Solarni sistemi i solarna energija – sadašnjost i budućnost crnogorskih domaćinstava
Posljednjih godina cijene energije širom Evrope, uključujući Crnu Goru, stalno rastu. Hladne zime, neizvjesnost i plaćanje vrtoglavih iznosa na računima za struju i gas, štetni efekti koji utiču na kvalitet vazduha, alarmantni su problemi. Proizvodnja vlastite energije i pretvaranje naših domova u energetski efikasne prostore može biti rješenje koje nam je potrebno da smanjimo naše račune za struju, a da u isto vrijeme smanjimo zagađenje životne sredine.
Kako možemo sami proizvesti električnu energiju za naše domaćinstvo?
U periodu od godinu dana Crna Gora često ima više od 240 sunčanih dana, pa je korišćenje solarnih sistema najidealniji, najefikasniji i najčistiji način za dobijanje energije. Intenzitet sunčevog zračenja je među najjačima u Evropi, što stvara idealne uslove za ozbiljan energetski prelaz uvođenjem fotonaponskih sistema i solarnih termalnih kolektora u domaćinstva. Fizička lica mogu drastično smanjiti potrošnju energije svog domaćinstva, ali i ostvariti značajne uštede uvođenjem solarnog sistema. I ne samo to, oni mogu postati i proizvođači energije.
Fotonaponski sistemi (solarni paneli)
Fotonaponski sistemi se sastoje od niza fotonaponskih ćelija i mogu se koristiti u većim fotonaponskim sistemima za proizvodnju električne energije.
Sunčevo zračenje koje dođe do solarne ploče pretvara se u električnu energiju jednosmjerne struje. Količina električne energije koju solarni panel može proizvesti zavisi od njegove snage, mjesta gdje je instaliran i broja sunčanih sati.
Ključne prednosti fotonaponskih sistema su: niski troškovi održavanja, laka instalacija, energetska nezavisnost i odsustvo buke.
Zakonska regulativa Crne Gore je 2020. godine omogućila ugradnju fotonaponskih sistema. Važeći Zakon o energetici i Zakon o uređenju prostora i građenju u Crnoj Gori definišu uslove koje je potrebno ispuniti da bi se izgradio fotonaponski sistem. Za fotonaponske sisteme kapaciteta do 10 kW, koji se svrstavaju u pomoćne objekte, potrebno je izraditi tehničko (idejno) rješenje fotonaponskog sistema i ovaj dokument ne podliježe reviziji.
Solarni termalni kolektori (solarni grijači vode)
Solarni termalni kolektori prikupljaju toplinu apsorbirajući sunčevo zračenje, a ne proizvode električnu energiju. Solarni termalni kolektori se obično koriste u domaćinstvima za proizvodnju tople vode za domaćinstvo, zagrijavanje i/ili eventualno grijanje prostora i efikasniji su od fotonaponskih sistema (iskorišćavanje sunčevog zračenja). Ključne prednosti solarnih termalnih kolektora su: sposobnost rada na visokim temperaturama i visoka efikasnost.
Instalirani solarni termalni kolektori omogućavaju proizvodnju energije proizvodnjom tople vode za potrebe jednog doma, bez ikakvih troškova. Na ovaj način, godišnje se pokrije oko 60% potreba domaćinstva za toplom vodom, a za isti iznos se smanjuje i emisija štetnih gasova proizvedenih iz konvencionalnih izvora energije. Uštede energije su ogromne. Na primjer, solarni kolektor od 1m2 štedi otprilike 750 kWh energije godišnje.
Gdje mogu pronaći finansijsku podršku za ugradnju solarnih sistema i drugih zelenih tehnologija u svom domaćinstvu?
Program EBRD-GEFF za Zapadni Balkan obezbjeđuje sredstva za ulaganja domaćinstava u energetski efikasne tehnologije. To uključuje ugradnju fotonaponskih sistema i solarnih termalnih kolektora, ali i toplotnih pumpi, PVC prozora i vrata i toplotne izolacije. Dodatno, program podržava ulaganja domaćinstava u zelene tehnologije, jer uključuje EU podsticaje do 20%. Za samo četiri godine, koliko je program GEFF aktivan na Zapadnom Balkanu, više od 12.000 domaćinstava u regionu poboljšalo je energetsku efikasnost svojih domova.
Za okvirnu procjenu potencijalnih ušteda koje se mogu ostvariti instaliranjem energetski efikasnih tehnologija u vašem domu, EBRD-GEFF program je razvio onlajn Kalkulator uštede energije. Osim ušteda, Kalkulator nudi informacije o tome kako određene aktivnosti utiču na emisije stakleničkih gasova.
GEFF program razvio je i onlajn katalog energetski efikasnih proizvoda pod nazivom Tehnološki selektor gdje možete potražiti energetski efikasne proizvode dostupne putem programa. Svi dostupni proizvodi osiguravaju energetsku efikasnost koja je 20% veća od one koju nude standardni proizvodi. Takođe, svi proizvodi su provjereni i odobreni od strane nezavisnih inženjera koje je angažovao EBRD.
GEFF finansiranje u Crnoj Gori se odvija preko lokalne finansijske partnerske institucije – CKB banke, koja je lider u našoj zemlji po pitanju promocije, ulaganja i korišćenja obnovljivih izvora energije.
GEFF se implementira na cijelom Zapadnom Balkanu kroz Regionalni program energetske efikasnosti za Zapadni Balkan (REEP Plus), koji finansira Evropska unija, a provodi se u saradnji sa Sekretarijatom Energetske zajednice. Program tehničke podrške koji je dostupan putem ove kreditne linije podržavaju Savezno ministarstvo finansija Republike Austrije i Investicioni okvir za Zapadni Balkan.
Za više informacija posjetite Facebook stranicu GEFF u Crnoj Gori ili web stranicu projekta na kojoj možete da pronađete savjete o energetski efikasnim proizvodima i brendovima koji ispunjavaju uslove za finansiranje ili kontaktirajte CKB banku.
