Januarska penzija mogla bi biti povećana za 2,1 odsto, pokazuju preliminarni podaci Uprave za statistiku - Monstat o rastu bruto zarada i potrošačkih cijena u prošloj godini u odnosu na 2020.
Upravni odbor Fonda PIO će narednih dana zvanično odrediti procenat usklađivanja rasta penzije, a isplata januarske penzije se očekuje oko 20. februara.
Prosječna penzija od 293,5 eura bi, prema ovom procentu usklađivanja, porasla za oko šest eura. Povećanje bi na godišnjem nivou Fond PIO koštalo oko devet miliona eura. Minimalna penzija će prema novim izmjenama zakona vanredno biti povećana od 1. septembra za 36 odsto i iznosiće oko 200 eura.
Penzije se usklađuju jednom godišnje za iznos koji se dobija zbirom dva koeficijenta. Prvi je množenje procenta rasta potrošačkih cijena (inflacije) ili procenta rasta prosječne bruto zarade iz prethodne godine (zavisno koji je procenat veći) sa 0,75, a manji procenat rasta inflacije ili bruto zarade se množi sa 0,25.
Prema podacima Monstata, prosječna bruto zarada je u 2021. godini iznosila 793 eura i u odnosu na iznos iz 2020. od 783 eura, veća je za 1,27 odsto. Prosječna inflacija u prošloj godini, prema istoj instituciji, iznosila je 2,4 odsto.
Korišćenjem formule procenat rasta inflacije od 2,4 odsto se množi sa 0,75 i dobija se brojka 1,8, dok se procenat rasta bruto zarade od 1,27 množi sa 0,25 i dobija se 0,32. Zbor tako dobijenih brojeva od 1,8 i 0,32 je 2,12 i on predstavlja procenat rasta penzija za 2022. godinu.
U usklađivanju penzija ne koristi se takozvana godišnja inflacija sa kraja godine, koja predstavlja procenat rasta cijena u decembru u odnosu na isti mjesec prethodne godine, koja je sada iznosila 4,6 odsto, prosjek mjesečnih inflacija za period januar-decembar u odnosu na isti period prethodne godine, što je sada iznosilo 2,4 odsto.
Inflacija se, prema metodologiji Monstata, mjeri za veliku grupu proizvoda i usluga, tako da je smanjuje pad cijena i kod onih grupa proizvoda koji se rijetko koriste. Realna inflacija, odnosno pad standada koji svaki građanin osjeća zavisi od toga na koju grupu proizvoda i usluga troši novac.
Na primjer, godišnji rast cijena jestivih ulja i masti iznosio je 37 odsto, goriva za 22,7 odsto, povrća 16,9 odsto, hljeba i žitarica 5,4 odsto, mlijeka, sira i jaja pet odsto... Tako da je za onoga koji je novac većinom mogao da koristi samo za osnovne životne namirnice i prevoz realna inflacija značajno veća od Monstatovih 2,4 odsto.
Penzioneri bi mogli da očekuju veću povišicu tek naredne godine, ako tokom ove godine dođe do značajnog rasta bruto zarada. Ministarstvo finansija je za ovu godinu najavljivalo reformu penzionog sistema u saradnji sa konsultantima Svjetske banke.
Samo poskupljenje hljeba pojede skoro cijelu povišicu
Januarsko povećanje cijene osnovne vrste hljeba za 30 odsto, sa 50 na 65 centi, nije ulazilo u inflaciju za prošlu godinu, ali će penzionerima biti značajan trošak u ovoj godini.
Na primjer, ako je penzioner dnevno kupovao jedan ovaj hljeb (30 dana po 15 centi) on će zbog poskupljenja imati veći trošak od 4,5 eura.
Zbog povećanja iznosa penzija za očekivanih 2,1 odsto, to će prosječnu penziju od 293 eura povećati za šest eura. Tako da samo poskupljenje hljeba pojede skoro cijelu mjesečnu povišicu. Ako penzioner kupuje dva hljeba, trošak za skuplji hljeb je veći od povišice.
Bonus video:
