Starenje stanovništva predstavlja jedan od najvećih socijalnih, ekonomskih i zdravstvenih izazova XXI vijeka, posebno u Evropi koja je kontinent sa najvećim procentom osoba starijih od 65 godina u ukupnom stanovništvu. Sada je 18 odsto Evropljana starije od 65 godina, a prognoze govore da će ih 2050. godine biti 25 procenata. Već u nekim državama (Francuska, Njemačka, Švedska i Finska) broj stanovnika starijh od 65 godina kreće se između 20 i 30 odsto.
Prema analizi konsultantske kuće Fideliti konsalting, (koju je objavilo više medija), broj osoba starijih od 65 godina u stanovništvu Crne Gore od popisa 2011. godine, kada ih je bilo 78.298 ili 12,77 odsto, do 2019. godine je uvećan na 94.314 ili 15,16 procenata.
Generalna skupština UN je 1. oktobar proglasila za Međunarodni dan starijih osoba, koji se obilježava sa ciljem podizanja svijesti javnosti o toj populaciji, njenom položaju u društvu te potrebama i mjerama za unapređenje kvaliteta života te grupe stanovništva.
Nedovoljna i neadekvatna posvećenost institucija i cijelog crnogorskog društva poboljšanju kvaliteta života starijih osoba ne može se pravdati činjenicom da je starenje stanovništva globalni problem. Upravo je crnogorska vlast skrivila bijedu sadašnje starije populacije kada je na desetine hiljada bivših radnika ostavila na ulici ili ih “zbrinula” minornim penzijama i socijalama. O broju starijih osoba koji nemaju nikakva primanja država nema evidenciju?! Mnogi su preko 30 godina uplaćivali stambeni doprinos, a žive kao podstanari po prigradskim budžacima...
Dostojna starost podrazumijeva materijalnu sigurnost i kvalitet života, što u Crnoj Gori nije slučaj. Starijim osobama je zdravstvena zaštita djelomično dostupna ili, za one u ruralnim područjima, potpuno nedostupna. I u gradskim sredinama stari i nemoćni teško stižu do specijalista i dijagnostičkih aparata. Eventualni pregled slušalicom smatra se dovoljnim, jer njihovo liječenje nije prioritet - crnogorsko zdravstvo nema gerijatrijske ustanove a izgleda da i ne razmišlja o njima.
Zbog socioekonomskog stanja u državi, veliki broj starijih osoba živi sa potomcima ili drugim srodnicima. Mnogi žive i sami a to donosi osjećaj usamljenosti, napuštenosti i beznađa, pa ne mali broj njih traži izlaz u samoubistvu. U vremenu sveopšte grabeži, kada se raspadaju porodice i nestaju obilježja tradicionalnog crnogorskog društva, starije osobe često bivaju iskorišćavane od srodnika, koji troše njihova primanja i/ili ih lišavaju nekretnina bez njihovog znanja. Pored materijalnog, ima slučajeva fizičkog i psihičkog nasilja nad starijm osobama, sa čime su nadležne institucije rijetko upoznate. Žrtve nasilja trpe i ćute iz straha da će biti napuštene.
Postojeći domovi za stare i oni koji su u izgradnji, te dnevni boravci i geronto domaćice, simbolična su briga o mnogoljudnoj starijoj populaciji. Siromašni ne mogu finansirati smještaj u domu, dok oni imućniji plaćaju njegovatelje/ice, koji samo iz nužde prihvataju te poslove. Većina njegovatelja/ica, bilo da su potomci ili plaćena lica, nije dovoljno edukovana za odgovoran posao koji obavlja, zbog čega ispaštaju korisnici njihovih usluga.
Briga za starije osobe mora biti usredsređena na čovjeka jer svaki stariji građanin u svakoj zajednici je čovjek. Zato se prema njemu treba ophoditi kao prema čovjeku! Starenje se dešava svima bez obzira na društveni status ili imovinsko stanje! “Starcima je potrebna ljubav kao sunce”, (Viktor Igo).
Bonus video:
