Posljednja straža (End of Watch, David Ayer, 2012)
U filmskoj, kao i u svakoj drugoj umjetnosti, tehnička superiornost djela ne može zamijeniti iskrenost izraza i svježinu vizije. Kada je snimao „Mržnju“, film o životu u siromašnom francuskom predgrađu, režiser i glumac Metju Kasovic sigurno nije imao zanatsku potkovanost Andreja Tarkovskog ili Stenlija Kjubrika, ali kvalitet tog djela je bio u snazi poruke koja ga je napravila jednim od kultnih filmova devedesetih. „Posljednja straža“ podsjeća na taj film ne po temi koju obrađuje, već po utisku koji ostavlja nakon gledanja.
Brajan Tejlor (Džejk Gilenhal) i Majkl Penja (Majk Zavala) su policajci koji patroliraju ulicama Los Anđelesa. Njihov svakodnevni posao uključuje smirivanje porodičnih svađa, ali i hapšenje opasnih narkodilera. Nakon nekoliko uspješnih intervencija, skreću pažnju na sebe meksičkom kartelu koji pokušava da preuzme predgrađa.
Dejvid Ejer, koji potpisuje scenario i režiju, odranije je poznat publici prije svega kao scenarista „Dana obuke“ (Antoan Fukua, 2001). Za razliku od prethodna dva filma koja je režirao, Ejer se ovog puta odlučio za drugačiji način snimanja.
Naime, još od velikog komercijalnog uspjeha filmova kao što su „Projekat: Vještica iz Blera“ (Danijel Mirik, 1999) ili „Paranormalna aktivnost“ (Oren Peli, 2007), došlo je do prave poplave lažnog dokumentarnog filma, odnosno filma u kome jedan od aktera sva dešavanja snima ručnom kamerom čiji snimak gledamo.
Ovo je jedan od rijetkih filmova u kome policajci ne idu na ulice kako bi jednom za svagda očistili grad
Srećom, ova ideja se relativno brzo potrošila i evoluirala u djela kao što su „Hronike“ (Džoš Trenk, 2012) kod kojih gledamo i snimke sa uličnih kamera, mobilnih telefona i slično.
„Posljednja straža“ ide korak dalje, zato što se na početku stiče utisak da ćemo gledati sva dešavanja kroz kameru jednog od aktera, ali čim se ukaže potreba za širokim kadrom i intervencijom režisera – Ejer nam bez problema takav kadar i prikaže. Na ovaj način je tzv. found footage podžanr napravio pun krug i, od Deodata do Dejvida, konačno našao svoj mir.
U policijskim filmovima često gledamo potjere i hapšenja ritmom koji je teško ispratiti. Iako postoji opasnost da glavni likovi stradaju, stiče se utisak da postoji svijet ulice i svijet kancelarije koji nemaju ništa zajedničko. U ovom filmu, ulica utiče na kancelariju, pa se glavni likovi u par navrata ponašaju gotovo kao kriminalci.
Sav užas života u siromašnim blokovima posljednji put je ovako dobro i realno bio prikazan u seriji „Ćošak“, Dejvida Sajmona (2000). „Posljednja straža“ više naginje fikciji, tako da pojedine scene iznenade nasilnošću, a neke prosto šokiraju implikacijama (recimo, dio o nestaloj djeci ili trgovini ljudima).
Raduje što autor ne idealizuje policajce. Isto tako, prikazuje i njihove porodične živote čime nam razjašnjava i njihovu motivaciju i izbore u ključnim trenucima (požar, pucnjava na kraju).
Kada sistem zakaže, kodeks ulice se pokazuje kao njegova prirodna zamjena
Glumci Džejk Gilenhal i Majkl Zavala su ostvarili odlične uloge. Naime, ovo je jedan od rijetkih filmova u kome policajci ne idu na ulice kako bi jednom za svagda očistili grad od kriminala, već zato što je to njihov posao. Naši junaci nemaju iluzija o ulici, a ni ulica nema iluzija o njima.
Famozni odnos između američke policije i specijalnih službi (u ovom slučaju, agenata iz sektora za ilegalnu emigraciju - ICE), ovdje je predstavljen bez karikiranja koje krasi slične filmove u kojima se FBI pojavi kako bi preuzeo slučaj.
Ispostavlja se da su životi običnih, uličnih policajaca nebitni u kontekstu velikih operacija koje vode agencije, a čija se neutralnost takođe dovodi u pitanje. Situacija u kojoj se, zarad opšte dobrobiti mehanizma, ne vodi računa o djelovima bez kojih isti može da funkcioniše, pokazuje suštinu neuspjeha u borbi protiv kriminala.
Kada sistem zakaže, kodeks ulice se pokazuje kao njegova prirodna zamjena, pa naši junaci upozorenje o opasnosti dobijaju od kriminalaca, a ne od svojih nadređenih koji za tu opasnost znaju. Zanimljivo je da u ovom filmu kamera nije pasivan objekat, odnosno u pojedinim trenucima smeta policajcima.
Ovo naizgled jednostavno djelo ima direktnost i svježinu koju je prosto nemoguće imitirati
Na taj način se razjašnjava smisao prijave koju podnosi policajac Van Hauzer, a koja gledaocu u početku djeluje kao pretjerivanje. Iako se u filmu nigdje direktno ne govori o korupciji u službi, zanimljivo je da Van Hauzer kao partnerku za patroliranje najopasnijim krajevima Los Anđelesa dobije neiskusnu pripravnicu, što teško da je slučajno kada se uzme u obzir njegov odnos sa kolegama.
Pod kolikim stresom su policajci pokazuje i scena u kojoj, nakon što ubiju gangstera koji drži mitraljez, policajci ne uzimaju njegovo oružje već nastavljaju bjekstvo. Ovo svakako nije previd, već realan opis trenutka u kome se bore za goli život.
Treba izdvojiti i dio u kome Brajanova žena kojoj se dopada ideja da bude žena policajca, odjednom na sahrani shvati koliki rizik taj posao nosi i šta zaista znači.
U intervjuu koji je dao neposredno nakon premijere, Ejer je rekao da je scenario za ovaj film napisao kao u bunilu, za svega šest dana. Iako bi kasnija dorađivanja film vjerovatno načinili zrelijim, iskrenost te prve verzije je jasno vidljiva na ekranu.
Ovo naizgled jednostavno djelo ima direktnost i svježinu koju je prosto nemoguće imitirati, a brutalnosti koje nam se prikazuju su ukorijenjene u stvarnosti i ukazuju na prave razmjere probleme.
Konačna ocjena: 9/10.
Sumrak saga: Praskozorje 2 (The Twilight Saga: Breaking Dawn - Part 2, Bill Condon, 2012)
Drugog juna 2003. godine spisateljica Stefani Majer je sanjala kako se djevojka zaljubljuje u vampira koji je voli, ali ujedno želi i da joj popije krv. Na sreću tinejdžerki širom svijeta (i žalost svih ostalih), Stefani je odlučila da ovaj san pretoči u knjigu.
Dvije godine kasnije, izašao je roman “Sumrak”, prvi dio tetralogije koja se prodala u preko 116 miliona primjeraka širom svijeta. Kao što to već biva sa uspješnim knjigama, 2008. godine je uslijedila ekranizacija.
Film “Sumrak” je zaradio oko 400 miliona dolara i pokrenuo filmsku franšizu koja se po uticaju može mjeriti sa “Gospodarom prstenova” i “Harijem Poterom”. Četiri godine i dvije i po milijarde dolara kasnije, u bioskopima je posljednji dio “Sumrak sage” pod nazivom “Praskozorje 2”.
Zaštitni znak “Sumraka” je potpuna izvještačenost u dijalozima sa kojom, kako izgleda, mlađa generacija nema problema
Nakon događaja opisanih u posljednjem dijelu, Bela (Kristin Stjuart) se privikava na ideju da je postala vampir, a ujedno vaspitava i ćerku Renezme. Dijete raste brže nego što je očekivano, zbog čega Voltari klan pretpostavlja da je jedno od besmrtnika, odnosno vampira koji su previše moćni da bi se mogli kontrolisati.
Jedini način da se opasnost otkloni je da se dijete ubije. Dok Voltari klan okuplja svoje članove kako bi naudio maloj Renezme, dobri vampiri i osjećajni vukodlaci takođe ne sjede skrštenih ruku (odnosno šapa).
Kao i prošlog puta, režija je povjerena oskarovcu Bilu Kondonu koji film režira rutinski i korektno. Ne odstupa se previše od literarnog predloška što je i očekivano, mada to znači da se nelogičnosti iz romana prenose u film.
Tako se Belin otac Čarli (Bili Burk) relativno lako suoči sa transformacijom Džejkoba (Tejlor Lotner) u vukodlaka, iako nikada ranije nije bio suočen sa natprirodnim pojavama. Naravno, ova scena uključuje i kadar famoznih Džejkobljevih trbušnjaka koji još od drugog dijela dižu zaradu za bar sto miliona dolara po filmu.
Za ljubitelje prethodnih djelova koji ujedno čine i najbrojniju publiku ovog ostvarenja, mora se reći da je “Praskozorje 2” zanimljiviji od svog prethodnika. Razlog je druga polovina filma koja na predvidljivu tinejdžersku ljubavnu dramu kalemi akcione sekvence.
Ostaje dilema da li su autori namjerno htjeli da serijal naprave više dekadentnim
Scena borbe na snijegu je iznenađujuće krvava i potpuno neočekivana u kontekstu serijala. Što se tiče romantičnih scena one, kao i obično, djeluju potpuno ravno i neinventivno. Ovdje mana leži u scenariju kome nije mogla da pomogne ni Melisa Rozenberg, koja je inače autorka serije o serijskom ubici (“Dekster”).
Zaštitni znak “Sumraka” je potpuna izvještačenost u dijalozima sa kojom, kako izgleda, mlađa generacija nema problema. Svi likovi krajnje mirno i razložno razgovaraju, niko nikome ne upada u riječ, i stiče se utisak kao da su njihove rečenice uzete iz školskog sastava, a ne iz omladinskog horor romana.
Opet, jasno opisana razlika između potpunog razumijevanja sa jedne i gotovo komičnog i jednostranog prikaza zla sa druge strane, jedan je od ključnih razlog zbog kojeg je djelo doživjelo planetarni uspjeh. Prosto, u “Sumraku” ne postoji nedoumica ko su dobri, a ko loši momci.
Drugi dio “Praskozorja” je lišen Belinih dilema oko toga da li više voli Edvarda (Robert Patison) ili Džejkoba, već je fokus na bebi i Voltari klanu. Odnos između Džejkoba i male Renezme je u najmanju ruku neobičan.
Recimo, u filmu ćemo saznati da je Renezme nadimak dobila po čudovišta iz Loh Nesa, kao i da je vukodlak Džejkob “označio” bebu, pri čemu se ovaj pojam (srećom) dodatno ne pojašnjava.
Za sve one koji do sada nisu gledali nijedan dio sage, teško je naći razlog zašto bi sada počeli
Djeluje kao da su autori odlučili da se u par navrata našale sa “Sumrak” mitologijom, što je svakako pohvalno. Tako se duhovito aludira na Čarlijev karakter, Belinu žeđ i snagu (kroz podsjećanje na prvi dio), kao i na Džejkobovu dvojnu prirodu.
Film povremeno sklizne u treš vode. Recimo, delegacija vampira iz delte Amazona sigurno ne doprinosi ozbiljnosti, a slično se može reći i za članove Voltari klana koji kao da su pobjegli iz spota grupe Enigma.
Ostaje dilema da li su autori namjerno htjeli da serijal naprave više dekadentnim na sličan način na koji je to uradio Sem Rejmi u samoparodičnom “Spajdermenu 3” (2007), ili je takav utisak posljedica urnebesnih obrta za koje su pogrešno procijenili da će ih publika prihvatiti kao ozbiljne.
Za sve one koji do sada nisu gledali nijedan dio sage, teško je naći razlog zašto bi sada počeli. U suštini, najveći fenomen uspjeha “Sumraka” je kako je uopšte došlo do toga da ovo djelo postane fenomen. Što se tiče ostatka koji je sa nestrpljenjem odgledao prethodne djelove, ovaj sigurno neće biti razočarenje.
Konačna ocjena: 4/10.
Galerija
Bonus video:
