Ja nisam Milo, ja sam Emilo.Emilo Labudović, Protesti DF 2015.
Protest(i) Demokratskog fronta (DF) u Podgorici - koji su na pragu četvrte sedmice u trenutku slanja ovog teksta (četvrtak, 15. oktobrar, 15.30 sati) - mogli bi poslužiti i kao povod za neke važne arhitektonske pričice. Mogli bismo početi, na primjer, starom pričicom o korelaciji između arhitekturice i politike - o vječnom uticaju političke moći na procese strukturiranja našeg okoliša, a samim tim i naše tzv. društvenosti - a mogli bismo se pozabaviti - na istom talasu - i fenomenom montažne bine - kao svojevrsnog socijalnog medija i bitne ikonografske odrednice opštih emancipatorskih procesa (koji ozbiljnije uzimaju maha šezdesetih godina prošlog stoljeća) - te šatora, kao jednog od osnovnih rezidencijalnih, tj. stambenih tipova - odsnosno arhetipova.
Ne bi bilo u redu, međutim, uzimati Protest(e) DF kao povod za bilo kakve arhitektonske pričice, prije nego što se osvrnemo na karakteristike samog događaja, na zacrtane ciljeve i, naravno - na same aktere događaja - na one koji se okupljenima obraćaju sa tzv. Medove bine - postavljene nasred Bulevara Petra I. Ključ je i ovoga puta u akterima - u ličnostima - kao i uvijek kad je riječ o tzv. društveno-političkim procesima što se odvijaju na tlu naše časne i poštene CG. Imena su ovdje uvijek bila važnija - i biće važnija, vjerovatno do sudnjega dana - od ideja ispred kojih ta imena stoje (ideje su ovdje najčešće date tek u opštim crtama - i kao takve su podložne svakojakim transformacijama i deformacijama).
Podrazumijeva se, naravno, da bi se mnogo toga moglo prebaciti damama i gospodi što se svako veče obraćaju okupljenom narodu sa bine - ali jedno im ipak moramo priznati: svi oni, odreda, konstantno treniraju i usavršavaju uzvišenu vještinu govorništva - i uživaju da podvikuju i podvriskuju sa bine. Gube se i nestaju u kovitlacu neizdrživog sladostrašća svaki put kad im se ukaže prilika da odlučnom, živom, snažnom riječju - srpskom riječju, uglavnom - te krikom i vriskom dižu gladnu i obespravljenu sirotinju raju na opšti ustanak protiv odnarođene vlasti.
Nevjerovatna je zapravo ta vjera Medovog kadra u moć i doseg žive riječi - tu su neprikosnoveni. Medov kadar u tom segmentu osjetno prednjači u odnosu na sve ostale akterice i aktere na CG političkoj sceni - mada je konkurencija izuzetno oštra. Na stranu to što svaki put toliko promaše taj suštinski cilj koji su sebi zacrtali - da zbace dobroga knjaza Milovana sa vlasti - i ustoliče sebe - da je to van pameti. Svaki put toliko promaše da ljudi slabijih živaca, skloni paranoji, odnosno teorijama zavjere - svaki put pomisle da namjerno promašuju.
Kladio bih se da niko ko je u ovih tri nedelje progovorio sa Medove bine ništa drugo ne radi po vascijeli dugi dan - osim što trenira plemenitu i uzvišenu vještinu govorništva. Onaj osjećaj kad je glas tačno u prsima, pa tzv. donje disanje i fokusiranje palatinalne tačke, pa govornička impostacija i dikcija - pa onda tzv. prozodijska govornička sredstva: intonacija, pauza, jačina glasa, boja tona - pa tzv. neverbalni set govorničkog znakovlja: mimika, gesta, držanje - izgled, naravno, pogotovo odijevanje - ma nema pozicije govorničkog umijeća kojom Medova družina ne vlada savršeno (Medo je možda za nijansu više preplanuo nego što bi to bilo uljudno, obzirom na publiku kojoj se obraća - vidi se da se dobri Medo dobro odmorio negdje gdje je sunce dobro sijalo). I još kada bi organizatori poveli računa o tzv. mirisnoj noti - o onom časnom vonju koji neminonovno dopire i do noseva ljudi koji ne podržavaju Protest(e) DF - doživljaj bi bio potpun.
Postoje, doduše, stanoviti problemi koji se tiču sadržaja što se plasiraju sa Medove bine. I donekle stila - mišljenja sam da stil koji njeguju Medovi govornici nije ovovremen u mjeri koja bi morao biti.
Sadržaj se manje-više ponavlja, iz noći u noć - i najčešće nije osobito interesantan - čak je i iritantan, na momente. Previše opštih mjesta uvijek proizvodi kontraefekat - to bi govornici morali imati na umu. Kontraefekat proizvode i tzv. pismeni sastavi iz srpskohrvatskog - što će reći da po svaku cijenu treba izbjegavati sadržaje koji se podrazumijevaju - ili, drugim riječima, nikad ne smijemo podilaziti publici na način na koji smo podilazili profesorici srpskohrvatskog u osnovnoj školi (pogotovo ako smo bili zaljubljeni u našu profesoricu).
Što se tiče stila - bojim se da je vrijeme kada su govornici crpili inspiraciju iz govora serdara Janka Vukotića na Mojkovcu - ili iz govora majora Dragutina Gavrilovića pred bitku za Beograd - davno za nama.
Bojim se da bi danas rijetko ko bio spreman da brani bilo što osim stečenih pozicija u kontekstu ostvarivanja prihoda, tj. konstantnog dotoka živog novca - pa makar te pozicije i ne bile vrijedne odbrane (smatra se, nažalost, da je nekakva plata, koliko god mizerna bila, ipak bolja od nikakve). U toj i takvoj konstelaciji - trenutno stanje na računu u banci ipak ne igra presudnu ulogu - što je paradoksalno, donekle. U slučaju stvarnih društveno-političkih potresa (koji su neminovni - i koji neće, kladio bih se, biti izazvani protestima Medovog tipa) neko bi branio milijarde, neko milione, neko stotine hiljada - a neko tih par eura što ga dijele od apsolutnog poraza. Mnogi, nažalost, nemaju ni tih par eura.
Dakle, suštinska greška po pitanju sadržaja koji Medov kadar svako veče servira sa bine u Podgorici - bila bi u prilagođenosti toga sadržaja ugroženim i mahom neobrazovanim kategorijama društva - odnosno neprilagođenosti toga sadržaja onima koji su stvarno sposobni da povuku i da izvuku zacrtane ciljeve. Ipak bi bilo neophodno stanovito pomijeranje fokusa sa sirotinje raje na drugarice i drugare kojima dobro ide. Sirotinja raja nije srušila SFR Jugoslaviju - srušili smo je mi kojima je dobro išlo. Dovoljno je sjetiti se dešavanja koja su prethodila dolasku knjaza Milovana i bratije na vlast - i tadašnje društveno-političke atmosfere - a pogotovo dohotka po glavi građanina SR CG u to vrijeme.
Kad podgoričko crno nebo zapara histeričan usklik: Milo lopove! - meni se stegne želudac - ne zato što mislim da Milo nije lopov - nego zato što je nevjerovatno da od momenta kada je ta činjenica postala očigledna - tome ima, koliko?, dvije ili tri decenije? - nikome ništa novo nije palo na pamet. Postoji li nešto što bi to istrošeno "Milo lopove!" podiglo na viši nivo - na novi nivo - nešto što bi bilo u skladu sa vremenom sadašnjim.
Stvarno, postoji li način da se uz Milovo ime zalijepi još neki atribut koji bi istovremeno izlazio iz registra lopovluka i mafijašenja - i ostajao u tom registru. Ima li, dakle - prostora za suštinski napredak opozicione misli u CG?
OK, u sljedećem broju (najvjerovatnije) o jednoj pozitivnoj inicijativi koja se tiče naših najstarijih sugrađanki i sugrađana - a zatim opet o Miločeru, Zavali, Avali, MORiT, Protest(ima) DF itd.
Bonus video:
