Prikupljanje potpisa za prijavu izborne liste mogao bi biti jedan od najvećih problema političkih subjekata, jer se prema novim izbornim pravilima potpisi sada prikupljaju u Opštinskoj izbornoj komisiji (OIK).
Izmjene izbornog zakona obavezuju partije ili koalicije koje žele da učestvuju na izborima da obezbijede potpise najmanje 0,8 odsto birača, što je oko 4.100 građana koji se moraju potpisati pred članovima opštinske komisije.
Dok su potpisi za predsjedničke izbore i ranije prikupljali pred opštinskim izbornim komisijama, naredni parlamentarni izbori biće prvi na kojima će se stranačke pristalice potpisivati pred komisijom. To će, prema tvrdnjama poznavalaca političkih prilika, partijama povećati finansijske troškove jer bi se izdaci za prikupljanje potpisa mogli kretati od šest do 12 hiljada eura.
Funkcioneri opozicionih partija u neformalnim razgovorima tvrde da dovođenje pristalica u Opštinsku komisiju zahtjeva angažovanje stranačke infrastrukture i izdatke od 15 do 30 eura po potpisniku.
“Stranačke pristalice po pravilu ne idu same da se potpišu, već treba da ih povezete do opštinske komisije jer ljudi žive na periferiji ili udaljenim selima. Osim toga, svakome od njih se morate na neki način zahvaliti tako što ćete ih izvesti na piće. To znači da za prikupljanje potpisa treba da angažujete aktiviste, izdvojite vrijeme i novac za gorivo i čašćavanje. Stranke koje su imale predsjedničke kandidate najbolje znaju kakav je to posao”, tvrdi čelnik jedne od opozicionih stranaka.
Za parlamentarne i lokalne izbore partije su ranije na terenu same prikupljale pet hiljada potpisa podrške koje su dostavljali državnoj, odnosno opštinskim izbornim komisijama, garantujući za njihovu validnost.
Dok je u nekoliko izvještaja OEBS-a o predsjedničkim izborima iskazivana zabrinutost što se građani potpisuju ispred politički imenovanih članova opštinskih komisija, to je značajno smanjivalo šanse za kandidaturu nezavisnim kanidatima. Tako je nezavisni predsjednički kandidat Rade Bojović prikupio samo dvije hiljade potpisa od potrebnih 7.710 potpisa. S druge strane predsjednički kandidat DPS-a Filip Vujanović prikupio je 13.567 potpisa, ali je zabilježeno da su zaposleni u podgoričkoj upravi po naredbi tadašnjeg gradonačelnika Miomira Mugoše, u radno vrijeme organizovano potpisivali Vujanovićevu kandidaturu.
Nova pravila značila bi i da ako, primjera radi, na izborima nastupi 12 lista preko 49 hiljada građana potpisima iskazalo svoju partijsku opredijeljenost prije nego se izbori održe.
Tražili da parlamentarne stranke ne skupljaju potpise
Da su i tokom pregovora o izmjenama izbornih zakona u partijama bili svjesni da će prikupljanje potpisa biti problem potvrdila je i odredba prema kojoj izborna lista može biti utvrđena i bez potpisa ukoliko partija koja je podnosi ima poslanika u Skupštini.
Ustavni sud kasnije je oborio tu odredbu, na pritužbu Centra za monitoring (CEMI) iz kojeg su ukazali da je takva norma diskiminatorska. Ustavni sud je tada ocijenio da ta zakonska odredba nije utemeljena na objektivnom i razumnom opravdanju kao i da narušava osnovni princip o jednakosti biračkog prava.
Bonus video:
