Šta to bi sa našim Ulcinjem, kažu mnogi Ulcinjani starije generacije sada državljani SAD, Kanade, Australije koji su prije 50 i više godina uglavnom ilegalno ili iz političkih razloga trbuhom za kruhom napustili svoju rodnu grudu - Ulcinj, za kojim i dalje čeznu i nakratko se vraćaju sve rjeđe.
Prepoznajemo, kažu, izgrađeni Stari Grad - Kalaja, staru Čaršiju, Pristan sa mnogo betona a malo zelenila, ali bez kultnih hotela Republika (gradska kafana jedina na Pristanu), Jadran kojeg je uništio zemljotres, sada služi za parkiranje, urušena i desetkovana Borova šuma, ali nam nije jasno zašto je srušen zdravi hotel Galeb. Šta to bi sa Port Milenom - koja nas je ribom hranila. Iznenađuje ih pretjerana betonizacija - a la Budva - naselja Đerane, Ulcinjskog polja (bivša plantaža maslina i mandarina podignuta sa sredstvima FAO) Štoj, na kojima su izgrađene mega kućerine nalik na kasarne i studentske domove, bez zelenila, kanalizacija, gdje stanuju - žive, pretežno ljeti, neki novi ljudi iz regiona koji drže goste, zarade pare, ne plaćaju obaveze opštini, a ostavljaju smeće i otpad Ulcinju. Tako je Ulcinj sa mediteranskom klimom i kulturom, bogatstvom različitosti, grad koji je često upoređivan sa Dubrovnikom (pomorstvo, ribarstvo, brodogradnja, mentalitet, istorija, kultura) doživio transformaciju po mnogo osnova u negativnom kontekstu, grad-opština iz kojeg se mnogo odnosi a malo donosi i sve više dobija atribut velike kasabe.
Val emigracija nastavljen je doduše manjim intenzitetom 1981. godine „torturom“ nad dijelom prosvjetnih radnika zbog navodnog iredentizma i nacionalizma i u periodu 1991. godine nasilnom mobilizacijom preko 500 mladića pretežno albanske populacije sa područja opštine Ulcinj i Krajine - opština Bar.
Izvukavši se iz kandži rata, koji su započeli rušitelji Titove Jugoslavije, ti mladi ljudi, budućnost Ulcinja, utočište nalaze pretežno u SAD, na putu bez povratka.
Potom nastupa period „rekonstruiranja“ privatizacije i pri(h)vatizacije privrede sve pod plaštom prelaska iz državno-planskog u tržišno-razvojni sistem.
To su najviše osjetili preduzeće Agropogon - Agroulcinj, GRO Primorje, Ultep, Solana, Ulcinjska rivijera raščerečena „uspješnim stečajevima“ i likvidacijama preduzeća, a Ulcinj ostaje bez cca 2.000 radnih mjesta.
I ovaj period je praćen intenzivnom emigracijom mladih osoba i cijelih porodica, pa se često kaže „da samo u SAD“ postoji još jedan Ulcinj, čime se upotpunjava sumorna demografska slika.
Umjesto da lokalna vlast i političke elite najzad počnu da rješavaju mnogobrojne probleme koje su većinom naslijedile od svojih prethodnika, a odnose se na ekonomiju, socijalu, ekologiju, infrastrukturu i dr. na pomolu su neka nova saznanja i izjave visokih lokalnih funkcionera sa ovog područja i da koaliciona vlast u Ulcinju ne funkcioniše kako treba i da u predmetu afera K1 Rekreatours postoje sumnje u kriminalne i koruptivne radnje kao i da u lokalnoj administraciji postoje osobe koje ništa ne rade, ali da zbog političkog balansa redovno primaju plate, što pokazuje kakvo je stanje u Ulcinju. Kada tome dodamo nastojanja lokalne vlasti da prodajom prostora plati dugove (narodna - ko prodaje, taj se kaje; na albanskom kush shet aj tret - ko prodaje, gubi) upotpunjava se loša slika političkog, ekonomskog, socijalnog, ambijentalno-ekološkog, a najviše demografskog stanja - na štetu domicilne populacije Ulcinja. A ekonomska misao kaže: prodaja prostora radi plaćanja dugova je najtragičniji pokazatelj „uspješnosti“ vođenja kućnog domaćinstva ili u ovom slučaju opštine.
Sadašnjem stanju u Ulcinju, pored neuspješnih partijskih vlasti u prethodnom periodu (o sadašnjoj vlasti ćemo se izjasniti na polovini mandata), doprinijeli su i marginalizacija, zapostavljanje Ulcinja od strane centralne vlasti države Crne Gore, pretjerana centralizacija nadležnosti nad prostorom Ulcinja i loše upravljanje istim, Solana - stečaj, Port Milena - pretvorena u septičku jamu i Borova šuma pred propadanjem zbog nerada, neznanja, neodgovornosti upravljača, Bojana - brutalna eksploatacija - urušavanje, nerad, prelivanje novčanih sredstava iz „bogatog Ulcinja“ u „siromašnu Budvu“ još iz vremena monizma - sistem HTP Montenegroturist-Budva i sada 30-ak godina sistem J.P. Morsko dobro.
Podsjećamo i na nasvježiji vid zapostavljanja Ulcinja iz maja 2019. godine - Sportske igre malih država Evrope u Budvi, preko 2.000 učesnika i oko 200 predstavnika medija, kada je odvožen pijesak iz Ulcinja, sa Velike Plaže, u Budvi za odbojkaški teren (sreća je što Velika Plaža nema točkove), teniski mečevi odigrani su u Budvi i okolini iako je realno bilo da se odbojka igra u pijesku na Adi, Velikoj Plaži, a tenis na terenu teniskog kluba Belvi - gdje se već par godina organizuju međunarodni kvalifikacioni turniri, a članovi TK Belvi su djeca - desetogodišnjak Skender Katana i nešto stariji Rezart Cungu, koji su prepoznati širom Evrope. Cungu je među 10 najboljih tenisera svijeta u svojoj kategoriji. U Vašingtonu ga je kao pobjednika teniskog turnira primio Donald Tramp. Zašto ne reći da je trebalo i visokog gosta Princa Alberta II od Monaka, koji je bio na čelu delegacije sportista, iz Monaka helikopterom dovesti do Ade i Velike Plaže - čarobne i unikatne ljepote Ulcinja i Crne Gore, a da se pri tom susretne makar nakratko sa čelnicima lokalne uprave i predstavnicima turističke privrede Ulcinja kao i članovima NVO RDA-UBA i Zeleni korak koji su boravili dva puta, 2017. i 2019. godine, u Monaku na poziv princa Alberta II i njegove fondacije u sklopu međunarodnog projekta Monaco Ocean Week. Bio bi to sjajan marketinški potez - princ Albert II na Bojani, Adi, Velikoj Plaži.
To samo potvrđuje maćehinski odnos prema Ulcinju, ovog puta od strane Ministarstva sporta i COK-a.
No, nadamo se (nada posljednja umire) da će buduće vrijeme kroz istinsko vrednovanje potencijala Ulcinja od strane države Crne Gore i dovođenjem relevantnih investitora iz zemalja EU u Ulcinj postepeno doprinijeti da se prebrodi postojeća kriza, a tome bi pomogli sljedeći potezi opštine, države CG i njenih organa.
1. Moratorijum na odluke o prodaji prostora radi plaćanja dugova.
2. Deblokada računa opštine Ulcinj dok se ne završi istraga u slučaju K1 Rekreaturs i eventualna odluka domaćih i međunarodnih sudova.
3. Ako konačna odluka po tom osnovu bude negativna za opštinu Ulcinj, dug prema Rekreatursu da preuzme Vlada Crne Gore na isti način kako je u proteklih desetak godina preuzela za neke firme iz Podgorice, Nikšića, Bijelog Polja, Bara i dr.
4. Do kraja 2020. su Opštini Ulcinj vratili nadležnost nad prostorom Ulcinja kojim sada upravlja Morsko dobro - koje je pokazalo da nema kapaciteta, volje, znanja i osjećaja za Ulcinj.
5. Da sredstva za sanaciju Solane, Port Milene, Bojane, Borove šume obezbijede nadležne državne institucije koje su doprinijele ovakvom stanju.
6. Da Vlada Crne Gore jednu sjednicu do kraja 2019. godine održi u Ulcinju kako bi na licu mjesta uvidjela stanje navedenih lokacija na terenu i susrela se sa predstavnicima civilnog sektora Ulcinja koji nude rješenja za nastale probleme.
7. Da Vlada Crne Gore formira tim/organ koji bi zajedno sa predstavnicima lokalne zajednice uradio sanacioni program za opštinu Ulcinj i javna preduzeća za prevazilaženje postojećih stanja.
Bonus video:
