Dio predsjednika opština kojima ističe mandat smatra da lokalne samouprave do izbora 23. oktobra neće biti bez zakonodavne i izvršne vlasti, kao što tvrdi dio pravnika i civilnog sektora.
Nevladin sektor i pravnici ukazuju da za mjesec odbornici u devet opština, među kojima i u Podgorici, zbog isteka mandata neće imati pravo da donose zakonski nesporne odluke, te da je donošenjem zakona kojim su odloženi izbori u 14 opština za 23. oktobar, stvoren pravni vakuum za koji niko od nadležnih nije ponudio rješenje, pa je na opštinama ostalo da ‘izmaštaju’ kako da riješe ovo pitanje.
Dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi, kojim su odloženi izbori, nije produžen mandat odbornicima, lokalnim skupštinama, a ni predsjednicima opština.
U junu i julu ističu mandati skupštinama opština i njihovim čelnicima u opštinama Bijelo Polje, Šavnik, Plužine, Žabljak, Bar, Danilovgrad, Kolašin, Pljevlja i glavni grad Podgorica. Opštine Budva i Tivat funkcioništu u prinudnoj upravi, a ulogu lokalnog parlamenta je do izbora preuzeo odbor povjerenika koji čine predstavnici Vlade i lokalnih uprava.
”Obezbijediće nesmetano funkcionisanje”
Iz Podgorice, čiji je gradonačelnik Ivan Vuković, “Vijestima” je odgovoreno da će “Glavni grad, kao i uvijek, postupiti u skladu sa zakonskom procedurom i obezbijediti nesmetano funkcionisanje sistema lokalne samouprave”.
Predsjednik Opštine Plužine Mijuško Bajagić kazao je “Vijestima” da će s obzirom na kontinuitet obavljanja vlasti do izbora nove, Opština Plužine nastaviti da obavlja redovne poslove koji su od interesa za lokalno stanovništvo, “što znači da neće biti bez zakonodavne i izvršne vlasti”.
Iz Opštine Kolašin su saopštili da je inicijativa i odluka Skupštine Crne Gore da se redovni lokalni izbori odlože za 23. oktobar donijela novu okolnost kada je u pitanju pravna normativa za redovno funkcionisanje lokalnih uprava.
S obzirom na to da su lokalni izbori odloženi i u Podgorici kao glavnom gradu i administrativnom centru države, kao i u većini drugih opština, iz kolašinske opštine očekuju da će se definisati i precizirati zakonski model po kojem će opštinske administracije normativno urediti svoje funkcionisanje u periodu između prethodno zakazanih redovnih lokalnih izbora i 23. oktobra kada je novi termin za njihovo održavanje.
”Kao odgovorna lokalna uprava, mi ćemo se pridružiti tom modelu i na taj način imati kontinuitet u zakonskom funkcionisanju, što će omogućiti da građani, kao i do sada, imaju servis utemeljen na važećim propisima i normama”, odgovoreno je iz opštine Kolašin.
Ta opština je bez prvog čovjeka, s obzirom na to da je Milosav Bulatović 14. maja podnio ostavku na tu funkciju. Povod za takvu odluku su, kako je tada objasnio, bile “političke interpretacije presude Apelacionog suda” kojom je osuđen na uslovnu kaznu zato što je “mladoj, fakultetski obrazovanoj osobi, omogućio da u Policijskoj akademiji završi obuku za komunalnog policajca u trajanju od dvadeset dana”.
Iz Opština Bar, Danilovgrad, Šavnik i Pljevlja nisu odgovorili na pitanja “Vijesti”, kako će pravno funkcionisati, s obzirom na novonastalu situaciju.
Ustavne nedoumice i dalje su to
Odlaganjem izbora došlo je do brojnih pravnih nedoumica, a pred Ustavnim sudom su tri inicijative o ocjeni ustavnosti tog zakona.
Poslanički klub Demokratskog fronta i NVO Centar za demokratsku tranziciju (CDT) su ranije podnijeli inicijative, i one su objedinjene u jedan predmet koji će biti prioritetno razmatran čim sudija izvjestilac bude spremio predlog. I NVO Akcija za socijalnu pravdu (ASP) podnijela je u srijedu Ustavnom sudu inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti dopuna Zakona o lokalnoj samoupravi, a njena predsjednica Ines Mrdović kao fizičko lice i ustavnu žalbu.
Zamjenica direktora CDT Biljana Papović je kazala “Vijestima” da ta organizacija smatra da Ustavni sud, bez obzira na situaciju sa brojem sudija, dok god za to postoji teorijska prilika, mora odgovorno i profesionalno obavljati svoj posao. Zato, kako je istakla, očekuju da se u što skorijem roku raspravlja o inicijativi CDT-a o ocjeni ustavnosti i zakonitosti spornih izmjena Zakona o lokalnoj samoupravi.
”Donošenje ovih izmjena, i način na koji je predsjednik reagovao nakon njih, otvorilo je broj pravnih nedoumica koje su izazvale haos u pravnom sistemu. Tu je prije svega pitanje trajanja mandata odbornicima u opštinama kojima je taj mandat istekao. S obzirom na to da pravni sistem ne predviđa produženje mandata, ostaje na opštinama da “izmaštaju” svoje djelovanje u ovoj pravnoj praznini. U ovome vidite sav apsurd situacije u koju smo došli”, kazala je Papović.
Direktorica Akcije za socijalnu pravdu (ASP), pravnica Ines Mrdović je kazala da se može pretpostaviti da će te opštine nastaviti da funkcionišu kao da su “u punom mandatu”, i na nivou lokalnih parlamenata i na nivou lokalnih vlasti. Ona je istakla da niko od lokalnih funkcionera nije ustao u zaštitu Ustava i zakona, da se niko nije pobunio zbog produženja mandata i protestovao na način da, na primjer, podnese ostavku ili se povuče, kako bi na taj način zaštitio ustavno politički sistem države.
”Čizma” političara će nastaviti da gazi po Ustavu
”To što im se neustavno produžavaju mandati očito ih ne dotiče, tako da se stiče utisak da će raditi kao da su ih građani ponovo birali. Odnosno, “čizma” političara će nastaviti da gazi po Ustavu i na lokalnom nivou, a takvo što je moguće u zemlji u kojoj ne postoji vladavina prava. Pravo i pravda ovdje su “nepodnošljiva kaljuga”, a tu kaljugu su stvorili upravo političari radi zadovoljenja svojih usko partijskih i privilegovanih interesa”, istakla je Mrdović.
Potpredsjednik Demokrata i poslanik u Skupštini, pravnik Momo Koprivica ocijenio je prije dva dana za “Vijesti” da za mjesec odbornici u devet opština, među kojima i u Podgorici, neće imati bilo kakvo zakonsko pravo da učestvuju u vršenju funkcija lokalne samouprave.
Objasnio je i da je zakon o odlaganju izbora u suprotnosti i sa izbornim zakonom u pogledu trajanja izborne kampanje.
”Naime, u članu 14 Izbornog zakona propisano je da od dana raspisivanja izbora do održavanja izbora ne može proteći manje od 60 dana ni više od 100 dana. S obzirom da nakon zakona o odlaganju izbora, (Milo) Đukanović nije poništio svoje odluke o raspisivanju izbora, već samo promijenio datum, imaćemo apsurdne i protivpravne situacije”.
Izbori u više opština odloženi su odlukom nove parlamentarne većine, uz objašnjenje da nije primjereno da se u junu mjesecu više puta izlazi na birališta jer je u toku turistička sezona. Takođe je kao argument navedeno i sigerisanje Evropske komisije i OEBS-a da se izbori održavaju u jednom danu kako država ne bi bila u stalnoj izbornoj kampanji.
Opozicija međutim tvrdi da je to bježanje od glasa naroda, procjenjujući da iza toga prije svega stoji Demokratska partija socijalista čija podrška među građanima pada.
Neophodna hitna odluka Ustavnog suda
Biljana Papović je ocijenila da su otvorena i druga brojna pitanja, jer institucije koje su zadužene za izbore različito vide pravnu situaciju koja je nastala, odnosno obaveze koje proizilaze iz odluke predsjednika da prekidanjem izbornih radnji odloži izbore.
”Sva ova pitanja se samo mogu riješiti kroz naš pravni sistem, a za to je neophodna blagovremena, tj. hitna odluka Ustavnog suda koja treba da bude početna osnova za djelovanje institucija u skladu sa zakonima. Kad političari krenu da se igraju sa zakonima baš je Ustavni sud brana ili ustava tom ponašanju. Da li naš Ustavni sud ima snage da ispuni svoju svrhu u sistemu, ostaje da se vidi”, ocijenila je ona.
Mrdović: I brucošima na Pravnom bi sve bilo jasno
Ines Mrdović je kazala da bi, pravno posmatrano, Ustavni sud morao da ocijeni da su dopune usvojenog zakona neustavne.
”To je jasno i svakom brucošu na Pravnom fakultetu. Sve drugo bi bilo “kreativno” tumačenje prava i bilo bi u domenu zadovoljavanja političkih interesa, a što za bolje upućene ne bi ni bilo iznenađenje, jer se pokazuje da nam je pravosudni sistem potpuno istrulio...”, ocijenila je ona.
Bonus video:
