Opozicione Demokratska partija socijalista (DPS) i Socijaldemokratska partija (SDP) ponudili su advokatsku pomoć građanima koji su učestvovali na protestu na Cetinju 5. septembra i koji su povrijeđeni tokom “agresivne policijske akcije”, dok su u oktobru 2015. sa pozicija vlasti odavali priznanje policiji koja je brutalno pretukla građane nakon razbijanja demonstracija Demokratskog fronta (DF) u Podgorici.
Bivša članica Vijeća za nacionalnu bezbjednost i liderka Socijalista Snežana Jonica ocjenjuje da su izjave bivših dugogodišnjih koalicionih partnera u najmanju ruku politički licemjerne, da predstavljaju potcjenjivanje inteligencije građana, te da ih DPS i SDP šalju uoči lokalnih izbora u prijestonici.
Ona podsjeća da je nakon razbijanja protesta DF-a, čiji je učesnik bila, aktuelni lider SDP-a i tadašnji ministar unutrašnjih poslova Raško Konjević, saopštio da je policija “postupala u skladu sa zakonom i u cilju očuvanja javnog reda i mira”, i da želi da oda priznanje pripadnicima policije “koji su odradili svoju ustavnu obavezu”.
”Sad partija čiji je predsjednik s pozicije ministra odavao priznanje policajcima koji su brutalno tukli građane, koji su se ekipno brutalno iživljavali nad Miloradom Mijom Martinovićem, koji su maltretirali mladiće u tzv. zlatarskoj ulici (Ulici Miljana Vukova), koji su lomili automobile i tukli nedužne ljude daleko van mjesta protesta nekoliko sati nakon što su oni okončani, koji su zloglasnim ‘hamerom’ sijali udarce po Podgorici - saopštava da će formirati advokatski tim za pružanje besplatne pravne pomoći građanima zbog nanesenih povreda ili uništene privatne imovine”, ističe ona za “Vijesti”.
Iako je bivša vlast tvrdila da je policija postupala zakonito nakon protesta DF-a, i Ustavni sud Crne Gore i Evropski sud za ljudska prava utvrdili su da je bilo zlostavljanja građana. Tužilaštvo međutim ni do danas nije odradilo svoj dio posla, pa većina pripadnika policije nikada nije odgovarala za torturu.
Kad je riječ o brutalnom prebijanju Martinovića, procesuirana su samo dvojica pripadnika tadašnje Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ) koji su se prijavili i priznali zločin - kao i njihov komandant zbog prikrivanja svih izvršilaca krivičnog djela torture.
Uslovi pod kojima je on odslužio kaznu javno su osporavani, kao i tvrdnja da nije znao ko su bile njegove kolege koji su tukle Martinovića.
Kad je riječ o prebijanjima u “zlatarskoj” Evropski sud za ljudska prava je utvrdio da nadležni državni organi - prvenstveno tužilaštvo i policija - nisu sproveli efikasnu i djelotvornu istragu kako bi otkrili i adekvatno kaznili počinioce zlostavljanja Podgoričana Branimira Vukčevića i Momčila Baranina.
Taj sud je donio odluku da im se na ime pravičnog zadovoljenja isplati po 7.500 eura odštete zbog kršenja člana 3 Evropske konvencije o ljudskim pravima, odnosno zabrana mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja.
Ustavni sud je bio obavezao podgoričko Osnovno državno tužilaštvo i Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) da utvrde ko su specijalci koji su učestvovali u batinanju, ali njihov identitet još uvijek, skoro šest godina kasnije, nije poznat. Ništa nije promijenjeno ni nakon što je MUP preuzela nova vlast.
Jonica podsjeća da je Konjević, nakon razbijanja DF-ovog protesta, saopštio da je policija upotrijebila hemijska sredstva da bi se u što kraćem roku vratio javni red i mir, i da ta sredstva nisu štetna po zdravlje, “osim što iritiraju u prvom kontaktu”.
”SDP sad kaže da je policijska akcija na Cetinju bila prekomjerna i agresivna, i da su građani ‘povređivani ubojnim sredstvima’, među kojima navode suzavac. Dakle, suzavac koji je za Konjevića 2015. bio bezopasan, za SDP je ubojno sredstvo 2021”, napominje sagovornica.
U vrijeme razbijanja protesta DF-a na čelu Uprave policije je bio Slavko Stojanović.
Poslanica Pokreta za promjene (PzP), Branka Bošnjak, kaže da se na političkoj sceni događa nepodnošljivo licemjerstvo poraženog režima i pokušaj ponižavanje inteligencije svih zdravorazumnih građana.
”Misle, valjda, da smo svi oboljeli od amnezije, i da se ne sjećamo protesta 2015. i šta su nam radili tadašnji ministar Konjević, direktor policije Slavko Stojanović i njihov nalogodavac, tadašnji i sadašnji, Milo Đukanović. Oni sad sramno pokušavaju da se nametnu kao velike demokrate i borci za ljudska prava. Oni koji su, poput Konjevića, naredili trovanje, lov i batinjanje nedužnih građana, sad formiraju nekakvu komisiju za pravnu pomoć cetinjskim demonstrantima. To je bestidno”, navodi Bošnjak za “Vijesti”.
Iz DPS-a su, obavještavajući građane da im nude pravnu pomoć, saopštili da je Vlada bez osnova naredila napad na demonstrante, da je koristila prekomjernu silu, te da se premijer i vicepremijer Zdravko Krivokapić i Dritan Abazović “ne mogu dogovoriti čiji je doprinos veći u gaženju ljudskih prava i represiji prema sopstvenom stanovništvu”.
Snežana Jonica kaže da podsjeća poslanike DPS-a da su joj na sjednici Odbora za bezbjednost i odbranu, na kojoj je javnosti obznanila snimak prebijanja Martinovića, odgovorili zaključkom da “Odbor odaje puno priznanje pripadnicima MUP-a i UP-a koji su na profesionalan i hrabar način sačuvali vitalne državne interese, državne institucije, bezbjednost, javni red i mir”. Tadašnji direktor policije Stojanović odgovorio je, tvrdi ona, smijehom tokom emitovanja snimka.
DPS i SDP su, kaže Jonica, tada odbili njen predlog zaključaka kojim je, između ostalog, tražila da Odbor konstatuje da je došlo do prekomjerne upotrebe fizičke sile i hemijskih sredstava, kojima je ugrožen život i zdravlje velikog broja građana, naročito starijih, ali i onih koji uopšte nisu učestvovali na protestima. Ona je zahtijevala i da Odbor oštro osudi i policijske akcije kojima je oštećena imovina građana, te da hitno utvrdi odgovornost lica koje je koristilo “hamer” koji je ugrožavao život i bezbjednost građana.
”DPS i SDP su mogli da prihvatanjem mojih zaključaka uspostave sistem kvalitetnog i pravednog, a ne političkog odlučivanja prilikom parlamentarnog nadzora nad radom službi bezbjednosti. Kako to nisu uradili tada, danas mogu samo da se izvinjavaju zbog svoje nedosljednosti i neodgovornsoti, i da se nadaju da će aktuelna vlast tom poslu pristupiti značajno pravednije i zakonitije od njih”, podvlači Jonica.
Skupštinski Odbor za bezbjednost i odbranu donio je juče odluku da sljedeće srijede obavi kontrolno saslušanje čelnika bezbjednosnog sektora povodom postupanja njegovih pripadnika u dešavanjima na Cetinju 4. i 5. septembra.
Jonica, u susret sjednici Odbora, poručuje kolegama iz vlasti da paze da ne proglase herojima one koji su im, kako kaže, bili krvnici 2015. Kolegama iz opozicije savjetuje suprotno - da paze da ne inkriminišu sebe prozivajući one koji su im bili heroji 2015 - jer su ih dobro slušali tada - da su sad krvnici jer slušaju druge.
”Poruka svima - cetinjski događaji dobar su povod da se vratimo u 2015. i da iz ove perspektive i detaljno, pažljivo i objektivno preispitamo sve što je tada rađeno i sve što je tada prikriveno, a rađeno je. Ako se na Cetinju sad u komandnom sastavu policije nalazio neko ko je nezakonito djelovao 2015, isključivu odgovornost snose oni koji su to, na osnovu pozicija u komandnom lancu 2015. znali, a nisu procesuirali, jer da to tada nisu prikrivali, ti danas ne bi radili u policiji, pa ne bi mogli biti ni na Cetinju u tim ulogama”, zaključuje Jonica.
SDP: Dešavanja iz 2015. mogu rasvijetliti Rakonjac i Jokić
Na pitanje “Vijesti” kako tumače ocjene da je ponuda pravne pomoći licemjerna jer je Konjević bio na čelu MUP-a kad su ljudi brutalno prebijani, iz SDP-a su kazali da dešavanja i odgovornost iz 2015. može jednom izjavom za javnost ili pred Odborom za bezbjednost da rasvijetli aktuelni pomoćnik direktora UP-a Miloš Rakonjac.
”On mora da kaže da li je, ko, kad i kako naredio, i ko je učestvovao u prebijanju Milorada Mija Martinovica i u prebijanjima u tzv. zatarskoj ulici, jer je tada bio vođa ključnog dijela SAJ-a - Tima A. O dešavanjima ispred Skupštine te 2015. izjavu može dati i Goran Jokić, tada jedan od komandira policijskog sastava ispred parlamenta, a danas šef Centra bezbjednosti Podgorica i šef operativnog tima policije za događaje na Cetinju. Rakonjac je i pred Unutrašnjom kontrolom i pred tužilaštvom ćutao do sada, pa je vrijeme da progovori o okolnostima u kojima je učestvovao - direktno ili zna ko su učesnici tih događanjima i da li im je i ko naredio”, navodi se u odgovoru SDP-a.
Dodaju da će svaki funkcioner SDP-a mirne savjesti sačekati njihove izjave.
”Njihova današnja postavljenja su odgovornost nove vlasti. Oni kao profesionalci moraju da imaju stav o svim dešavanjima i postupanjima policije i 2015. i danas, a učestvovali su u tom svojstvu prilikom oba dešavanja. S obzirom da je Dritan Abazović na sva usta hvalio profesionalizam i posvećenost aktuelnog sastava policije, ne sumnjamo da će se potpredsjednik Vlade zainteresovati da Rakonjac i Jokić saopšte punu istinu o ovom događaju. Pozivamo Abazovića da primijeni član 120 Zakona o unutrašnjim poslovima koji obavezuje policijske službenike na poligrafsko testiranje, pa nek to bude početak utvrđivanja pune istine i odgovornosti”, poručuju iz Medijskog pula SDP-a.
Zeković: Građani u Podgorici mučeni i zlostavljani, na Cetinju ponižavani i namjerno kažnjavani
Bivši predsjednik Savjeta za građansku kontrolu rada policije, Aleksandar Zeković, kaže da su događaji na Cetinju i oni iz 2015. u Podgorici “primarno slični po gumenoj municiji i pretjeranoj upotrebi hemije”.
”Sad o tome otvorenije govore političari, koji kod hemije prepoznaju i prekoračenje ovlašćenja. U slučaju Cetinja, registrujemo i neku vrstu privatnog, stranačkog izvinjenja vicepremijera Abazovića, što može da bude ohrabrujuće”, rekao je Zeković “Vijestima”.
On kaže da je dejstvo hemije na Cetinju zabrinjavajuće nego 2015, “kako zbog značajno veće upotrijebljene količine, tako i zbog položaja Cetinja”.
”To se negativnije odrazilo i na zdravlje onih koji nisu učestvovali u demonstracijama, pa otuda i veći broj pritužbi”, dodaje Zeković.
Vlada je, podsjeća, upotrebu gumene municije 2015. priznala tek naknadno kroz korespondenciju sa Savjetom Evrope, ali ne i na domaćem planu. On kaže da mu se trenutno javilo četvoro građana koji medicinskom dokumentacijom potvrđuju dejstvo policije gumenim metkom.
”Upotreba ovog sredstva 2015, potvrđena je kroz zaključke građanskog nadzora i pravosnažne presude. Očekujem da sad država ima brži i pravedniji odgovor”, poručuje Zeković.
I sad je, kaže evidentan vodeći doprinos zaštiti ljudskih prava od strane Savjeta. On očekuje da Unutrašnja kontrola do kraja završi posao.
”To je izostalo 2015, pa su pritužbe, u atmosferi neviđene protivzakonite policijske solidarnosti i ćutanja, proslijeđene državnom tužilaštvu koje se u istragama nije pomjerilo s mjesta”, podvlači Zeković.
Sagovornik navodi da je za vrijeme protesta DF-a bilo ozbiljnih primjera neprofesionalnog postupanja policije prema novinarima, što se, kaže, na Cetinju nije dogodilo.
Zeković ističe da je sad, za razliku od 2015, evidentna nezainteresovanost civilnog društva prema žrtvama i postupanju policije na Cetinju. Čini mu se, dodaje, i da su mediji 2015. bili zainteresovaniji.
”U Podgorici smo 2015. imali više ozbiljnih primjera mučenja i drugih oblika zlostavljanja građana i nasilja nad njima. Srećom, to iskustvo se ne ponavlja na Cetinju, pa registrujemo prekoračenja u pravcu ponižavajućih postupaka i namjernog kažnjavanja. Za razliku od 2015. ili trajanja litija, kad su blokade saobraćajnica bile česte, na Cetinju je policija djelovala mehanizacijom, pa imamo najčešće nepotrebno uništavanje privatnih motornih vozila”, zaključuje Zeković.
Bonus video:
