Vlada skrojena, SAD još brine zbog ZBCG

Sjedinjene Američke Države (SAD) i dalje su veoma zabrinute zbog mogućnosti da koalicija Za budućnost Crne Gore (ZBCG) bude dio nove vlasti.

To su Vijestima juče indirektno kazali iz Ambasade SAD-a u Podgorici, odgovarajući na pitanja kako gledaju na to što je definitivno dogovoreno da ZBCG bude u vlasti i da li je njihova ranija zabrinutost tim povodom porasla pošto je planirano da taj savez uđe sljedeće godine u vladu, a ne samo da je podržava iz parlamenta. Vijesti su pitale i šta SAD očekuje od vlade u kojoj će biti ZBCG.

“I dalje smo veoma zabrinuti zbog takve mogućnosti, koja bi mogla da omete evroatlantske aspiracije Crne Gore”, naveli su iz Ambasade.

Ambasadorka SAD-a Džudi Rajzing Rajnke nedavno je kazala Vijestima da je njena država veoma zabrinuta zbog najava da bi novu vladajuću koaliciju mogle da čine partije i lideri “koji se aktivno protive evroatlantskim vrijednostima”, aludirajući na ZBCG.

“Realnost je takva da će učešće u vlasti grupa ili lidera koji odbijaju da osude rusku agresiju, odbijaju da se zalažu za prava Ukrajine, odbijaju da podrže sankcije Evropske unije (EU) protiv Rusije, odbijaju da štite prava manjina i odbijaju da poštuju suverenitet susjednih zemalja poput Kosova, drastično omesti napore Crne Gore u ostvarenju njenih evropskih aspiracija”, istakla je.

Lideri 11 partija sklopili su juče koalicioni sporazum o formiranju nove vlasti, po kom bi ZBCG trebalo da podržava vladu iz parlamenta, a da u nju uđe do kraja 2024. Vladu bi, do tada, trebalo da čine Pokret Evropa sad (PES) i dio njegovih koalicionih partnera, Demokrate, Socijalistička narodna partija (SNP), Albanski forum i Albanska alijansa.

PES bi trebalo da u izvršnoj vlasti ima premijera i deset ministarstava, Demokrate dva potpredsjednika i četiri resora, SNP dva ministarstva, Albanski forum potpredsjednika i dva resora (od kojih će jedan pokrivati potpredsjednik), Savez građana CIVIS takođe jedno potpredsjedničko mjesto, dok je za Albansku alijansu planiran jedan resor. ZBCG će, do rekonstrukcije, imati predstavnika na čelu parlamenta, a kad ona uslijedi plan je da dobiju potpredsjedničko mjesto za infrastrukturu i četiri ministarstva - saobraćaja, prosvjete, turizma, te prostornog planiranja i urbanbizma.

Osim toga, ZBCG bi trebalo da dobije 20 odsto od ukupnog broja političkih imenovanja u upravnim odborima kompanija u državnom vlasništvu, kao i oko 12 odsto od ukupnog broja ambasadora iz političke kvote. Takođe, konstituenti ZBCG - Nova srpska demokratija (NSD) Andrije Mandića i Demokratska narodna partija (DNP) Milana Kneževića, trebalo bi da do rekonstrukcije predloži državne sekretare u ministarstvima koje treba da dobiju.

Učešću ZBCG u vlasti međunarodni partneri su se i do sada protivili, prvenstveno SAD, ističući u više navrata da im ta koalicija nije saveznik, te da se “raduju saradnji s vladom čiji članovi podržavaju pristupanje Crne Gore EU, jedinstvenu podršku NATO-a Ukrajini, građansku prirodu države...”.

Potpisivanjem sporazuma o vlasti, koalicija ZBCG obavezala se na potpunu usklađenosti države sa spoljnom i bezbjednosnom politikom EU, što indirektno podrazumijeva nastavak podrške sankcijama Rusiji, na članstvu države u NATO-u, na saradnju sa svim zemljama koje Crne Gora priznaje, što podrazumijeva Kosovo... Ta koalicija protivila se sankcijama EU Rusiji, članstvu države u NATO-u, priznanju nezavisnosti Kosova...

Predstavnici ZBCG više puta su saopštavali da su spremni da stave “moratorijum” na pitanja koja dijele javnost u Crnoj Gori, ali i da ne žele da ih iko prevaspitava.

Konstituenti buduće vlasti obavezali su se u sporazumu da neće podržavati akte koji mogu narušiti “koheziju društva ili izazvati nepotrebne tenzije”, te da će se jednoglasno usprotiviti predlozima kojima se žele unijeti “dezintegracija ili neslaganje”.

Mandataru za sastav vlade i lideru PES-a Milojku Spajiću, rok za sastavljanje vlasti ističe 8. novembra.

Koalicionim sporazumom definisano je da se šef Skupštine, njeni potpredsjednici i vlada biraju istog dana. Konstituenti buduće vlasti planiraju da to urade naredne sedmice.

Sporazum potpisan bez pompe, Danilović izvisio

Koalicioni sporazum o vlasti šefovi partija potpisali su pojedinačno i van očiju javnosti, tako što je, kako je objašnjeno Vijestima, dokument prenošen od jedne stranke do druge.

Potpisi svih nalaze se na istom dokumentu.

Sporazum su parafirali lideri PES-a Spajić, NSD-a Andrija Mandić, DNP-a Milan Knežević, Demokrata Aleksa Bečić, SNP-a Vladimir Joković, Saveza građana CIVIS Srđan Pavićević, kao i šefovi pet albanskih stranaka - Albanske alternative (AA) Nik Đeljošaj, Demokratskog saveza Albanaca (DSA) Ivan Ivanaj i Nacionalne albanske unije Ferhat Dinoša, te Demokratske partije (DP) Fatmir Đeka i Force Genci Nimanbegu. AA, DSA i Nacionalna albanska unija su konstituenti Albanskog foruma, dok su DP i Forca dio Albanske alijanse.

Sporazum nije potpisala Ujedinjena Crna Gora, koja je na junskim izborima nastupila s PES-om i koja je pregovarala o učešću u vlasti.

Njen lider Goran Danilović prekjuče je tražio od Spajića da odgovori da li je ta stranka dio većine.

Zenka neće u vlast

Demokratska unija Albanaca (DUA) saopštila je juče da je odlučila da neće biti dio nove vlasti.

Njen lider i poslanik Mehmed Zenka bio je krajem avgusta dogovorio sa Spajićem da podrži vladu, ali su Demokrate odbile da glas šefa DUA bude odlučujući za izbor vlasti. Njima je bilo sporno što je Zenka bio na izbornoj listi Demokratske partije socijalista (DPS).

DUA je kazala Vijestima da su prije sedam dana održali sjednicu Glavnog odbora partije na kojoj su jednoglasno odlučili da ne podržavaju “novu konstelaciju Skupštine i vlade”, jer je to, kako su naveli, potpuno suprotno od njihovih programskih i ideoloških načela i principa.

“Bili smo voljni da pomognemo učešćem u jednoj vladi (bez ministarskog mjesta), gdje bi preovladavao duh građanske Crne Gore. Ali, nažalost, nije bilo dovoljne snage i spremnosti, pa su preovladale ideje i snage koje Crnu Goru vode u borbu za opstanak...”, poručili su.