Jedan od najljepših trenutaka u godini je dan kad se objavi izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori. Bez obzira šta piše tačno u izvještaju, on postane predmet suludih rasprava, tumači ga svako kako želi, svi govore da je izuzetan jer je precizan, ali jedni tvrde da je povoljan po Crnu Goru jer pokazuje napredak u odnosu na ranije, dok drugi tvrde da je izvještaj žestoka opomena da ništa nije kako treba. Opšta rašomonijada, kao da se gleda u pasulj ili sliva olovo, a ne da se tumači jasan tekst. Sreća pa je tih stotinu stranica svima dostupno, te svako koga malo više zanima što piše može taj tekst da pročita i bude lišen jedostranih i neobjektivnih, pretencioznih tumačenja pojedinaca i interesnih grupa.
Godišnje se napiše mnogo romana u Crnoj Gori, neko bi rekao i previše, jer nije sve što se spakuje u korice lako krstiti kao roman. Bude tu i ispovjedne proze, patetike, ludila, bljutavog patriotizma i kukumakanja, bude i izvanredno dobrih i neočekivanih romana katkad, ali imajući u vidu slabu književnu scenu, Evropska komisija zaslužuje aplauz jer nas jednom godišnje obraduje štivom od oko stitinak stranica koje uvijek uzburkaju javnost, skrenu pažnju i izazovu polemike. Tako to radi prava književnost i dobri romani. Nije baš po književnim pravilima nazvati izvještaj Evropske komisije romanom, ali kad bi se isti spakovao u korice i ponudio narodu, kad bi se distribuirao u knjižare i kioske, bio bi znatno zanimljiviji od mnogo knjiga koje se naštampaju u toku godinu dana. I ovako, ponuđen online u elektronskom formatu premašuje sadržinom i formom većinu naštampanih knjiga, naročito onih koje dolaze iz pera dvorskih pisaca.
Izvještaj je dobar kao pokazna vježba manipulacije narodom. Uporediti kako izvještaj tumače pro-vladini mediji, i kako ga tumače pojedine nevladine organizacije i opozicione partije, dovodi normalnog čovjeka u situaciju da posumnja u zdrav razum i baci se u zagrljaj šizofreniji. Jer, ako se tako dvostrano i neobjektivno tumači izvještaj koji je konkretan, uvijek dostupan i provjerljiv, što li nam onda mediji i pro-vladini glasnogovornici rade sa nekim drugim vijestima? Kakve su li nam do sad podatke iskrivili i prezentovali na način koji njima odgovara? Vjerovatno nećemo nikad znati, ili ćemo saznati kasno, kad više ne bude ni bitno.
Zato možda treba olakšati žiriju iz Crne Gore zadatak da predlažu po pet romana godišnje za regionalnu nagradu Meša Selimović, jer mogu svake godine za nagradu da predlože i izvještaj Evropske komisije. Ako bi neko napisao i dobro obrazloženje zašto se izvještaj kandiduje kao roman, možda bi izvještaj mogao dobro da prođe. To što možda ne ispunjava neka pravila u smislu da je pisan od strane pisca iz Crne Gore ili ostale uslove, to je najmanji problem, jer, ovo je Crna Gora, ispeglaće se nekako ta kandidatura. Ne bi bilo prvi put da muljamo na konkursima.
Živio Izvještaj, i mi u njemu! Takvi kakvi smo, dvostrani, šizofreni, podijeljeni i pogubljeni.
Bonus video:
