Naše zdravlje zavisi od antibiotika! Pravilno izabran antibiotik pomaže kada na nekom dijelu tijela infekciju izazove neka bakterija (dakle: ne virus, ne gljivica, ne parazit!).
Antibiotika ima raznih vrsta, pakovanih u različitim oblicima (sirup, tablete, kapsule, ampule). Najčešće korišćeni su penicilini. To su veoma moćni ljekovi za liječenje bakterijskih infekcija, od onih „običnih”, kao što je npr. upala grla, pa do izuzetno teških i po život opasnih, kakve su neke vrste meningitisa i sepsa.
Osim korisnog dejstva u borbi protiv bakterija antibiotik može imati i neželjena dejstva, tako da nije svejedno kada, koji, koliko i za šta se uzima.
Previše antibiotika “budi” gljivice
Kod duže upotrebe antibiotika mogu se vidjeti bijele mrlje s unutrašnje strane obraza, na jeziku, unutrašnjoj strani usana ili na desnima. Radi se o gljivičnoj infekciji sluznice usta-sooru, koja nastaje jer antibiotik uništava normalnu bakterijsku floru u usnoj šupljini, što pogoduje razvoju gljivica. Iz istog razloga, slično se može vidjeti na sluznici genitalija.
Antibiotici djeluju ne samo na bakterije koje uzrokuju bolest, nego i na „dobre“ bakterije, koje čine normalnu crijevnu floru. „Dobre“ bakterije regulišu stolicu i pomažu pri varenju hrane, a smatra se da utiču i na imunitet. Njihovim uništavanjem stolica postaje mekša, vodenasta i učestalija. Kada se javi više od 6-8 takvih stolica dnevno, treba se javiti ljekaru. Analizom stolice tada se mogu naći gljivice, a u najtežim slučajevima prekomjerne upotrebe antibiotika u stolici se izoluje bakterija klostridijum, koja se teško i dugo liječi. To je samo jedan od razloga za racionalnu upotrebu antibiotika!
Kao što mi koristimo antibiotike da se odbranimo od bakterija, tako i bakterije razvijaju mehanizme odbrane protiv ovih ljekova. Tome pogoduje prekomjerna i nepravilna upotreba antibiotika, što je postalo glavna prijetnja djelotvornosti ovih ljekova u budućnosti. Što su češće u kontaktu sa lijekom, bakterije ga bolje upoznaju i stvaraju moćniji mehanizam da se odupru njegovom dejstvu. Uz nedostatak novih načina liječenja antibioticima, porast rezistentnih bakterija sada predstavlja ozbiljan rizik za cijeli svijet.
Samo po preporuci ljekara
Otpornost bakterija na antibiotike povezana je, dakle, s količinom i načinom na koji se antibiotici upotrebljavaju. Zato ove ljekove treba koristi samo po preporuci ljekara i izbjegavati samoliječenje. Samoliječenje podrazumijeva izdavanje lijeka bez recepta i nepotrebnu upotrebu ljekova koji su ostali od prethodnog tretmana. Ankete su pokazale da u većini zemljama najveći broj pacijenata uzima antibiotike na ljekarski recept. Međutim, postoji određeni broj pacijenata koji i dalje dolaze do antibiotika bez recepta (što je u Crnoj Gori zabranjeno zakonom!) ili upotrebljavaju antibiotike preostale od prethodnog liječenja.
Svake godine, 18. novembra, obilježava se Evropski dan svjesnosti o antibioticima. Cilj ove inicijative je promocija racionalne upotrebe antibiotika i pružanja informacija stanovništu o rizicima samoliječenja antibioticima. Od nedavno, s obzirom na značaj problema, aktivnosti su proširene sa jednog dana na cijelu nedjelju i sa Evrope na cijeli svijet. Pridružite se ovoj inicijativi, dajte svoj doprinos: koristite antibiotike samo po savjetu ljekara!
Bonus video:
