Ako se igđe mudre izreke starih Helena: Naša imena su naša znamenja i Sve je u imenu (Nomen est omen), potvrđuju u djelatnom i intelektualnom habitusu jedne ličnosti, što je po sveukupnoj strukturi svog bića bila personom, kao najvišim stadijumom ličnosti, onda se ona ovaplotila u liku dr Zvezdana Folića, naučnog savjetnika i profesora istorijskih znanosti na Univerzetu Crne Gore, koji je preminuo 12. jula ove godine (u predvečerje najznamenitijeg datuma crnogorske istorije - 13. jula 1941. godine). Sahranjen je 14. jula - (1789) simbol oslobođenja svekolikog čovječanstva na čijim se humanističkim principima: Liberté, Égalité, Fraternité (sloboda, bratstvo, jednakost), ali i na slobodarskim tradicijama i prosvjetiteljskom duhu ugledne porodice Folić, vaspitavao i naučno-moralno stasavao istinski prijatelj nauke i ljudi, dr Zvezdan.
Ova tužna simbolika vječne promjene i kretanja u kojem se samo životna energija preobražava u katehizis pamćenja i u kojem je Zvezdanova ličnost uzlećela među zvjezdana sazvježđa koja primaju samo najbolje i najuzornije sinove ovozemaljskog bivstva, izražava duhovni probatio sklada i harmonije u životu i djelu našeg rano preminulog naučnika.
Znanstvenik, suptilni intelektualac gospodstvenih manira i otmjenog stila, erudita, studiozni istraživač povijesti crnogorskog naroda i njegove kulture, izvrsni pedagog i poznavalac razvojnih tokova ljudske civilizacije, bez čega je nemoguć uvid u bilo koje predmetno saznanje, omiljeni sagovornik, učtiv, uljuđen i uvijek sa blagim osmjehom kao najljepšim simbolom kojim se priznaje dostojanstvo drugoga, a njegovo bivstvo smatra sebi ravnim (Hegel), dr Zvezdan Folić svojim djelatnim agonom ostavio je neizbrisivi pečat na svoj duhovni kredo, proširivši istoriografske horizonte, pa je njegov prelazak u sjećanje veliki gubitak ne samo za njegovu familiju, nego i naš Glavni grad i Crnu Goru.
Rođen je 1963. godine u Titogradu. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Nikšiću - odsjek za istoriju i geografiju. Magistrirao je 1998. godine, a doktorsku disertaciju “Država i vjerske zajednice u Crnoj Gori 1945-1965” odbranio je 2006. na Filozofskom fakultetu u Nikšiću. Bio je, pored drugih dužnosti, srednjoškolski profesor, asistent, naučni saradnik i naučni savjetnik u Istorijskom institutu Crne Gore, jedno vrijeme i v.d. direktora ove ustanove, a od 2009. godine, istovremeno, izvodi nastavu istorije na Univerzitetu Crne Gore.
Među najznačajnijim djelima dr Folića spadaju: Vjerske zajednice u Crnoj Gori 1918-1953 (2001), Država i vjerske zajednice u Crnoj Gori 1945-1965 (2007), Istorija Muslimana Crne Gore, Knjiga I (Matica muslimanska, 2013). Objavio je preko 70 naučnih članaka, ogleda, eseja, prikaza, kao i veći broj publicističkih radova u domaćoj i stranoj znanstvenoj periodici. Koautor je udžbenika za istoriju IV razreda gimnazije (2003), Istorijskog leksikona Crne Gore, kniga I-IV (2006), monografija: Crmnica - opšti dio (2009), Berane i 100 godina Crnogorske Elektroprivrede. Posebnu istorijsku vrijednost imaju njegovi radovi objavljeni u naučnom časopisu Matica: Kotorska biskupija 1945-1962 (broj 30-31/2007) i Cetinje, ognjište crnogorske državnosti (br.36-37/2009).
U vremenu kad aksiologiju čovjekova djelatna bivstva pritiskaju hedonizam i materijalna dobra, odlazak dr Zvezdana Folića uliva nadu da život ima mnogo uzvišenijih vrijednosti - duhovnost, znanje, afirmacija multikulturalnosti i međuvjerskog sklada i tolerancije, čovjekoljublje, plemenitost, poštovanje dostojanstva drugog, što su bile vrline ovog izuzetnog stvaraoca i čovjeka, koji je svojim životom potvrdio da se humanističke nauke ne zovu tako jer izučavaju čovjeka, već što izučavaju humanitas - čovječnost.
Ako je “smrt spasitelj čovjekove suštine“ (Hajdeger), onda je dr Folić svojim časnim imenom i ljudskim djelima ostavio dubok trag svog prerano izgubljenog života u čije je zrele staze svog stvaralačkog agona tek stupao.
Profesor Zvezdan Folić nije umro. Non obit, abit.
Bonus video:
