Predsjednik Upravnog odbora Centra za monitoring i istraživanje (CeMI) Zlatko Vujović kazao je da je proces glasanja u Nikšiću, uprkos izazovima, sproveden u skladu sa domaćim zakonima, ali da su predizbornu kampanju obilježili inostrani uticaji iz Srbije, Republike Srpske i nekih opština na sjeveru Kosova, tenzije i kršenje predizborne ćutnje i epidemioloških mjera.
Vujović je na konferenciji za medije istakao da je primjer kršenja izborne ćutnje uživo prenošenje događaja Građanskog pokreta URA.
On je kazao da su tragom informacija koje su objavljene u medijima, istraživali i došli do podataka da 961 osoba koja je upisana u birački spisak Crne Gore ima JMBG za koji postoji adresa i broj biračkog mjesta u Srbiji:
"Smatramo da ne manje od 961 lica koja su upisana u biračkom spisku za opštinu Nikšić, upisana su i u birački spisak Republike Srbije, odnosno imaju duplo prebivalište, što predstavlja kršenje zakona".
PR koordinatorka CeMI-ja Maja Bjelić kazala je da je tokom lokalnih izbora bilo 138 biračkih mjesta i da su svako mjesto pokrili kratkoročni posmatrači CEMI-ja.
Vujović je kazao da dokumentacija koju im je dostavio portal Standard, nije sadržala jedinstvene matične brojeve, već samo datume rođenja, pa je time bilo i otežano provjeravanje.
On je objasnio da shodno tome da CEMI ima pravo na pristup biračkom spisku kao ovlašćeni posmatrač, podatke su provjeravali u biračkom spisku Crne Gore.
“Našli smo ta lica, našli smo njhove jedinstvene matične brojeve. Na bazi tih matičnih brojeva smo izvršili uvid u elektronsku bazu, odnosno, sajt Republike Srbije gdje se nalaze podaci o biračima. Taj sajt služi da bi birač znao na bazi jedinstvenog matičnog broja gdje mu je biračko mjesto”.
Uvidom su, kako je objasnio, utvrdili da se određeni broj lica sa tim matičnim brojem, koji je isti kao matični broj nekoga od ljudi na listi koja je dostavljena CEMI-ju, nalazi u biračkom spisku Srbije.
“Ovo je možda prvi put da je na neki način provjerena i dokumentovana sumnja da postoje duplo upisani birači”.
Istakao je da su sve osobe na spisku rođene u periodu kada su Crne Gora i Srbija bile u zajednici.
Vujović je istakao da je CEMI već tražio objašnjenje od Ministarstva unutrašnjih poslova, jer smatraju da ovo nisu usamljeni slučajevi.
U Izvještaju o preliminarnim zaključcima i nalazima, CeMI navodi da rezultati uvida u birački spisak otvaraju i pitanje zakonitosti dvojnog državljanstva za te osobe:
“Zakonska pretpostavka je ko ima biračko pravo u Crnoj Gori i Srbiji, ima i njhova državljanstva. CeMI poziva MUP da pokrene postupke provjere i eventualnog oduzimanja državljanstva, odnosno, brisanja iz biračkog spiska Crne Gore”.
Vujović je istakao da je njihov predlog da se ukine predizborna ćutnja, s obzirom da to zbog socijalnih mreža i elektronskih medija nije moguće regulisati.
“Bustovanje na socijalnim mržama nije regulisano našim zakonodavstvom. Sjedište kompanija je van Crne Gore i samim tim postoji pravni problem da se to reguliše”, kazao je Vujović.
On je istakao da su posmatrači tokom predizborne kampanje primijetili velike tenzije, čemu su svjedočili i građani:
“Najjače političke partije očigledno nisu oskudijevale ni u sredstvima ni novcima. To se to prenosilo i na ulice i u nekim slučajevima je došlo do nasilnih događaja. Nadam se da će biti procesuirani svi vinovnici takvih događaja, ali čini se da Crna Gora ide unazad kada je riječ o izbornom procesu”, kazao je Vujović.
On je istakao da je ono što se radilo u Nikšiću možda najgori izborni proces ikad sproveden u Crnoj Gori.
“Vidjeli smo uticaj spoljnog faktora, prije svega aktera koji su iz Republike Srbije i Republike Srpske, ali smo vidjeli i primjere dolaska aktivista iz opština na sjeveru Kosova. Uglavnom je sva ta pomoć išla ka jednom političkom bloku “Za budućnost Nikšića”. Po prvi put smo imali situaciju da ne samo da novac ulazi u Crnu Goru u toku predizborne kampanje, već imate aktiviste, a da ne govorimo o medijima koji su bili pod kontrolom vlasti u Beogradu, koji su se brutalno miješali u kampanju..”.
On je kazao da je Opštinska izborna komisija kvalitetno odradila svoj posao, iako su bili izloženi pritiscima.
Bonus video:
