoj regiji.
Bogatije opštine imale bi manji gubitak od uvođenja neoporezivog dijela zarade, jer njima ide niži procenat ovoga prihoda, ali je takođe značajan. Opština Budva prema budžetu za 2021. godinu ima 2,1 milion eura od svog dijela poreza i prireza na dohodak. To čini 6,4 odsto budžeta Budve, od 32,8 miliona eura.
CBCG: Zamisao dobra, precizirati izvore finansiranja
Javni dug je glavni fiskalni rizik, a potencijalnu nejasnoću sa sobom nose i najavljene fiskalne reforme u okviru programa “Evropa sad”, saopšteno je iz Centralne banke, čiji je Savjet i Savjetodavni odbor danas usvojio izvještaj o rezultatima analize makroekonomskih rizika.
U saopštenju je navedeno da su članovi Savjeta i Savjetodavnog odbora CBCG pozdravili zamisao reformi koje donosi projekat “Evropa sad” i ocijenili najavljeno poboljšanje ekonomskog položaja građana, posebno najsiromašnijih kategorija, pozitivnim.
Prema mišljenu članova Savjeta i Savjetodavnog odbora CBCG, implementaciji ovako krupnih reformi treba da prethodi detaljna i višeslojna analizu, koja bi razmatrala moguće izvore finansiranja i precizno kvantifikovala uticaj predloženih mjera.
Bonus video:
