Crna Gora je primjer političkog sistema koji karakteriše sukob oko pitanja nacionalnog identiteta u kojem partijski suparnici postaju neprijatelji, politička konkurencija se pretvara u rat, a institucije u oružje, što sveukupno ugrožava demokratiju, zaključak je analize Fridrih Ebert fondacije.
Izvještaj pod nazivom „Demokratija i vanredno stanje“ analizira situaciju u Albaniji, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Kosovu, Crnoj Gori, Sjevernoj Makedoniji, Srbiji i Sloveniji u vezi s pandemijom COVID-19. Izvještaj prati reakcije na korona krizu od aprila do jula i njihove posljedice na demokratije u regionu.
U dijelu koji se odnosi na Crnu Goru, podsjeća se da u crnogorskom političkom sistemu dva politička tabora imaju izrazito različite naracije o nacionalnom identitetu koje su međusobno isključive i antagonističke.
Ocijenjeno je da je politička konkurencija obilježena dominantno toksičnom polarizacijom, s ozbiljnom “nultom sumom” konflikta s logikom “pobjedniku sve”.
“Osim toga, crnogorski politički akteri često ne poštuju razliku između neprijatelja i protivnika, što je ključni uslov za funkcionisanje demokratije”, navodi se u analizi i dodaje da je pandemija jasno pokazala razorne učinke toksične polarizacije na crnogorsku demokratiju.
Kako se navodi, nikada suočeniji s egzistencijalnom prijetnjom kao što je koronavirus, crnogorski politički akteri bili su u mogućnosti da zajednički rade i postignu konsenzus u vezi s cjelokupnom političkom situacijom.
“Politika je postala toliko polarizujuća da eliminiše mogućnost kompromisa i koči uspostavljanje nacionalne harmonije, čak i u najnepovoljnijim vremenima”, navodi se u analizi.
Razlozi za to, kako se objašnjava, uglavnom se nalaze u strukturi crnogorskog partijskog sistema koju karakterišu dvije struje u vladajućoj partiji – pro-Đukanovićeva i ona protiv Đukanovića i dvije struje u opoziciji - pro-crnogorska (pro-građanska) nasuprot prosrpskoj (proetničkoj), koja je dominantna.
“Društveno-ekonomska kriza nije bitna za političku konkurenciju. Duga dominacija istorijskih i etničkih podjela i neriješeni problem izgradnje nacije u Crnoj Gori uzrokovali su visok nivo etnifikacije unutar crnogorskog partijskog sistema i značajno doprinijeli nebitnosti društveno-ekonomskih tema za političko nadmetanje. Ova konstelacija izaziva duboku polarizaciju u crnogorskom društvu i negativno je uticala na proces konsolidacije demokratije”, konstatuje se u izvještaju.
Podsjeća se na dešavanja u vezi sa Zakonom o slobodi vjeroispovijesti i litijama koje je Mitropolija crnogorsko-primorska organizovala tražeći povlačenje spornih odredbi koje se odnose na crkvenu imovinu.
“Crkveno pitanje nije bila jedina manifestacija duboke polarizacije u crnogorskom društvu. Nedavno je situacija u Budvi takođe pokazala koliko demokratski standardi trpe zbog toksične polarizacije”, navodi se u izvještaju.
Podsjeća se da su DPS, SD, Crnogorska i nezavisni odbornik Stevan Džaković podnijeli inicijativu za razrješenje gradonačelnika Budve Marka Carevića (DF) i predsjednika Skupštine Opštine Budve Krsta Radovića (Demokrate), što se i desilo nakon više sjednica SO, višednevnih tenzija, incidenata i optužbi na račun nove odborničke većine za korupciju.
“Čini se takođe da su događaji i tenzije u vezi s događajima u Budvi ojačali unutar-opozicionu harmoniju i povećali spremnost opozicionih partija da sa strane stave svoje političke razlike i pojačaju saradnju, te su na taj način utrli put njihovom vjerovatnom učešću na izborima. Ipak, učestvovati ili ne na izborima nije samo odluka političke, već i finansijske prirode. Nedavno objavljeni finansijski izvještaji opozicionih partija dovode u pitanje njihovu sposobnost funkcionisanja i obavljanja uloge bez državnog finansiranja, što za neke iznosi 80% njihovog ukupnog godišnjeg prihoda”, navodi se u izvještaju.
Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović raspisao je parlamentarne izbore za 30. avgust.
“Budući da je izvjesno da će pandemiju slijediti ekonomska kriza, u interesu je vladajućih stranaka da parlamentarni izbori što prije budu održani. Opozicione stranke slažu se da trenutno nijesu obezbijeđeni fer uslovi za izbore i još nije poznato hoće li bojkotovati predstojeće izbore”, piše u izvještaju.
Podsjeća se da su se nedavno iz opozicionog tabora mogle čuti mnoge političke poruke koje sugerišu da će učestvovati na izborima.
Bonus video:
