Unija poslodavaca smatra da bi uvođenje progresivnog oporezivanja dobiti za kompanije bila nova biznis barijera i da Crna Gora više ne bi bila toliko atraktivna destinacija, dok ekonomski analitičar Zarija Pejović smatra da bi veće stope poreza za monopolske i oligopolske kompanije bilo pravedno i bolje rješenje nego da se teret krize prebacuje samo na građane i potrošače.
Socijaldemokratska partija (SDP) je predložila Ministarstvu finansija da uvede progresivno oporezivanje kakvo postoji u mnogim zemljama EU. Predložili su i da za mala preduzeća koja imaju dobit do 50 hiljada eura sadašnja stopa od 9 odsto bude zamijenjena nultom, firmama koje imaju dobit od 50 do 300 hiljada ostala bi sadašnja stopa od 9 odsto, dok bi stopa za dobit između 300 hiljada i milion iznosila 13,5 odsto, a za preko milion, 18 odsto.
Poreske stope na dobit u Evropskoj uniji iznose od 10 pa i do 30 odsto, zavisno od države ali više od kategorije obveznika. Prosječna stopa je najčešće oko 20 odsto, odnosno više nego duplo veća od crnogorske. U Srbiji je 15 odsto, u BiH jedinstvena od 10 odsto...
Mirza Mulešković iz Unije poslodavaca kaže da se Crna Gora predstavljala kao primjer zemlje sa niskim poreskim stopama, što je bilo i sada je veoma atraktivno za privlačenje direktnih stranih investicija, za jačanje crnogorske ekonomije u cjelini.
“Upravo jedan od glavnih indikatora i jedan od glavnih argumenata nadležnih instititucija prilikom promovisanja Crne Gore kao investicione destinacije je bila visina poreza na dobit pravnih lica. U odnosu na pomenutu inicijativu, treba postaviti pitanje, da li smo u ovom trenutku stvarno toliko atraktivna destinacija da možemo sada ugroziti i tu svijetlu tačku investicionog ambijenta Crne Gore”, naveo je Mulešković.
On je kazao da je prilikom iznošenja ovakvih inicijativa potrebno sagledati stanje u privredi, shvatiti koji su to problemi koji muče privredu i koji segment privrede najbolje funkcioniše.
“Iako su neke zemlje uvele sistem progresivnog oporezivanja, smatramo da ne treba uzimati više od onih koji posluju bolje. Smatramo da ne treba dodatno opterećivati ona preduzeća, koja su uglavnom na bijeloj listi Poreske uprave kao redovne platiše, i na taj način im ugroziti poslovanje te otežati buduća planiranja i investicije, što će usporiti razvoj privatnog sektora. Takođe, treba napomenuti da pri trenutnom proporcionalnom sistemu oporezivanja, upravo preduzeća koja imaju najveći profit plaćaju u apsolutnim vrijednostima najveće poreze. Umjesto uvođenja novih opterećenja treba raditi na tome da se ova preduzeća dodatno razvijaju, da kreiraju nova radna mjesta i da budu okosnica razvoja Crne Gore”, smatra Mulešković.
On je kazao da je ranije analizirana mogućnost uvođenja progresivnog oporezivanja ali da se pokazalo da bi promjena sistema uvećala administrativne troškove Poreske uprave, zahtijevala kompletno prilagođavanje informacionog sistema, te povećalo troškove privrede.
“Jasno je da ovo nije jednostavan proces, već zahtijeva detaljnu analizu i sagledavanje svih faktora. Osim ovog, postavlja se pitanje, da li je i prilikom iznošenja ove inicijative urađen fiskalni uticaj, da li su urađene projekcije na koji način bi ovo doprinijelo javnim finansijama i privredi i da li je poznat broj preduzeća koja bi bila oporezovana po stopi od 13,5% i 18%? Mislimo da predložene stope od 13,5% i 18% će biti „veoma stimulativne“ za preduzeća koja pozitivno posluju da napuste Crnu Goru i da traže novu lokaciju za obavljanje svog poslovanja”, kazao je Mulešković, navodeći da UPCG insistira na ravnopravnosti privrednih subjekata i ambijentu jednakih šansi.
Pejović: Pravedno bi bilo da monopolisti plate više
Ekonomski analitičar Zarija Pejović smatra da bi progresivno oporezivanje dobiti pravnih lica svakako poboljšalo javne finansije, kao i da je pored toga opravdano i socijalno pravedno.
“Neprihvativo je da mala i srednja preduzeća plaćaju porez na dobit po istoj dobiti kao i monopolska, odnosno oligopolska preduzeća koja ubiraju desetine miliona eura dobiti, koje po nekad transferuju van države. Smatram da bi Vlada trebalo da prihvati predlog progresivnog oporezivanja dobiti pravnih lica, a “pun pogodak” bi svakako bio ukoliko bi se za procijenjeni prihod ovog fiskaliteta, umanjile akcize na gorivo, koje su uvedene početkom godine. Na taj način bi se teret oporezivanja prebacio sa rada na kapital, budući da je gorivo trošak svakodnevog života, ali i stavka u troškovima velikog broja proizvoda”, smatra Pejović .
Ministarstvo: Treba vidjeti kako bi time uticali na ekonomiju
Iz Ministarstva finansija su povodom predloga SDP-a, za “Vijesti” kazali da je poznato da u mnogim državama postoje modeli progresivnog oporezivanja dobiti pravnih lica i dohotka fizičkih lica.
“Takvi modeli su bili u primjeni i u Crnoj Gori prvih godina po uvođenju postojećeg poreskog sistema. Kasnije je uvedeno oporezivanje putem proporcionalne stope kod oba poreska oblika, prvenstveno sa ciljem podizanja konkurentnosti crnogorske privrede i stvaranja privlačnog poslovnog ambijenta”, saopšteno je iz Ministarstva.
Ono su naveli da su upoznati sa predlogom SDP-a koji je iznijet u medijima.
“Međutim, nije nam poznato da li je SDP vršio i analize mogućih efekata primjene progresivne skale, te ovakva informacija nije dovoljna da se u odnosu na istu može iznijeti precizan stav. Uvođenje progresivne stope faktički bi predstavljalo reformsku izmjenu koja bi podrazumijevala analizu uticaja ne samo na prihode budžeta, već i na privredu i konkuretnost, te ukupan poslovni ambijent. Iz navedenih razloga nijesmo u mogućnosti da se opredijelimo za pozitivan ili negativan stav, odnosno saopštimo komentar na predlog koji sadrži samo osnovicu i stopu za određeni porez”, naveli su iz Ministarstva finansija.
Potrebne analize većih stopa, jer privreda grca u problemima
Iz Unije poslodavaca su pozvali političke subjekte da prilikom pokretanja inicijativa realno sagledaju stanje u crnogorskoj privredi i da urade uticaj tih inicijativa na privredu, koja je “jedini dio društva koji doprinosi stvaranju realnog bruto društvenog proizvoda” i koji ne bi smio biti ugrožen tim predlozima.
“Moramo priznati da ovo nije prva inicijativa ovakve vrste, sjetimo se samo inicijative za povećanje minimalne zarade, naknadame za majke sa troje i više djece itd.
Nadamo se, da će se prilikom kreiranja i iznošenja ovakvih inicijativa uzeti u obzir svi indikatori koji opisuju stanje u privredi: da je preko 15.500 preduzeća u blokadi, da većina njih ima problem sa naplatom potraživanja, da postoji problem sa vještinama zaposlenih, da je neformalna ekonomija zastupljena u velikom obimu itd., te da će se shodno ovim indikatorima kreirati politike koje će biti stimulativne za oporavak privrede a ne za dalje gušenje”, naveo je Mulešković
Bonus video:
