Savremeni čovjek počeo je da preuzima primat od neandertalca u Evropi ranije nego što se do sada smatralo, pokazuje novo istraživanje.
Testiranje uzoraka iz pećine na sjeveru Bugarske pokazuje da je homo sapijens tamo boravio još prije 46.000 godina.
Ovi novi uzorci stariji su čak 2.000 godina nego prethodni pronađeni u Italiji i Velikoj Britaniji.
Otprilike u to vrijeme, Evropu su naseljavale rijetke grupe neandertalaca - posebne vrste ljudi koji su nestali ubrzo pošto se pojavio savremeni čovjek. Među stručnjacima se vodi rasprava o tome koliko su savremeni ljudi živjeli uporedo sa neandertalcima u Evropi i drugim djelovima Evroazije. To je bitno zbog izučavanja odnosa dvije grupe, a moglo bi da ponudi i odgovor - zašto su neandertalci izumrli.
Dva nova naučna rada (ovaj i ovaj) opisuju istraživanja iz pećine u Bačo Kiro.
Zub i četiri dijela kostiju identifikovani su kao ljudski na osnovu anatomskih karakteristika.
Helen Fjulas iz Instituta Maks Plank za evolucijsku antropologiju u Lajpcigu proučavala je sa kolegama starost uzoraka uz pomoć naučnih tehnika.
Njihova analiza, objavljena u časopisu Nature Ecology & Evolution, pokazuje da su naučnici zaključili da ostaci potiču iz perioda od prije između 43.000 i 46.000 godina. Svrstali su ih u period koji je poznat kao Početni gornji paleolit.
U drugom radu, objavljenom u časopisu Nature naučnik Žan-Žak Iblen, sa istog instituta, opisao je karakteristike zuba savremenih ljudi koje se razlikuju od neandertalaca. Njih su takođe pronašli u pećini u Bugarskoj.
Naučnici su pronašli i DNK iz ostataka i utvrdili da pripadaju homo sapijensu, a ne njegovom rođaku.
„Ovo je najstariji i najjači objavljeni dokaz o prisustvu homo sapijensa u PGP (Početnom gornjem paleolitu) u Evropi, nekoliko milenijuma prije nego što su neandertalci nestali”, kaže profesor Kris Stringer, vođa tima koji istražuje ljudsku evoluciju u Prirodnjačkom muzeju u Londonu.
Pronađene su kosti povezane sa kamenim alatom i artefaktima kao što su privjesci napravljeni od zuba pećinskog medvjeda.
Drevno umrežavanje
Ostaci iz Bačo Kiru pećine stariji su od dosadašnjih dokaza koji govore kada se homo sapijens naselio u pećine u Velikoj Britaniji (vilica koja potiče iz perioda od prije između 41.500 i 44.200 godina).
Stariji su i od pronalaska sa italijanskog nalazišta Grota del Kavalo - gdje su nađena dva zuba koja datiraju iz perioda od prije između 43.000 do 45.000 godina i povezani su sa artefaktima uluzijske kulture. Međutim, i britanski i italijanski dokazi uzeti su iz slojeva tla u kojem su ostaci pronađeni. Novi rad se oslanjao na uzorke iz kostiju i zuba.
Profesor Stringer je rekao da dokazi iz Velike Britanije i Italije „nisu opšteprihvaćeni zbog moguće nepouzdanosti u vezi sa datiranjem i morfologijom”.
U naučnom radu objavljenom 2014. godine stoji da vjerovatnoća da su neandertalci nestali iz Evrope u periodu prije 39.000 do 41.000 godina iznosi 95 odsto. Međutim, drugi naučnici su pronašli dokaze da su neandertalci možda živjeli i kasnije u nekim oblastima. U najmanju ruku, nova otkrića ukazuju da u Evropi postoji oko 5.000 godina hronološkog preklapanja neandertalaca i savremenih ljudi.
Doktor Met Poup sa Insituta za Arheologiju Univerzitetskog koledža u Londonu, kaže da neandertalci nisu odjednom nestali iz Evrope.
„Novi datumi, ako su tačni, pomjeraju suživot neandertalaca i savremenih ljudi nekoliko hiljada godina unazad”, objasnio je.
„Stižu i dokazi koji bi mogli da ukažu na društveno umrežavanje i koheziju. Ali u drugim primjerima još možemo da vidimo dokaze jasnih neandertalskih morfologija, koji ukazuju da se populacije uopšte nisu miješale”.
Profesor Stringer kaže da DNK dokazi ukazuju da su neki od tih doseljenika minimalno doprinijeli genetskim promjenama kasnijih populacija.
Postoje još raniji dokazi o životu homo sapijensa u Evropi. Tokom 2019. godine, istraživači su objavili dokaze da dio lobanje iz pećine Apidima u Grčkoj, datira od prije 210.000 godina, a da je pripadao homo sapijensu.
Međutim, naučnici kažu da ovo veoma rani dolazak u Evropu nije bio trajan, kao i da su u pećini Apidima kasnije živjeli neandertalci.
Pol Rinkon/BBC
Bonus video:
