Izborna reforma je skoro deceniju osuđena na propast, a neuspješan završetak rada tri radne grupe nakon 2014. godine pokazatelj je nedostatka političke volje da se izborni i prateći zakoni prilagode demokratskim standardima, ocijenili su iz Centra za demokratsku tranziciju (CDT).
Iz te nevladine organizacije (NVO) podsjetili su da je te godine, glasovima dijela vladajuće koalicije i dijela opozicije, izmijenjen Zakon o izboru odbornika i poslanika.
Skupština je, kako su naveli iz CDT-a, krajem decembra 2020. godine donijela Odluku o obrazovanju Odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu.
„Iako su izbornu reformu kao prioritetnu označili i tadašnji predsjednik parlamenta, mandatar za sastav Vlade i svi poslanički klubovi, Odbor je počeo sa radom čak sedam mjeseci nakon konstituisanja Skupštine, 14. aprila 2021. godine“, kaže se u saopštenju.
Navodi se da je Odbor održao samo šest sjednica.
Iz CDT-a su kazali da je djelokrug odbora iz prethodnog saziva podrazumijevao implementaciju preporuka iz izvještaja Evropske komisije i primjenu svih preporuka iz izvještaja OEBS/ODIHR.
„Kao i definisanje predloga zakona o izboru odbornika i poslanika, biračkom spisku, finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, registrima prebivališta i boravišta, i analizu primjene zakona o ličnoj karti i o crnogorskom državljanstvu“, navodi se u saopštenju.
Iz CDT-a su rekli da je, takođe, tada najavljeno da će se odbor baviti jačanjem sveukupnih kapaciteta, profesionalizma i transparentnosti organa značajnih za izborne procese, uključujući Državnu izbornu komisiju i Agenciju za sprečavanje korupcije.
Iako je obuhvat odbora široko postavljen, u toj NVO smatraju da bi se u njegovoj nadležnosti morale naći odbrana izbornog procesa od uticaja dezinformacija i stranih uticaja.
Iz CDT-a su poručila da Crna Gora mora naći odgovor na savremene izazove, kako bi ispunila međunarodne standarde za demokratske izbore, koji propisuju da birači moraju imati slobodu da glasaju bez nepotrebnog uticaja i formiraju mišljenje bez manipulativnog miješanja bilo koje vrste.
Oni su podsjetili da je odlukom bilo predviđeno da u radu odbora u statusu pridruženog člana mogu učestvovati i predstavnici nevladinog sektora i akademske zajednice - Univerziteta, bez prava odlučivanja.
„Status pridruženog člana mogu steći do tri člana NVO, odnosno do dva člana akademske zajednice, uz uslov da su u prethodne tri godine aktivno djelovali u vezi sa predmetom rada odbora, doprinijeli izbornim reformama i u oblastima rada odbora ostvarili javnu prepoznatljivost“, kaže se u saopštenju.
U CDT-u smatraju da bi i taj dio odluke trebalo da bude korigovan u pravcu da predstavnici i drugih NVO, koji imaju ekspertizu u pojedinim specifičnim oblastima, imaju pravo prisustvovati plenarnim i sjednicama radnih tijela Odbora.
„Takođe, prilikom izbora pridruženih članova iz nevladinog sektora i akademske zajednice bilo je slučajeva da se političkom odlukom da prednost kandidatima sa slabijom referencom“, navodi se u saopštenju.
Nova odluka, kako su rekli iz CDT-a, morala bi u sebi sadržati odredbe koji ohrabruju poslanike da poštuju stručnost prijavljenih kandidata za taj dio Odbora.
„Rad Odbora potrebno je koncipirati na način koji nas neće odvesti u pravcu da se zakoni, koji ne zahtijevaju kvalifikovanu većinu, a i te kako se tiču izbornog procesa, budu donošeni jednostrano, nego da će se novo zakonodavstvo donositi u paketu, na način koji će dugoročno obezbijediti stabilnost našeg izbornog procesa“, kaže se u saopštenju.
Bonus video:
