Komercijalne banke su mikro, malim i srednjim preduzećima (MMSP) za očuvanje likvidnosti i nove investicije za period od avgusta do kraja novembra isplatile kroz kredite oko 21,5 miliona eura, podaci su Ministarstva finansija i socijalnog staranja.
Ovi krediti su dio paketa pomoći za ublažavanje posljedica ekonomske krize izazvane pandemijom koronavirusa za koje je Vlada obezbijedila kreditnu liniju kod Banke za razvoj Savjeta Evrope (CEB).
Prvih 30 miliona eura pomoći MMSP koje je Vlada obezbijedila kod CEB-a bilo je dostpuno u julu od 70 miliona koliko je ukupno obezbijeđeno kod ove međunarodne finansijske institucije. Ostatak novca se može dobiti tek kada se plasira prva tranša. Banke su obavezne da izdvoje iz svojih izvora istu sumu novca koja je obezbijeđena iz CEB-a što znači da će ukupno u okviru ovog projekta biti privredi na raspolaganju 140 miliona eura. Novac će plasirati komercijalne banke po efektivnoj kamatnoj stopi od 1,5 do 5,5 odsto.
Za tri mjeseca oko 156 kredita
”Ministarstvo je bankama prenijelo 21 milion eura 16. jula ove godine, nakon potpisivanja ugovora sa svih 12 komercijalnih banaka koje posluju u Crnoj Gori. Prema dosadašnjim informacijama, banke su koristile prestali dio jula i avgust za pripremu aktivnosti za realizaciju i plasiranje kredita krajnjim korisnicima te, uzimajući u obzir i godišnje odmore, sa značajnijim plasiranjem novca krenule su u septembru, oktobru i novembru. Za period od avgust do kraja novembra ove godine, banke su plasirale ukupno oko 21,5 miliona, od čega je iz novca CEB-a oko 11,6 miliona. Ovaj novac je plasiran kroz 156 kredita”, rečeno je zvanično “Vijestima” u Ministarstvu finansija.
Iz ovog resora očekuju da kreditna aktivnost bude značajno bolja u narednim mjesecima.
”Prema dosadašnjim izvještajima, pojedine banke su imale veoma dobru kreditnu aktivnost tokom ovog perioda, dok je kod nekih bila slabija zbog, prema informacijama od njih, internih procedura i procesa obrade dokumentacije i odobravanja kredita. Najave su da do kraja godine očekuju značajnije plasiranje novca, s obzirom da je odobravanje većeg broja kredita u završnoj fazi”, kazali su u Ministarstvu finansija.
U skladu sa ugovorom Ministarstvo finansija jednom u šest mjeseci CEB-u dostavlja izvjestaj o identifikaciji potprojekata da bi CEB uradio kontrolu dodijeljenih kredita i ocijenio jesu li u skladu sa pravilima definisanim za realizaciju projekta, definisanim ugovorom.
”Prvi ovakav izvještaj na odobrenje CEB-u će biti dostavljen polovinom januara 2022. godine, s obzirom da je prva tranša iz kredita povučena polovinom jula ove godine. Ugovor između Vlade, odnosno ministarstva finansija i ekonomskog razvoja i svih komercijalnih banaka koje posluju u Crnoj Gori, zaključen je 5. jula ove godine. Time su stvoreni preduslovi za realizaciju mjera podrške privredi, kroz plasiranje povoljnih kreditnih aranžmana”, rekli su u Ministarstvu finansija.
Više zahtjeva za očuvanje likvidnosti
Iz Erse banke su “Vijestima” kazali da su zaključno sa novembrom kroz ovaj projekat isplatili 4,28 miliona od čega je polovina sume novca banke. Direktor Sektora privrede u Erste banci Danilo Begović objasnio je da u strukturi plasmana 83 odsto je plasirano za potrebe finansiranja obrtnih i sredstava za likvidnost, dok se ostatak odnosi na investicione aktivnosti.
”Ova struktura je karakteristična za čitav Covid-19 pandemijski period i ima svoju logiku. Imajući u vidu cijeli spektar faktora koji je uticao na tržište u prethodne nepune dvije godine, posljedično je došlo do smanjenja privredne aktivnosti i potrošnje, povećanja neizvjesnosti, rasta cijena sirovina te troškova poslovanja, a na kraju i opšteg rasta cijena, odnosno, inflatornog rasta. Takav ambijent negativno je uticao i na samu tražnju za investicionim kreditima, ali i na stepen performansi finansijskih izvještaja kompanija. Jasno je i logično da su u pomenutim okolnostima kompanije bile dominantno orijentisane na stabilizaciju redovnog poslovanja i uspostavljanje što jače likvidnosne pozicije kao rezerve za eventualne nove poremećaje u poslovnom okruženju. Ova aktuelna sklonost u privredi ogleda se i kroz znatan rast depozita, te ispodprosječnu iskorišćenost plasiranih likvidnosnih kreditnih proizvoda”, objasnio je Begović.
Prema njegovim riječima, značaj ove Vladine incijative je da se doprinese rastu kreditne aktivnosti kroz stimulaciju dodatne traženje zbog povoljnijih troškova finansiranja od aktuelnog prosjeka, bolji pristup komercijalnih banaka jeftinijim izvorima novca novca kako bi se donekle amortizovao uticaj povećanog kreditnog rizika na cijenu novca za krajnjeg korisnika.
”Uz to, i disperziju opredijeljenog novca iz kreditne linije na širi segment klijenata kroz limitirane iznose plasmana zavisno od namjene (obrtna sredstava ili investicione aktivnosti), kao i obaveze učešća banaka u pojedinačnom finansiranja i to u idealnom odnosu.
Iz Crnogorske komercijalne banke (CKB) su kazali da im je po osnovu ugovora trenutno stavljena na raspolaganje prva tranša od 3,9 miliona od čega su oko 60 odsto.
”Aranžman sa Vladom i CEB-om proširuje ponudu rješenja CKB-a za ublažavanje i sanaciju posljedica javnozdravstvene krize na MMSP sektor. Takođe, krajnji korisnici su u prilici da kroz ovaj program dođu do povoljnijih uslova finansiranja, zahvaljujući tome što je novac proslijeđen komercijalnim bankama bez obaveze plaćanja kamate. Realizacija ovog projekta jedan je od primjera uspješne saradnje između državnih institucija i komercijalnih banaka u cilju pružanja potrebne podrške MSP-u”, kazali su iz CKB banke.
Lovćen banke je do 31.oktobra plasirala 2,88 miliona od čega je povina sopristvenih sredstava. Iz banke su za “Vijesti” kažu da je najviše novca pošlo na likvidnost oko 69 odsto, dok je ostatak za investiciona ulaganja.
”Cilj ove kreditne linije je bio postizanje zadovoljavajućeg nivoa mikroekonomske stabilnosti i stabilizacija u oblasti bankarskog sistema. Krediti koji se odobravaju o značajno povoljnijim uslovima od standardnih u pogledu ročnosti i cjenovnim kriterijumima”, rekli su iz banke.
Problem pravi usporena kreditna aktivnost
Iz Hipotekrne banke su “Vijestima” kazali da su dobili od CEB-a ukupno 4,43 miliona i da im je Ministarstvo finansija do sada isplatilo 2,5 miliona koje su u potpunosti plasirali klijentima.
”Trenutno imamo u proceduri odobravanja više zahtjeva klijenata na čekanju, medjutim, sljedeću tranšu novca iz ove kreditne linije možemo da povučemo tek kad ostale banke u sistemu kojima su opredijeljeni iznosi u cjelosti plasiraju novca koji im je do sada uplaćen. Ova činjenica predstavlja značajnu poteškoću za banke koje su u mogućnosti da plasiraju novac, ali zbog usporene kreditne aktivnosti drugih banaka nijesu u mogućnosti da realizuju plasmane”, kazali su u Hipotekarnoj banci.
U ovoj banci smatraju da bi Minstarstvo finansija trebalo da preraspodijeli novca i omogući bankama koje su u poziciji da plasiraju novac to i urade. Na taj način bi, kažu u banaci, pomogli privredi da se novac iz ove kreditne linije što prije isplate kompanijama kojima su potrebna.
Iz ove banke su kazali da su novac isplatili za dugoročne kredite za investicije i za trajna obrtna sredstva, kao i da se trudili da ti plasmani u najvećoj mjeri budu kompanijama za investicije.
”Ovom kreditnom linijom smo u mogućnosti da klijentima ponudimo rokove do devet godina uključujući grejs period do 24 mjeseca. Rokovi su duži od uobičajenih rokova i pod povoljnijim uslovima i sa fiksnom kamatnom stopom. Kompanije u Crnoj Gori su to prepoznale i imamo veliko interesovanje klijenata za finansiranjem investicionih projekata”, kazali su u Hipotekarnoj banci.
Bonus video:
