Sjedinjene Američke Države zatražile su od Crne Gore izručenje južnokorejskog državljanina Do Kvona 3. aprila 2023. godine a ne gotovo sedmicu ranije kako je to juče ponovilo Ministarstvo pravde, nakon što su to prvi put javno saopštili u nedavnoj polemici sa bivšim ministrom pravde Markom Kovačem, zaključuje se iz dokumentacije koju posjeduju “Vijesti”.
Izručenje Do Kvona, koji je uhapšen u Crnoj Gori prošlog marta, traže SAD i Južna Koreja, zbog više krivičnih djela u vezi sa njegovim poslovanjem sa kriptovalutama.
Postupak izručenja trenutno je pred Apelacionim sudom po žalbi Do Kvonovih advokata, nakon što je Viši sud odlučio prošlog mjeseca da ga treba izručiti Sjedinjenim Državama, a odbiti zahtjev Južne Koreje. Prethodno je Apelacioni sud dva puta ukidao ranije odluke Višeg suda. Pretposljedni put, Viši sud je odlučio da se Do Kvon može izručiti u obje države, a da o tome treba da odluči ministar pravde.
Apelacioni sud je nakon toga konstatovao i da u ovom slučaju konačnu odluku donosi sud a ne ministar, kao i da Viši sud nije utvrdio koja je od ove dvije zemlje prva podnijela molbu za izručenje kralja kripto-valuta, što je jedan od kriterijuma za odlučivanje u slučajevima kada ekstradiciju traže dvije ili više država.
Ministarstvo pravde, kojim trenutno rukovodi Andrej Milović, dostavilo je juče “Vijestima” kopiju dopisa Ministarstva vanjskih poslova od 27. marta 2023. godine, kojim ono obavještava Direktorat za međunarodnu pravosudnu saradnju Ministarstva pravde da su im se SAD obratile diplomatskom notom od 25. marta “koja se odnosi na zahtjev za ekstradiciju” Do Kvona, i da u prilogu dostavljaju tu notu.
U toj noti, međutim, ambasada SAD u Podgorici, ne zahtijeva izručenje Do Kvona, već traži njegovo “privremeno hapšenje u svrhu izručenja”, pozivajući se na sporazum o izručenju koji su zaključili SAD i Srbija 1901. godine, koji je i danas na snazi u Crnoj Gori.
Istog dana, ovaj Direktorat Ministarstva pravde prosljeđuje kopiju dopisa MInistarstva vanjskih poslova i američke note Višem sudu u Podgorici, ali u svom dopisu ne navodi da je riječ o molbi za izručenje, već o molbi za “privremeno pritvaranje” Do Kvona, “radi izručenja”, kao što i piše u noti.
Tek pismom od 3. aprila, Ministarstvo pravde dostavlja Višem sudu kopiju novog dopisa Ministarstva vanjskih poslova i nove američke note “sa originalnom dokumentacijom i prevodom, kojom se moli za izručenje” Do Kvona.
Nakon što su dobili odluku Višeg suda da se Do Kvon izruči Sjedinjenim Državama, njegovi advokati Goran Rodić i Marija Radulović saopštili su 21. februara, da je ona, kao i prethodne dvije “nezakonita”.
“Nije nam poznato da bilo gdje u svijetu ministar pravde može podučavati sud kako se primjenjuje Zakon i kakvu odluku treba da donese, kao što je to slučaj kod nas u Crnoj Gori. Takođe, prilikom donošenja ovakve odluke, sud nije provjeravao tačnost činjenica koje mu je dostavio ministar pravde, iako u spisima predmeta ima dokaze da se radi o lažnim podacima”, saopštili su Rodić i Radulović.
Nije jasno jesu li oni u svom saopštenju mislili na dopise i note, koji su predmet ovog članka, a koji su dostavljeni sudu, ali je to nagovijestio dan kasnije bivši ministar pravde Marko Kovač.
“Bez namjere da na bilo koji način utičem na odluku suda u ovom predmetu, ali svjestan značaja samog postupka, svih okolnosti koje ga okružuju, kao i činjenice da je postupak dominantno trajao u toku mog mandata, ukazujem da je Ministarstvo pravde Republike Koreje prvo dostavilo molbu za izručenje u postupku ekstradicije državljanina Republike Koreje Do Kvona”, rekao je Kovač.
Ministarstvo je odgovorilo da im je 27. marta dostavljena američka nota “kojom je zatraženo izručenje”, a da je južnokorejska nota kojom se traži izručenje stigla dan kasnije, optužujući Kovača da iznosi neistinite tvrdnje kojima “obmanjuje javnost... i potkopava povjerenje u pravosudni sistem i institucije države Crne Gore”.
Kovač je uzvratio da će se Milović “teško sakriti od krivičnog postupka zbog falsifikovanja službene isprave imajući u vidu sadržinu dopisa Ministarstva pravde upućenog Višem sudu u Podgorici prošle sedmice”, odnosno prije nego što je Viši sud postupio po nalogu Apelacionog suda da utvrdi datume dostavljanja zahtjeva dviju država za izručenje Do Kvona.
“U krajnjem, ostaje nam svima da se zapitamo - da li ovakvo reagovanje ima veze sa najavom izručenja okrivljenog Do Kvona Sjedinjenim Američkim Državama, koje su objavili pojedini američki mediji krajem prošle godine pozivajući se na izvore iz Ministarstva pravde Crne Gore, na koje niko do danas nije reagovao, već je naprotiv, upravo ministar pravde implicitno nagovijestio tu opciju, i to i toku trajanja ekstradicionog postupka”, rekao je Kovač.
Milović je na mreži Iks, odgovorio da razumije Kovačevu nervozu “jer neka obećanja koja su data Do Kvonu, sad na veliku nesreću i nervozu pojedinih ne mogu da se ispune”. “Nervoza raste jer su obećali Do Kvonu da neće biti izručen SAD. Sada nijesu u poziciji da odlučuju i da ispune dato obećanje pa raste nervoza... Obećali su mu da će, ako u spornom pismu poveže premijera Spajića i sebe, dobiti zaštitu, da neće biti izručen SAD, a možda ni Koreji. Sad su na muci i shvatamo zbog čega su usplahireni...”, napisao je Milović dodavši da “Ministarstvo pravde ne može da da netačne podatke, pogotovu kada je sve išlo preko Ministarstva vanjskih poslova”.
Uoči prošlogodišnjih parlamentarnih izbora, tadašnji premijer Dritan Abazović, objelodanio je da je Do Kvon iz pritvora u Spužu njemu i tužilaštvu poslao pismo u kojem navodi da se sastajao sa budućim premijerom Milojkom Spajićem, kao i da mu je Spajić tražio finansijsku podršku za kampanju. Spajić je potvrdio da se sa njim sastajao u Beogradu, ali je negirao da je dobio bilo kakvu pomoć. Do Kvonov advokat Rodić saopštio je da je njegov klijent tužilaštvu rekao da nije pomagao kampanju Pokreta Evropa sad.
Politički analitičari smatraju da su Abazovićeva URA i Spajićev Pokret Evropa sad od tada na “ratnoj nozi”, kao i da je afera sa pismom Do Kvona uticala na izborni rezultat obiju stranaka.
Do Kvon i njegov poslovni partner uhapšeni su 23. marta prošle godine na podgoričkom aerodromu kada su prilikom pasoške kontrole, na letu za Dubai, upotrijebili falsifikovane pasoše Kostarike.
Osuđeni su na po četiri mjeseca zatvora zbog falsifikovanja isprave, nakon čega je Osnovno državno tužilaštvo u Podgorici izjavilo žalbu na presudu, insistirajući da se postrože kazne.
Odluka suda je, međutim, potvrđena. Do Kvonov saradnik je u međuvremenu izručen Južnoj Koreji jer ga SAD nijesu tražile.
Do Kvon trenutno izdržava preostalih dvadesetak dana od kazne za falsifikovanje isprave.
Njega SAD i JUžna Koreja zvanično potražuju zbog kriminalnog udruživanja i više krivičnih djela prevare. U američkoj noti piše da se sumnjiči za prevaru od 40 milijardi dolara, nakon kraha tera i luna tokena pretprošle godine.
Ministarstvo pravde ne odustaje
Ministarstvo pravde je u odgovoru na zahtjev da komentarišu to što su SAD zatražile izručenje Do Kvona 3. aprila 2023. godine, a ne 27. marta iste godine, kako su ranije tvrdili, preformulisalo novinarsko pitanje u “kada su SAD zatražile izručenje imenovanog”, i saopštilo sljedeće:
“Dana 27. marta 2023. godine, dopisom Ministarstva vanjskih poslova, dostavljena nam je nota Ambasade Sjedinjenih Država br. 047-23 od 25. marta 2023. godine, kojom je zatraženo izručenje i privremeno pritvaranje lica Do Hyeon Kwona... Dana 28. marta 2023. godine, dopisom Ministarstva vanjskih poslova od 28. marta 2023. godine, dostavljena nam je nota Ambasade Republike Koreje u Beogradu od 27. marta 2023. godine, kojom je zatraženo izručenje Do Hyeon Kwona...”.
U polemici sa bivšim ministrom pravde Markom Kovačem, Ministarstvo pravde nije pominjalo da su SAD notom od 25. marta tražile privremeno pritvaranje, već samo izručenje.
Tajming ostavke Janjevića slučajan, ili...
Generalni direktor Direktorata za međunarodnu pravosudnu saradnju u Ministarstvu pravde Branimir Janjević podnio je ostavku i razriješen je dužnosti 16. februara, nekoliko dana prije nego što je Viši sud dostavio strankama svoju posljednju presudu.
Upravo je on potpisnik dopisa Ministarstva pravde Višem sudu, iz kojih proizilazi da je Južna Koreja prva dostavila zahtjev za izručenje Do Kvona.
Janjević u saopštenju dostavljenom medijima nije želio da komentariše postupak izručenja Do Kvona, jer bi bilo “neetički s njegove strane da se miješa ili komentariše sudski postupak koji je u toku”.
“Posebno imajući u vidu da su branioci okrivljenog najavili izjavljivanje žalbe protiv prvostepenog rješenja, te da će Apelacioni sud Crne Gore očigledno nanovo odlučivati u ovoj pravnoj stvari, i između ostalog se izjašnjavati i u odnosu na podatke koje odbrana problematizuje. Stoga, mislim da je najbolje sačekati epilog ekstradicionog postupka, te se do tada uzdržati od eventualnih komentara”.
On je rekao da je “najpretežniji razlog” njegove ostavke dalji profesionalni angažman. “U tom cilju planirao (sam) prelazak u Vrhovno državno tuzilaštvo Crne Gore, a koji prelazak bi bio realizovan na osnovu sporazuma o preuzimanju shodno Zakonu... za čije zaključenje naredne nedjelje je najavio potpis i saglasio se, pored vrhovnog državnog tužioca gospodina Milorada Markovića, i ministar pravde, gospodin Andrej Milović”, naveo je Janjević u saopštenju 23. februara.
Bonus video:
