Živo je četvrtkom u Vladimiru, živopisnom kraju udaljenom 25 km od Ulcinja.
Pazarni je dan, valja poraniti i što prije prodati razne poljoprivredne proizvode.
Da je u ponudi samo domaće, garantuje mnogo žena u narodnim nošnjama tog kraja - tezge nakupaca daleko su odatle.
Gužva je na samoj pijaci, ali i oko nje gdje seljani takođe prodaju svoje proizvode, gužva je i na trotoaru, uz magistalni put koji vodi prema Skadru i Ostrosu.
Ljeto je, sredina avgusta i vrijeme kada je u blizini graničnog prelaza sa susjednom Albanijom, saobraćaj gust a gužve i zastoji na putu kroz naseljeno mjesto, uobičajene. No, vrijeme je i najslađeg povrća - čuvene ulcinjske lubenice. Kraljica ljetnje trpeze, prošlog četvrtka, preplavila je plato oko pijace i uz put. Zato su i bile gužve…
“Pedeset centi je kilo, može da se nađe i za četrdeset a na veliko i za 25 centi”, kaže na tečnom crnogorskom starina, reče da se zove Ahmet.
Prodaje posljednje količine ovogodišnjih zasada.
“Zadovoljan sam prodajom ove godine. Velike količine kupuju turisti koji znaju da je anamalski kraj bogom dan za uzgoj lubenica”, kaže on. Ne spada, veli, u velike proizvođače.
“Imam 700, 800, do hiljadu zasada. Neke familije oko Šaskog jezera imaju i po 15 ili 20 hiljada”, priča Ahmet. Na pijaci se nude vrste lubenica “dumara”, “vasko” bila je i “varda”...
Pored Ahmeta, takođe uz put, parkiran kombi pun lubenica, duguljaste “dumare” uglavnom.
Mladić koji prodaje nije bio raspoložen za razgovor. Reče samo da prodaja dobro ide i sa neskrivenim ponosom pokaza unutrašnjost kombija...
Iz opštinskog sekretarijata za poljoprivredu, “Vijestima” je potvrđeno da se najveći zasadi lubenice nalaze u štojsko-zoganjskom i anamalskom kraju.
“Ukupno lubenice, zasađeno je na oko 300-350 hektara na teritoriji opštine a ukupna proizvodnja procijenjena je na iznos od 12 hiljada do 13 hiljada tona”, piše u odgovoru iz resora, koji vodi Zećarija Sulejmanović. Težina ploda u prosjeku, dodaje se u odgovoru, kreće se u rasponu od 5-25 kilograma i izuzetnog je kvaliteta.
Ulcinjska lubenica sedamdesetih godina prošlog vijeka, sve do izbijanja rata u Jugoslaviji, prolazila je “kao alva”, od Beograda i Novog Sada, preko Sarajeva do Dalmacije i njenih ostrva.
“Na kamionima je bilo dovoljno napisati ‘ulcinjska lubenica’ i prodaja je bila zagarantovana”, pričao je svojevremeno “Vijestima” jedan vremešni Ulcinjanin. Na hrvatskom ostrvu Krk, sjećao se, proizvođač iz Ulcinja prodavao je lubenice na kriške i niko nije pitao za cijenu, drugi je od prodaje prinosa za dva dana u blizini Splita, kupio “viđeniji” mercedes...
Međutim, prije samo dvije godine, kako su “Vijesti” tada objavile, prodaja je bila loša zbog nelojalne konkurencije koju država nije uspijevala da spriječi. Lubenica je bila istog kvaliteta kao i prije pola vijeka kada je samo ime prodavalo, ali su je mještani zbog lošeg plasmana te 2021, davali i kravama.
28 kilograma je bila najteža lubenica
“Bolje da je one pojedu nego da je bacimo”, pričao je tada poljoprivrednik iz Zoganja Dano Perović.
Situacija je danas potpuno drugačija. Perović (53) je prodao većinu prinosa jer kako tvrdi, na tržištu više nema izražene nelojalne konkurencije. Uz to, naveo je, tgovački lanci i marketi u Ulcinju, za razliku od prije dvije godine kada su lubenice kupovali u Grčkoj, Zeti i Malesiji, danas su okrenuti proizvodnji iz najjužnije opštine.
Sa 70 tona prinosa, Perović i ove godine prednjači u Zoganju a neprodate su mu ostale još samo dvije tone. To, kako kaže, nije problem jer se berba, završava najranije krajem avgusta. Uzgojem lubenica bavi se već 25 godina.
On je na hektaru zemlje ove godine posadio sedam hiljada korjena.
“Sadnja počinje u aprilu i traje do kraja maja. Sazrijevanje ploda, u zavisnosti od vrste, traje od 40-90 dana. Posao je veoma zahtjevan i naporan ali se ove godine isplatilo”, priča Perović.
Ne prodaje na malo, već isključivo na veliko i to nakupcima. Cijena je u početku bila od 25 do30 centi a sada se kreće od 35 do 40 centi po kilogramu.
Prva lubenica koju je ubrao sa svog imanja oko 20. juna, bila je vrsta “krizbi”, u julu je došla “olimpija”, u avgustu “dumara” i sada na kraju “konstalation”.
“’Krizbi’ i ‘olimpija’ su okruglog oblika a ‘dumara’ i ‘konstalation’, duguljastog. Ova posljednja je nova vrsta i pokazala se kao odlična”, kaže Perović.
Za mnoge je tajna kako izabrati dobru lubenicu.
“Što je tamnija to je slađa, a i dio oko petlje na vrhu, ukazuje na zrelost ploda”, otkriva Perović.
Dodaje da je lubenicu, prvo ohlađenu, najbolje pojesti odmah.
“Nije strašno i ako prođe dva ili tri dana. “Dumara”, recimo, traje i duže”, kaže on.
Prosječna težina lubenice na njegovom imanju, ove godine bila je od 12-15kg.
“Najteži plod ubrao sam nedavno i to od nove vrste “konstalation”. Lubenica je bila teška 28 kg”, kaže Perović.
Bonus video:
