Centar za građansko obrazovanje (CGO) je, povodom 23. avgusta – Evropskog dana sjećanja na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku - ukazao poštovanje žrtvama i porodicama žrtava totalitarnih režima, ali i ponovo apelovao na nadležne institucije da odrede vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i ne dozvole da se oni zaborave.
"Skupština Crne Gore je usvojila Rezoluciju Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope iz 2006. godine o međunarodnoj osudi zločina totalitarnih komunističkih poredaka, a Evropski parlament je donio preporuku kojom je naglasio da svaka zemlja treba da odredi vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i to prilagodi sopstvenoj istoriji i tradiciji. Na žalost, u Crnoj Gori se ova pitanja povremeno otvaraju u manipulativne svrhe a izostaje ozbiljan i odgovoran način u njihovom adresiranju. Posljedično, nisu ni na agendi nadležnih institucija", saopštila je Tamara Milaš, koordinatorka programa Ljudska prava u CGO-u.
Ona je navela primjer Evropske unije koja je, uspostavljanjem Evropskog dana sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, pokazala odlučnost u suočavanju sa mračnom prošlošću kako bi osigurala da se takvi zločini ne ponove. "Ovaj dan treba da bude podsjetnik na potrebu očuvanja sjećanja na počinjene strahote i učenje iz prošlosti kako bi izgradili bolju budućnost, a to uključuje i suočavanje sa traumatičnim iskustvima političkih zatvorenika na Golom otoku, koji za Crnu Goru ima poseban značaj", dodaje ona.
Goli otok, podsjeća Milaš, predstavlja mračno poglavlje u istoriji bivše Jugoslavije, u kojem su politički disidenti i neprijatelji komunističkog režima bili izloženi mučenju, represiji i "užasnoj degradaciji ljudskog dostojanstva".
"Odgovornost je vlasti i društva da se osigura očuvanje istorijske istine o tome i da se žrtava Golog otoka sjećamo. Zato i Goli otok mora postati dio zvaničnih komemorativnih politika, ali i našeg obrazovnog sistema, jer naučnom i pedagoškom obradom tog pitanje stvara se osnova za preveniranje kršenja ljudskih prava i represije, a daje impuls kritičkom razmišljanju, slobodi izražavanja i afirmativnom djelovanju. Ovo je zaključeno i na nedavno održanom seminaru o Golom otoku koji su za profesore/ke istorije organizovali Centar za građansko obrazovanje (CGO), Udruženje profesora istorije Crne Gore-HIPMONT i Fondacija Friedrich Ebert (FES)", podsjeća Milaš.
Totalitarni i autoritarni režimi u Jugoslaviji i Evropi, kako je kazala, ostavili su za sobom teške posljedice koje su oblikovale istoriju i društvo na ovim prostorima. Te represivne političke sisteme karakterisala je surova kontrola nad građanima/kama, gušenje slobode izražavanja i mišljenja, masovna kršenja ljudskih prava, te politička stagnacija, ističe Milaš.
"Ovaj dan je prilika da se prisjetimo žrtava Golog otoka, ali i drugih žrtava totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku i odamo počast njihovoj hrabrosti i otporu prema nepravdi, te da zajedničkim snagama osiguramo da se ova mračna epoha ne zaboravi. Sve te sistemske zločine treba da pamtimo i kao opomenu na važnost očuvanja demokratskih vrijednosti, ljudskih prava i vladavine zakona kao temelja održivog i modernog društva", zaključuje Milaš.
Deklaracijom Evropskog parlamenta, od 23. septembra 2008, 23. avgust proglašen je Evropskim danom sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, a potvrđen je i Rezolucijom Evropskog parlamenta o evropskoj savjesti i totalitarizmu iz 2009. godine.
Bonus video:
