U Crnoj Gori sedam opština finansijski stabilno posluje, dok ostale, kako je naveo ministar finansija, Radoje Žugić, grcaju u dugovima. Žugić je, na okruglom stolu “Lokalna samouprava po mjeri građanina“, koji je organizovala Socijalistička narodna partija (SNP), rekao da je pitanje lokalne samouprave “pitanje svih nas“, bez obzira na političku oprijedjeljenost. Stoga, kako je naveo, Vlada vrlo senzitivno i frekventno pristupa tom problemu. “U Crnoj Gori sedam opština, koje posluju u identičnim uslovima kao ostale, finansijski su potpuno stabilne (Tivat, Plužine, Podgorica, Andrijevica, Kotor, Rožaje i Mojkovac), a ostale opštine grcaju u dugovima“, kazao je on. Kako je naveo Žugić, lokalne samouprave predstavljaju važan segment ukupnog finansijskog sistema i utiču na ekonomsku stabilnost države, dinamiku rasta i stepen razvoja. On smatra da su u prethodnom periodu postojala nerealna očekivanja i da se mora poći od objektivnih materijalnih kapaciteta. Žugić je podsjetio da su 2010. imali predlog za 12 opština koje su trebale da izgrade sanacione planove, a da, kako je dodao, nakon njihovih izgrađivanja “niko to nije poštovao”.
Žugić je najavio da će najnoviju mjeru regulisanja ovog pitanja predstavljati Zakon o zaradama u javnom sektoru koji će, kako je naveo, imati elemente pravednosti, objektivnosti i da će zarade u narednom periodu zavisiti dominantno od fiskalnih i makroekonomskih partnera. On je dodao da će u tom Zakonu biti mjesta i za lokalne samouprave.
Žugić je naveo da lokalne uprave nijesu samo u problemu duga prema državi. “Kamatne stope po kojima opštine plaćaju svoje kredite iznose od 9 do 14 odsto”, ukazao je on. Predsjednik SNP-a, Srđan Milić, rekao je da je ubijeđen da se mogu naći rješenja za evidentne probleme koji postoje u funkcionisanju lokalne samouprave. On je kazao da je pravo građanina da sudjeluje u javnim poslovima jedan od osnovnih demokratskih principa i da je najneposrednije ostvarivanje tog prava moguće upravo na lokalnom nivou. “Postojanje lokalne vlasti koja posjeduje demokratske obrazovne organe u donošenju odluka i koji raspolažu visokim stepenom autonomije doprinos je izgradnji Evrope zasnovanoj na načelima demokratije i decentralizaciji vlasti”, poručio je Milić. Kako je naveo, pitanje fiskalne autonomnosti preduslov je za razvoj lokalne samouprave i ukupnog razvoja svih opština u Crnoj Gori. Državna sekretarka Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP), Jadranka Vojinović, rekla je da su, radi obezbjeđenja uspješnijeg funkcionisanja lokalne samouprave, pristupili pripremi Predloga Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi. “Cilj je da se postojeći pravni okvir upotpuni i preciznije uredi i da se iz njega uklone ona rješenja koja nijesu dala pozitivne efekte ili su se pokazala kao sporna u pogledu njihove primjene“, poručila je Vojinović. Ona je dodala da je pripremama tog predloga prethodio niz konsultacija sa stručnom javnošću, lokalnim samoupravama i Zajednicom opština. Potpredsjednik SNP-a, Veselin Bakić, kazao je da su za prvu temu okruglih stolova izabrali ovu, jer su lokalne samouprave osnovne, originalne i autentične organizacije vlasti, najbliže građaninu. Prema njegovim riječima, veliki broj lokalnih samouprava nalazi se u teškom stanju, neke čak i alarmantnom stanju što utiče na kvalitet pružanja usluga građanima. “Opštine trenutno duguju oko deset odsto bruto domaćeg proizvoda i to je signal za ozbiljne mjere intervencije, jer su u pitanju problemi značajnih razmjera“, zaključio je Bakić. Potpredsjednik Odbora za politički sistem, pravosuđe i upravu, Rifat Rastoder kazao je da je uvjeren da je unaprijeđenje i funkcionisanje lokalne samouprave jedna od najvažnijih oblasti funkcionisanja države uopšte. On je kazao da je, kad je u pitanju problem lokalne samouprave, uloga skupštine istovremeno i ogromna ali i ograničena. “Lično sam pri snažnom utisku da se prema ovoj problematici svi još odnosimo krajnje neodgovorno“, naveo je Rastoder. Prema njegovim riječima, funkcionisanje lokalne samouprave dovedeno je do same ivice legaliteta. “Posljedica svega su, ne samo neiskorišćeni prirodni potencijali, već i sve zapušteniji. Sve je izraženije socijalno raslojavanje, kao i migracija stanovništva sa seoskog područja“, objasnio je Rastoder. Zamjenica predsjednika Odbora, Snežana Jonica kazala je da skupština Crne Gore ima dvije ključne uloge i to zakonodavnu i nadzornu. “Vrlo brzo će tema za razmišljanje biti novi zakon o lokalnoj samoupravi“, rekla je Jonica. Ona smatra da zakon o komunalnim djelatnostima značajno ometa rad lokalne samouprave.
“Čeka nas i zakon o legalizaciji neformalno sagrađenih objekata i upravo taj zakon treba i mora da pomogne jačanju finansijske održivosti opština i uvođenju u red“, navela je Jonica. Ona je podsjetila da su neizmirene obaveze lokalne samouprave 2010. iznosile 94 miliona, a 2014. godine 119 miliona eura. “Kontrolni mehanizmi u skupštinama opština glavnog grada i prijestonice značajno su manji od onih koje mi primjenjujemo u skupštini Crne Gore”, dodala je Jonica. Prema njenim riječima, time je marginalizovana i uloga građana. Ona je zaključila da depolitizacije i profesionalizacije neće biti dok lokalnim samoupravama rukovode politički odgovarajući ljudi, a ne ljudi koji su stručni za obavljanje tog posla.
Bonus video:
