Pod vladavinom DPS u Crnoj Gori, pogotovo od 1991. do 1997. godine, građani Crne Gore živjeli su „godine koje su pojeli skakavci“. Bila je to, dominantno, krađa života, na ivici biološkog, egzistencijalnog opstanka, velikoj većini građana Crne Gore, a pogotovo crnogorskoj mladosti, kojoj je, režimskom politikom, u enormnoj mjeri, godinama otimana normalna životna svakodnevica i budućnost.
O ekonomsko-socijalnom očaju građana Crne Gore, privrednom kolapsu, hiperinflaciji, u vrijeme sankcija međunarodne zajednice, te, maltene, bezvrijednim zaradama zaposlenih ilustrativno govore frapantni podaci, koje je u javnosti iznio ondašnji predsjednik Privredne komore Crne Gore i poslanik u Skupštini Crne Gore, iz redova DPS-a, ekonomista i inženjer Vojin Đukanović. Naime, Vojin Đukanović je, u razgovoru za nezavisni nedjeljnik „Monitor“ 19. februara 1993. godine, saopštio da u Crnoj Gori pad industrijske proizvodnje iznosi 20 odsto i zatim dodaje:
„Nacionalni dohodak je 1989. godine bio 3.000 dolara; 1992. pao je na 1.000 dolara, a posljednja dva mjeseca on se kreće između 80 i 100 dolara po glavi stanovnika. Lični dohotci u decembru (1992-prim.N.A) su bili svega 25 dolara. Doprinosi na lične dohotke su sa 82 odsto u 1989. porasli na 131,7 odsto u 1992. godini, sa daljom tendencijom rasta. Inflacija je u prošloj (1992-prim.N.A) bila oko 20.000 odsto, ili 55 odsto mjesečno, a samo u januaru ove godine 100,6 odsto, odnosno, ako se ovako nastavi za ovu godinu bi iznosila 425.000 procenata. Javna potrošnja učestvuje u društvenom proizvodu sa 70 odsto, a procjenjuje se da se 40 odsto ove potrošnje deficitarno finansira. Sve ovo pokazuje da se stanje drastično pogoršava iz dana u dan“, konstatuje Vojin Đukanović. („Narodu reći istinu“, intervju ing. Vojina Đukanovića, predsjednika Privredne komore Crne Gore, „Monitor“, Podgorica, godina IV, broj 122, od 19. II 1993, str. 22-23).
Vladajuća DPS u Crnoj Gori, predvođena Momirom Bulatovićem, Milom Đukanovićem i Svetozarom Marovićem, je, slijedeći ratnu, imperijalnu etno-nacionalističku politiku beogradskog faktički apsolutističkog dvora Slobodana Miloševića i njegovih prečanskih (prekodrinskih) eksponenata, bila saučesnik i jedan od izazivača oštrih i teških sankcija međunarodne zajednice (Savjeta bezbjednosti OUN), uvedenim „SRJ“, odnosno njenim članicama Srbiji i Crnoj Gori 1992. godine. Konfrontiranje sa politikom međunarodne zajednice režima u Srbiji i njegovih saveznika i satelita u Crnoj Gori, te njihova podrška i učešće u ratnoj agresiji na Bosnu i Hercegovinu i Hrvatsku, uslovili su potpunu izolaciju Srbije i Crne Gore (članica „SRJ“) od Evrope i svijeta i, domino efektom, drastični ekonomsko-socijalni i ukupni kolaps društva u nepriznatoj i karantinskoj „modernoj federaciji“ zvanoj „SRJ“.
Ekonomsko-socijalna bijeda i siromaštvo u Crnoj Gori, pod sankcijama međunarodne zajednice i nastavak antagonizma ovdašnjeg režima prema istoj, insistiranje vlasti u CG na autističnoj i ksenofobičnoj politici (koju je nastojala javno „pravdati“ populističkim i manipulativnim parolama i floskulama o „međunarodnoj zavjeri“-Milo Đukanović je onda govorio da su „sankcije očajnički korak naših neprijatelja“, a Momir Bulatović da je „Crna Gora najljepši zatvor na svijetu“), dodatno su, tokom cijele 1993. godine, komplikovali i upropaštavali već ekstremno ugroženu životnu egzistenciju građana Crne Gore i doprinosili ukupnom privrednom slomu u zemlji.
Kakva je bila vlast u rukama DPS toga doba ilustrativno govori i analiza dr Rada Ratkovića, profesora državnog Fakulteta za pomorstvo i turizam u Kotoru i ondašnjeg člana rukovodstva LSCG. Naime, dr R. Ratković je, u drugoj polovini 1996. javno izjavljivao: „Puč (1989-prim. N.A) pod kojim je Crna Gora postala izvođač grubih radova na propalom gradilištu tuđe nacionalističke države u ekonomiji je porodio katastrofalne rezultate. Pogledajte samo kako je društveni proizvod po stanovniku strmoglavao padao u odnosu na startnu 1989. godinu: ‘90.-11 odsto; ‘91.-21 odsto; ‘92.-43 odsto; 93.-64 odsto; 95.-62 odsto; 96-53,6 odsto. Stopa nezaposlenosti se popela sa 23 odsto u 1990. na oko 50 odsto u 1996. godini. Prosječne plate su realno pale za oko 10 puta. Ovaj proces se ustalio čitave tri godine prije zavođenja ekonomskih sankcija Srbiji i Croj Gori. Za poređenje: Slovenija je, prije ovoga rata, bila po društvenom proizvodu samo za 3,5 puta bolja od Crne Gore, a danas oko 12 puta. Slovenci, naravno, nijesu imali sankcije, jer se nijesu bavili osvajanjem tuđih teritorija za račun tuđe politike čiji bi osnovni cilj bio kolonzacija i asimilacija Slovenije“ (Navedena izjava prof. dr Rada Ratkovića citirana prema: Esad Kočan, „Sedam prosutih godina“, „Monitor“, Podgorica, godina VII, broj 304, od 16. avgusta 1996, str. 19).
Na te, poražavajuće i surove, činjenice ukazivao je onda, pored ostalih, i jedan od prvaka SDP Crne Gore i poslanik u Skupštini CG, opozicionar, hrabri i dostojanstveni crnogorski suverenista i pacifista, mr Žarko Rakčević. Krajem 1993. godine Ž.Rakčević je činjenički i argumentovano govorio o kontinuitetu ekonomsko-socijalnog propadanja građana Crne Gore, njihovog masovnog siromašenja, te kriminalizacije društva pod bahatom vladavinom DPS režima i njegovog beogradskog mentora S. Miloševića. U tom smislu, Ž. Rakčević je eksplanirao: „Dok najveći broj građana tragično siromaši, na površinu, brzinom komete, izlazi novi sloj bogataša. Neoporezivi dobavljači deficitarnih roba iz uvoza, reketaši, snabdjevači rata, trgovci oružjem i tuđom nesrećom su nosioci budućeg establišmenta. Ovaj rat je njihov ambijent, njihov bijeg iz anonimnosti, njihova potreba i društvena promocija. Njima je rat stvorio moć, a oni ratu daju materijalnu i političku potporu i legitimitet. Njima odgovara rat, život pod sankcijama, skupi uvoz i jeftini izvoz, raspad privrede i robnih tokova, sužavanje manevarskog polja za pošten biznis, raspad poslovnog morala i hiperinflacija. Zbog toga će, sve dok takav ambijent bude isplativ, oni, siti i bogati, svim sredstvima ubjeđivati gladni i siromašni narod da je taj, nijednim ljudskim i civilizacijskim motivom utemeljen, rat opravdan i da se ‘nepravedne sankcije’ mogu i moraju izdržati zarad nebeskog carstva“. Rakčević naglašava da vlasti u CG i „SRJ“ traže alibi za svoju pogrešnu i promašenu politiku u „tezama“ o „međunarodnoj zavjeri“ i tvrdi da „našu društveno-ekonomsku agoniju nijesu izazvale samo sankcije. Sankcije su samo ubrzale negativna kretanja. Na to ukazuju mnogi pokazatelji. Tako, na primjer, prema procjenama društveni proizvod Crne Gore je u 1990. godini iznosio 1.48 milijardi dolara; u 1991. 1.34. milijarde; u 1992 godini 0,98 milijardi, a u 1993. godini se procjenjuje na oko 0,65 milijarde“, zaključuje on. (Izjava mr Žarka
Rakčevića navedena prema: Dragan Đurić, „Razgovor gluvih“, „Monitor“, Podgorica, broj 167-168, od 31. XII 1993., str. 16-17.).
Nije samo tada Crna Gora propadala u privrednom, socijalnom i finansijskom pogledu, već je bila i duhovno kontaminirana nacional-šovinističkom politikom i ideologijom, erupcijom mržnje, ratne psihoze, progonima, stradanjima njenih građana, navlastito onih koji su druge vjere i nacije.
Pod egidom režima, dakako. Vladao je posve nedemokratski politički ambijent i nesloboda je determinisala društveno uređenje. U formalno zajedničkoj državi sa Srbijom-„SRJ“-Crna Gora je konstantno gubila prerogative svoje autonomije, odnosno, federalno inaugurisanog oblika državnosti. Iako po Ustavu nominalno ravnopravna članica „SRJ“ u realnosti je bila satelitska zemlja, kojom je upravljao beogradski režim posredstvom svojih podgoričkih gaulajtera.
Ključni pečat takvom lošem statusu Crne Gore i ubjedljive većine njenih građana udarala je vlast cjelovitog DPS-a, predvođena, prioritetno, tandemom Momir Bulatović i Milo Đukanović. O tome je jasno i činjenički utemeljeno pisao i znameniti srpski građanski intelektualac iz Beograda, politikolog, opozicionar, demokrata, pacifista i protivnik velikosrpskog ratnog nacionalizma režima Slobodana Miloševića i njegovih saveznika i satelita u Crnoj Gori-dr Slobodan Inić (1946-2000), višegodišnji kolumnista nedjeljnika „Monitor“. Naime, u posthumno objavljenoj knjizi dr Slobodana Inića pod naslovom „Portreti“ (2001), njen autor, između ostalog, u poglavlju „JUNACI ASTERIKSOVOG SELA“, analizira političke životopise Momira Bulatovića i Mila Đukanovića, pa iz doba dok su oni jedinstveno ili zajednički djelovali, konstatuje da su oni „dvojac sa beogradskim kormilarom“ i dodaje: „Momir Bulatović i Milo Đukanović bili su prve perjanice antibirokratske revolucije u Crnoj Gori, ili još tačnije, njen vladajući izraz nakon rušenja na ulici prethodno legalno izabranog crnogorskog rukovodstva“ (Dr Slobodan Inić, „Portreti“, izdavač Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji, za izdavača Sonja Biserko, urednik i priređivač dr Latinka Perović, Beograd, 2001., str. 45 u pdf izdanju). Potom dr S. Inić eksplicira da su oni dvojica djelovali kao „pravi sadrugovi“ i dalje navodi: „Ovaj politički dvojac sa kormilarom u Beogradu, djelovao je ujednačeno i bez međusobno ispoljenih političkih razlika i u svim drugim fazama jugoslovenske krize od rušenja Jugoslavije i rata do zavođenja međunarodnih sankcija zbog ratne politike prema Hrvatskoj i BiH koju su vodile Srbija i Crna Gora pod rukovodećom palicom rezervnog kapetana JNA Slobodana Miloševića. Na uvlačenje Crne Gore u interesnu sferu Srbije, suprotstavljenu svim drugim jugoslovenskim narodima i njihovim republikama, bitno će uticati Milo Đukanović...Da bi izvukao zemlju iz krize, kako se sam u tom periodu nudio, Đukanović ju je zato sa svojim mentorom iz Beograda i sadrugom Bulatovićem uvukao u rat! Tada mu Milošević nije ličio na nekoga ko je „spreman da po svaku cijenu očuva svoju vlast, pa čak i ako bi tu cijenu predstavljalo ozbiljno odsustvo demokratije (‘Naša Borba’, 2.9.1997). Sve dok mu se činilo da će i Crna Gora nešto da dobije pored Srbije u sukobima koji su već tada vodili ratu Đukanović je bio pouzdani i vjerni ‘miloševićevac’ „,(Dr Slobodan Inić, „Portreti“, str.46). Između ostalog, Slobodan Inić piše i to da je i Milo Đukanović bio „jedan od kreatora nacionalističke ratne politike“ u prvoj polovini potonje decenije XX vijeka, te dodaje da ni Momir Bulatović, ni Milo Đukanović „ne žele da priznaju da je nacionalna politika sa kriminalnim ciljevima čiji su bili tvorci i predvodnici i dovela do opšte kriminalizacije zemlje“ (S. Inić, citirano djelo, str. 48).
Ondašnja vlast u Crnoj Gori, mnogim svojim činjenjima i nečinjenjima, bila je po njenu društvenu zajednicu-demijurg zla.
Bonus video:
