Narodni muzej Crne Gore, krajem maja ove godine, priredio je u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Đurić” na Cetinju, veoma reprezentativnu izložbu slika jednog od korifeja crnogorske moderne umjetnosti, Jovana Zonjića (Cetinje, 1907). Zonjić je osnovno obrazovanje stekao u rodnom gradu, nakon čega je u Beogradu (1931) završio Umjetničku školu kod profesora Ljube Ivanovića i Milana Milovanovića.
Od tada redovno učestvuje na izložbama Proljećnog i Jesenjeg beogradskog salona, dobija nagradu za sliku “Fatija”, a zatim na Cetinju priređuje svoju prvu samostalnu izložbu. Odlazi (1931) za Pariz, izučava na Sorboni istoriju umjetnosti i arheologiju, pohađa školu u Luvru, odjeljenje slikara Robera Reja, a druži se sa Milom Milunovićem i Milivojem Uzelcem. Primljen je (1932) u atelje akademika Fransoa Lorana, profesora na Bozaru, izlaže u pariskim galerijama.
Nacionalni muzej moderne umjetnosti u Parizu, otkupljuje njegovu sliku “Crnkinja”, koju nakon njenog nestanka u toku rata, na zahtijev muzeja zamjenjuje slikom “Mrtva priroda u crnom okviru”.
Napušta (1939) Pariz, ratne godine provodi u Ljubljani, gdje od (1942) radi na propagandi u NOP-u. Nakon rata povremeno boravi u Crnoj Gori, a zatim se stalno nastanjuje i stvara kao slobodni umjetnik u Beogradu. Priredio je veći broj samostalnih izložbi, učestvovao je na brojnim grupnim i kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu, a dobitnik je više nagrada.
Bio je redovni član ULUS-a i član međunarodnog udruženja kritičara. Pored slikarstva, bavio se freskodekoracijom, karikaturom, ilustracijom, pisao je poeziju i likovnu kritiku, a preminuo je u Beogradu (1961).
U veoma atraktivnom izložbenom prostoru, djelom iz fundusa muzeja a dijelom iz privatnih kolekcija, javnosti je prezentirano devetnaest Zonjićevih radova ostvarenih uljanom tehnikom na platnu, koji pripadaju različitim stvaralačkim periodima. U posebnom odjelu, putem videa emitovana je storija o umjetnikovom životu i njegovim stvaralačkim fazama.
Kada se sužena eksplikacija pažljivije percipira i obuhvatnije promišlja, uočavaju se određene specifičnosti Zonjićevog stvaralaštva. Osnovna likovna znanja stekao je u beogradskoj umjetničkoj školi, u kojoj je na klasicistički način prevashodno mnogo crtao, a zatim i slikao aktove, portrete, mrtve prirode i pejzaže. Svakako, tek u gradu svjetlosti, Zonjić će se osloboditi nekih akademskih kanonskih postulata. Sa zanosom spoznaje djela velikana moderne umjetnosti, osobito Sezana, u bliskom je kontaktu sa Milunovićevim slikarstvom i, odlučno kreće u vlastitu umjetničku odiseju.
Obilazeći muzeje i aktuelne galerijske postavke, vrijedno slikajući pariske ambijente, motive sa Sene, enterijere, mrtve prirode, Zonjić počinje da fundira svoj likovni rukopis. Njegove slike karakteriše stabilna i čvrsta kompoziciona postavka, te zgusnuta i kondenzovana strukturalistička prožimanja.
Hromatika njegovih slika je topla i naglašeno mediteranska, vrlo prisna, oscilatorna i valerski razuđena. Potezi četkom su naglašeni, slikarska materija je želatinozna, fakturalnost suzdržana, neoslikani djelovi platna reflektuju svjetlost iz pozadine, a taktilne vrijednosti su veoma suptilne. Za desetak godina koliko je boravio u Parizu, izučavao modernu, slikao i izlagao, Zonjić je uspio da supstituiše svoju osobenu umjetnost.
Zonjić se inače pored slikarskog angažmana, često bavio dekorativnim fresko-slikanjem, likovnom dekoracijom, ilustracijom, karikaturom. Zapravo, može se sa sigurnošću konstatovati, da je Zonjićeva umjetnost na kraju doživjela određenu likovno-formalnu katarzičnost, te da je zasigurno sublimatorno izdignuta u značajnije multiplikacione nivoe.
Kameniti pejzaži, scene i portreti
Poslije povratka u svoju zemlju, te prlikom povremenih boravaka u rodnom kraju, Zonjić je naslikao više kamenitih crnogorskih pejzaža, figuralnih scena i portreta, a nakon odlaska za Beograd, porodičnog i umjetničkog stabilizovanja, Zonjić je sukcesivno i dosljedno, otpočeo da pretače i lagano mijenja svoje ustaljene slikarske uzanse.
On veoma vidno simplifikuje kompoziciono ustrojstvo svojih slika, smanjuje broj objekata i rekvizita, oblicima i formama inklinira prema geometrizmu, ukida produžene vizure i dubinsku prostornost, od izmješteno objektivističkog, on se kreće ka ekspresivno-asocijativnom i poluapstraktnom. Njegova paleta se uprošćava, a tonsko-valerski registar se sužava.
Na određeni način njegovi radovi dobijaju suzdržani obol stilizovano-dekorativnog, ali ne u lošem smislu, već naprosto njegovo likovno stvaralaštvo dobija dodatne utilitarne vrijednosti, jer se lako može pretočiti u neke poznate primijenjene tehnike, mozaik, vitraž, zgrafito.
Bonus video:
