Kurti ne može do tajnih podataka

Generalni inspektor Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB) Artan Kurti nije počeo da radi posao na koji ga je Vlada Crne Gore imenovala, jer nema pristup informacijama označenim stepenom tajnosti, potvrđeno je Vijestima iz ANB-a.

Kurtija je Vlada, uz ogradu ministara iz Socijaldemokratske partije, imenovala krajem jula i on je već od početka avgusta u ANB-u. Međutim, prema informacijama "Vijesti", generalnom inspektoru je uskraćeno da kontroliše zakonitost rada Agencije sve dok ne bude dobio dozvolu za pristup tajnim podacima na kojima se i bazira rad ANB-a.

”U vezi sa dostavljenim pitanjima koja se odnose na Artana Kurtija, generalnog inspektora Agencije za nacionalnu bezbjednost, informišemo da je Agencija nakon njegovog imenovanja, u skladu sa zakonima i podzakonskim aktima koji regulišu ovu oblast, preduzela aktivnosti na izradi njegove bezbjednosne provjere, koje su još u toku”, piše u odgovoru iz kabineta direktora Agencije Sava Kentere.

Oni podsjećaju da je bezbjednosna provjera uslov za izdavanje dozvole za pristup tajnim podacima.

”To podrazumijeva da generalni inspektor do okončanja navedene procedure nema uvid u podatke označene stepenom tajnosti i da ne može vršiti dužnost funkcije na koju ga je Vlada imenovala”, navodi se u odgovoru Vijestima.

Bezbjednosnu provjeru, po zakonu, radi Agencija na zahtjev Direkcije za zaštitu tajnih podataka. Kada ANB završi posao, Direkcija daje ili odbija dozvolu za pristup informacijama i dokumentima označenim kao povjerljvo i strogo poverljivo.

Više sagovornika sa kojima su Vijesti razgovarale očekuju da bi mogao nastati problem oko ishoda ovog posla povjerenog ANB-u, s obzirom na činjenicu da je Kurti krivično osuđivan i da bi mogao “pasti” na provjeri.

U Zakonu o ANB-u piše da “radni odnos ne može zasnovati lice” koje između ostalog treba da ispunjava i uslov da nije pravosnažno osuđivano za neko krivično djelo”.

Vlada je međutim, na predlog premijera Dritana Abazovića 22. jula 2022. imenovala advokata Kurtija za generalnog inspektora u ANB-u iako je, prema dostupnim sudskim podacima, osuđivan dva puta na zatvorske kazne od po 10 mjeseci.

Ulcinjanin, koji je ranije bio i stručni saradnik u Privrednom sudu, osuđivan je kao maloljetnik na 10 mjeseci maloljetničkog zatvora. Nekoliko godina kasnije, kao punoljetna osoba osuđen je na jedinstvenu kaznu od 10 mjeseci zatvora, pokazuju podaci Vrhovnog i Ustavnog suda.

Prva presuda je bila za ubistvo u pokušaju, a druga za tešku tjelesnu povredu u sticaju sa krivičnim djelom nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija.

Presude su međutim izbrisane iz krivične evidencije koju vodi Ministarstvo pravde iako prethodno, kako je rekao pouzdan sagovornik Vijesti, nije postojala pravosnažna sudska odluka za to. Iako je Kurti bio pokrenuo spor pred Ustavnim sudom, on je povukao zahtjev nakon što je Vrhovni sud postupajući po nalogu Ustavnog donio istu odluku - o odbijanju brisanja krivične odgovornosti iz evidencije MInistarstva.

Prema Krivičnom zakoniku Crne Gore rehabilitacija, odnosno, prestanak pravnih posljedica osude može nastupiti na osnovu zakonske rehabilitacije ili po molbi osuđenog lica na osnovu sudske odluke - sudska rehabilitacija.

Artan Kurti je ranije u izjavi “Vijestima” rekao da je “neosuđivano lice”.

Prema zakonu o ANB-u generalni inspektor je dužan da sprovodi unutrašnju kontrolu rada - zaštite podataka, efikasnost realizacije programa i planova rada, primjenu i prekoračenje ovlašćenja, finansijsko poslovanje, ali i efikasnost izvršenja zadataka Agencije.

On se imenuje na pet godina, a za svoj rad je odgovoran Vladi.

Prema Zakonu o ANB-u, generalni inspektor podnosi direktoru Agencije izvještaj o svim pitanjima od značaja, ali i saznanjima do kojih dođe tokom kontrole...

Generalni inspektor podnosi izvještaj o izvršenoj kontroli direktoru Agencije i Vladi.

Direktor ANB-a Savo Kentera, prema zakonu, može privremeno prekinuti ili zabraniti generalnom inspektoru vršenje kontrole iz razloga zaštite interesa nacionalne bezbjednosti. O toj mjeri direktor ANB-a, bez odlaganja, mora da obavijesti premijera.

Prema saznanjima Vijesti zbog nemogućnosti da radi posao na koji je imenovan Kurti koristi odmor.

Zakoni pojedinih zemalja regiona propisuju da se javni funkcioneri bezbjednosno provjeravaju prije izbora, odnosno imenovanja kako bi se izbjegla mogućnost da neko ko je kršio zakon preuzme javnu dužnost.

Crnogorski zakon o ANB-u tu odredbu nema ali je u toku rad na izmjeni propisa, pa će najvjerovatnije makar u predlogu biti prihvaćene dobre prakse, za šta su se ranije i zalagali pojedini državni zvaničnici.