Erotski gej roman 19. vijeka koji se povezuje sa Oskarom Vajldom stavljen je u distribuciju nakon što je nabavljen na aukciji za koju je novac javnom internet kampanjom obezbijedio doktorand kanadskog univerziteta.
“Teleni”, anonimno objavljen 1893, opisuje erotski odnos između dvojice muškarca - Kamila de Grijua, koji se “oduvijek borio protiv sklonosti svoje prirode” i Renea Telenija. Njegov prethodnik, roman “De Griju”, objavljen je tek 1899. godine. Autorstvo “Telenija” prvi je Vajldu pripisao decenijama kasnije francuski knjižar Čarls Hirš, koji je otvorio prodavnicu u Londonu 1889. i koji je smatrao čuvenog pisca svojom mušterijom.
Hirš je 1934. godine ustvrdio da je Vajld 1890. stigao u njegovu radnju sa rukopisom, pažljivo umotanim, i zatražio od knjižara da se pobrine za njega. Rukopis je potom uzimala i vraćala knjižaru cijela serija mladića, a kada ga je Hirš naposlijetku pregledao, shvatio je da je “Teleni” djelo više različitih autora.
Do danas je preostala samo šačica kopija “Telenija” i “De Grijua”, čije autorstvo i dalje ostaje neizvjesno. Iako je “Teleni” naširoko objavljivan, ponekad i pod Vajldovim imenom, “De Griju” je skoro potpuno nepoznat naučnicima. Džastin O'Hern, doktorand na temu viktorijanske književnosti na Univerzitetu Britanske Kolumbije, nada da se to promijeniti, nakon što je njegovom internet kampanjom skupljen novac da se kupe oba naslova kada su se našla na aukciji kod “Kristija”.
O'Hern je sakupio više od 3.000 dolara uz pomoć niza pobornika i, uz doprinos biblioteke Univerziteta Britanske Kolumbije koja je obezbijedila preostali novac da se kupe oba toma, “De Griju” je kupljen za 23.000 , a ”Teleni” za 16.000 dolara. On sada planira da priredi ono što opisuje kao “prvo moderno izdanje” “De Grijua”, kao i da približi ovo djelo “što je više moguće, kako najširoj čitalačkoj publici, tako i naučnim krugovima”. O'Hern je prethodno priredio i objavio “Pisma Lore i Evelin”, erotski roman iz 1883. godine.
“Zapamtite, ovaj tekst vidio je samo mali broj ljudi i svako ko je zainteresovan trenutno ne može da nabavi svoj primjerak. I ja imam najskromniju predstavu o tome šta sadrži na osnovu opisa iz druge ruke ljudi koji su imali pristup privatnim kolekcijama”, napisao je O'Hern na svojoj web stranici za skupljanje novca.
Univerzitet Britanske Kolumbije opisije ove radove kao “dva izuzetna primjera rane gej literature”, a Gregori Maki, docent na Odsjeku za engleski jezik, kaže da je, “čak i ako ih Vajld nije napisao, spekulacija i dalje fascinantan dio njegove neuništive mitologije”. Iz aukcijske kuće ”Kristi” su uzdržaniji u izjavama, idu dotle da se “autorstvo 'Telenija' ponekad pripisuje Oskaru Vajldu”, i dodaju da je ono “i dalje neizvjesno, a da je veća vjerovatnoća da je plod zajedničkog napora”. “De Griju” , kažu iz “Kristija”, je “rijedak” i “ važan homoerotski tekst” koji je napisala iste ruka koja je autor “Telenija”.
Majkl Sini, zamjenik predsjedavajućeg “Društva Oskar Vajld”, izjavio je u ponedjeljak da bi makar “neki napor na tekstu 'De Grijua' bio koristan”, kao i da “niko do sada nije uradio ništa zaista bitno na tom tekstu jer to nije obična knjiga” . Ali on nije bio siguran da li će buduća studija napraviti korak naprijed po pitanju autora ovog djela”. “Vajldovo učešće nije potkrijepio bilo ko drugi , ali očito je je to bila dobra priča kada je Hirš objavio novo izdanje 'Telenija' 1934”, rekao je Sini o ovom romanu. “Jedini put kada se Vajldovo ime pominje se u vezi sa 'Telenijem' prije 1934. je kada to čini okultista Alister Krouli. Krouli je, prema “Kristiju”, bio ubijeđen " u Vajldovu ulogu, pišući da se niko, “sa izuzetkom Verlena u 'Muškarcima' i Vajlda u 'Teleniju'... u moderno doba nije usudio da otvoreno izrazi ... strast između dvojice muškaraca”.
“Većina ljudi bi se saglasila da ga nije bio napisala jedna osoba - stilski je raznolik. Mislim da je sasvim moguće da je Vajld mogao da bude umiješan na neki način, a da li mislim da je to vjerovatno, e, to je već druga stvar”, rekao je Sini od romanu “Teleni”.
Jedno od najpoznatijih Vajldovih djela, “Slika Dorijana Greja”, “nije eksplicitna knjiga, bez obzira šta neki od kritičara mislili u to vrijeme”, rekao je Sini, “dok je 'Teleni' prilično eksplicitan, a ja ne znam da li bi Vajldu smetalo pisanje takvog nečeg”.
Ali, Sini je sugerisao da je “neki od njegovih prijatelja to možda uradio, a da je Vajld možda “osjećao da bi trebalo da ga bolje jezički uobliči”.
O'Hern je za “Publishers Weekly” izjavio: “Jedan od mojih ciljeva u ovom projektu bio je da se ovi tekstovi samo učine dostupnima, jer ih niko nikada do sada nije vidio”.
On je dodao da su oba romana eksplicitna u opisivanju seksualnih veza.
“Sve vrste seksa prikazane su u obje knjige. Ali je homoseksualnost ono što ih čini jedinstvenim, jer se nijedna knjiga do tog trenutka nije zaista bavila tom temom na direktan način”, rekao je O'Hern za “US Magazine”. “Moraš da pocrveniš zbog stvari koje su tamo opisane”.
"Slika Dorijana Greja" i afera sa lordom Daglasom
Pored ova dva romana koja se nastoje povezati sa Vajldom, “Slika Dorijana Greja” varljivo se pojavila kroz prosječnu krimi-priču, dok je samo sloj dublje otkrivala vječitu začuđenost autora pred ljepotom kao istinskom tajnom. Nažalost, javnosti je bila potrebna senzacija, pa je roman vidjela kao prikaz nastrane veze dva muškarca i na Vajldovu popularnost pala je sjenka.
Uslijedilo je poznanstvo sa lordom Alfredom Daglasom, mladićem koji je Vajlda istovremeno doveo do najvećeg otkrovenja i razočarenja u životu. Uz njega je proveo jedan od najljepših perioda svoga života. Uživao je u aplauzima londonske publike i svojevrsnom kultu hedonizma koji je zahvaljujući njemu stvoren i spoznao svoju homoseksualnost.
Bonus video:
