Jedna od iritantnijih tekovina 21. maja bili su oni ljudi koji su se, kao, neprestano iščuđavali nad činjenicom da određeni dio populacije nije u stanju da napravi elementarnu patriotsku razliku između protivljenja Đukanovićevom režimu i lojalnosti državi Crnoj Gori. Nažalost, konstatovali bi oni, uz intonaciju koja sugeriše da im je zaista žao, ova naša opozicija odbija da prihvati državu i njene institucije! Pa gdje to ima?
Taj produženi lament imao je kao referentnu tačku arhetip Patriotskog Opozicionara - persone koja je žestoki protivnik DPS-a ali koja, u odsutnom času, te svoje stavove podređuje imperativu odbrane Države. Patriotski Opozicionar će se protiv režima boriti do zadnje kapi krvi, ali isključivo unutar institucija sistema; on Vladu ne štedi ni na televiziji ni u Skupštini, ali je u inostranstvu ne opanjkava; ne podnosi Mila, ali obožava Zlatne Lavice. Patriotski Opozicionar vjeruje da je DPS veliko zlo i čezne da Đukanoviću napokon vidi leđa, ali, razumije se, ne po cijenu paktiranja sa negatorima crnogorske nacije. Nakon “Milo lopove!”, Patriotski Opozicionar neizostavno doda “Nikad više 1918!” - on je spreman da danonoćno protestuje protiv DPS-a, ali odbija da prisustvuje protestu na kome se maše trobojkama.
Oni koji su se godinama žalili na “opoziciju koja je opozicija Crnoj Gori” neizostavno su govorili iz perspektive Patriotskog Opozicionara, iako je, po pravilu, bilo nemoguće utvrditi kako se to očituje njihovo opozicionarstvo. I svaki novi podatak o broju zaplijenjenih praćki u ‘suđenju vijeka’ samo ih je dodatno učvršćivao u uvjerenju da nekim ljudima, izgleda, naprosto nema lijeka, te da ih je toksin mržnje prema ‘svemu crnogorstvom’ trajno osudio na petu kolonu.
I zamislite vi sad taj paradoks, da toliki Patriotski Opozicionari - isti ti koji nikako da shvate kako to da opozicija Ne Poštuje Simbole Svoje Države - da baš ti, takvi, podignu barikade na na magistralnom putu Podgorica-Cetinje, da bacaju Molotovljeve koktele i u neko doba, izgleda, na Belvederu otvore oružanu paljbu, i to ni manje ni više nego na organe bezbjednosti države (pardon, Države) Crne Gore!
Braćo, šta to bi? Zar puškom na Državu, van Institucija Sistema? Gdje nestade ona sveta razlika između odnosa prema vlasti i odnosa prema Crnoj Gori? Realno gledano, zvuci pucnjave na Belvederu upravo su onaj corpus delicti koji ste godinama čekali da biste jednom za svagda zacementirali tezu o izdajnicima i neprijateljima Države. Ima li, stoga, išta prirodnije i dnevno-političkoj borbi primjerenije nego da nova politička većina sad preuzme diskurs koji ste prethodno vi formulisali i razradili, pa da malo ona lamentira nad tragičnim nedostatkom - kako ono bješe - Patriotskih Opozicionara?
Bilo bi to očekivano i politički oportuno, ali, uvjeren sam, dugoročno porazno, pa zato nalazim za shodno da ovim putem uputim jedan konstruktivan prijedlog. Umjesto da ovo bude još jedna runda u beskonačnoj igri Patriota i Izdajnika - hajde da ovoga puta preskočimo tu igru. Hajde da, za promjenu, budemo iskreni jedni prema drugima.
Priznajmo da je lako insistirati na razlici između Režima i Države onda kad vam taj režim nije ideološki neprihvatljiv i kad nemate osjećaj da vas ugnjetava. Priznajmo i to da je u državi koju je izgradio Đukanovićev režim - u državi u kojoj je jedna politička elita privatizovala sve institucionalne tokove i stvorila de facto kastinski sistem, sa građanima prvog i drugog reda - razliku između Režima i Države bilo nemoguće napraviti, te da u takvom jednom društvu ‘Patriotski Opozicionar’ nije ni mogao da postoji sem kao stilska figura u neiskrenim lamentima Đukanovićevih apologeta.
Suočavanje koje predlažem uključuje, razumije se, dozu obostrane refleksije. Zato oni među nama koji su jedva dočekali da prigrabe diskurs Patriotskih Opozicionara i da u katnićevskom maniru izlože elemente puča i terorizma, neka se prisjete prethodnih petnaest godina opozicionarenja i bezbroj demonstracija u kojima su učestvovali. Pa neka se zapitaju da li je bilo prilika u kojima su i oni sami bili spremni da zapucaju na - kako ono bješe? - “Milovu pretorijansku gardu”. Čini mi se da znamo odgovor na to pitanje. Baš kao što nam je poznato da je, u datim slučajevima, izostanak realizacije bio posljedica kompleksnog sklopa faktora koji bi se mogli podvesti pod ‘sticaj okolnosti’, više li nego manifestacija nekakvog überpatriotskog odnosa prema Državi.
Zato se pogledajmo u oči i priznajmo: sve nas je, u nekom trenutku, Đukanovićev režim uspio da sludi i da nam ogadi Državu i Njene Institucije. Pa ako je po uzusima đukanovićevske Crne Gore već odavno ustanovljeno da se ova jedna strana neoprostivo ogriješila o ideal Patriotskog Opozicionara, i vi ste se, braćo, tom istom logikom upravo upisali u izdajnike i državne neprijatelje. Dobro došli u klub.
Državotvorna strategija Đukanovićevog režima bila je da od crnogorskih građana napravi patriote tako što će neumorno proganjati izdajnike, pa kad ih sve istraži i pozatvara, ono što pretekne imaće priliku da se izmiri i ujedini. Međutim, pošto smo u procesu eliminacije maltene svi otpali, u tom patriotskom kampu sad više nema ko kome ruku da pruži. Zato predlažem da probamo drugačiju strategiju - da odbacimo artehip Patriotskog Opozicionara, da ga otjerajmo na smetlište istorije zajedno sa režimom koji ga je smislio, i da se udružimo mi izdajnici. Možda sa tih izdajničkih pozicija konačno počnemo da pričamo kao ljudi.
Autor je politički teoretičar i doktorand političkih nauka na Univerzitetu Ludvig-Maksimilijan u Minhenu.
Bonus video:
