Novoformirane opozicione partije moraće da sarađuju na parlamentarnim izborima, ukoliko žele da izbjegnu rasipanje glasova i povećanje broja apstinenata. Iako bi se pojava novih građanskih partija u opoziciji mogla tumačiti kao širenje ponude biračima, u slučaju da nastupe odvojeno ili u velikom broju kolona, gotovo izvjesno je da bi bile međusobna konkurencija.
Takav nastup povećava mogućnost opozicionog verbalnog rata koji tjera birače u apstinenciju, ali i predstavlja opasnost za rejting samih političkih subjekata jer, u uzavreloj predizbornoj atmosferi, jedna pogešna poruka može da bude kobna po rezulat neke o njih. Zbog toga će, ako žele uspjeh, nove partije morati da se okupe oko zajedničkog cilja i odluče da li da nastupe zajedno ili u nekoliko blokova.
Predsjednik Centra za političku edukaciju Dragiša Janjušević smatra da je formiranje novih partija, nakon nesuglasica u opoziciji, već izazvalo negativan efekat u biračkom tijelu. Dodatno zaoštravanje odnosa između opozicionih partija, smatra on, neminovno bi povećalo rasipanje glasova i rast broja apstinenata.
“Ako opozicione partije naprave određene modalitete predizbornog udruživanja, postoji mogućnost smanjenja rasipanja glasova na najmanju mjeru, kao i smanjenja apstinencije. Bez obzira što bi građani imali veliki izbor, činjenica da se 25 godina nije promijenila vlast i da je opozicija dodatno usitnjena stvara negativan psihološki efekat i gura birače ka apstinenciji”, smatra Janjušević.
Bivši funkcioner Socijalističke narodne partije (SNP) Aleksa Bečić nedavno je ozvaničio rad Demokratske Crne Gore, poručujući da će na prvim izborima nastupiti samostalno. Demokrate su posljednja u nizu partija formiranih nakon brojnih nesuglasica u opozicionim strankama u posljednjih pola godine.
Dio nekadašnjih funkcionera Pozitivne Crne Gore pridružio se građanskom pokretu URA, razočarani članovi SNP-a su nakon kongresa sa Bečićem forimirali partiju, dok je nekadašnji lider Demokratskog fronta Miodrag Lekić nakon razlaza sa čelnicima Fronta formirao Demos, kojem se pridružio dio funkcionera Nove predvođen Goranom Danilovićem.
Da samostalan izlazak velikog broja opozicionih subjekata, bez minimuma međusobne saradnje, ide naruku DPS-u najbolje pokazuju rezultati parlamentanih izbora. Koalicija Liberalne partije i Demokratskog centra i savez NS i DSS 2009. nijesu prešli census jer im je nedostajalo po nekoliko stotina glasova. Rasuti glasovi, zahvaljujući Dontovoj formuli, prelili su se vladajućoj koaliciji koja je tako na izborima 2009. dobila čak pet mandata.
S druge strane 2012 , kada se značajan dio opozicije okupio u Demokratskom frontu i procrnogorskoj Pozitivnoj Crnoj Gori, DPS i SDP su Vladu formirali tek nakon postizborne koalicije sa BS i albanskim patijama.
Janjušević smatra da zbog toga opozicija mora uraditi ozbiljno ispitivanje javnog mnjenja, kako bi izabrala najbolji model za nastup. Saradnju bi, smatra on, mogla olakšati činjenica da stranke imaju brojne sličnosti u partijskim programima.
“Saradnja može biti olakšana ako svi imaju jedan zajednički imenitelj i cilj, a to je smjena vlasti. Problem može biti što neki od subjekata nijesu političke partije već građanske liste, ali kompromisi su mogući ako je opšti interes prioritet”, smatra on.
Do sada samo Lekić uspio da ozbiljno uđe u biračko tijelo vlasti
Janjušević smatra da je teško procijeniti mogu li nove stranke ući u biračko tijelo Demokratske partije socijalista, navodeći da nijedna partija do sada to nije uspjela. Među birače vladajuće koalicije, smatra on, jedino je ušao Lekić na predsjedničkim izborima.
“Potpuno je drugačiji pristup kada imate ličnost, nego kada imate partiju gledano iz opozicione perspektive. Glasači u Crnoj Gori prije glasaju vlast iz perspektive opozicije, nego opoziciju iz perspektive vlasti. Sada postoje tri subjekta koja imaju potencijal da uđu u biračko tijelo DPS-a, a to su Demos, URA i Demokrate. Samo je pitanje kako će koncepcijski i kadrovski postaviti stvari”, tvrdi Janjušević.
Bonus video:
