Odluka Ustavnog suda Poljske djeluje poput političkog zemljotresa čiji se efekti mogu osjetiti do Francuske. Od kad je Ustavni sud u Varšavi presudio da su djelovi ugovora Evropske unije u suprotnosti sa Ustavom Poljske, sve više francuskih političara se stavlja na stranu Varšave.
Uz to se mora naglasiti da je u Francuskoj predizborna kampanja već počela. Izazivači predsjednika Emmanuela Macrona - koji se od stupanja na dužnost 2017. godine zalagao za stapanje država-članica u EU kao i jačanje integracija kroz zajedničko zaduživanje - pozicionirali su se i desno i lijevo kao zagovornici Evrope nacija te zahtijevaju više nacionalne nezavisnosti.
Skepsa prema EU kod konzervativaca
„Evropa?“ pita, na primjer, Valerie Pécresse i odgovara: „To je Evropa nacija.“ Konzervativna predsjednica regiona Ile-de-France jedan je od šest kandidata koji se nadaju da će pobijediti na nominacijama na partijskom kongresu “Les Républicains” (LR ), koji je sestrinska stranka CDU, i biti kandidat za predsjednika Francuske.
Pécresse, konzervativka koja nema nikakve veze sa desničarsko ekstremističkim tendencijama, rekla je u intervjuu za francusku televiziju da je bila "totalno šokirana" kada je Evropski sud pravde u julu dao Varšavi instrukcije da se povinuje pravosuđu iz Luksemburga. Pécresse zahtijeva da „naš francuski ustavni poredak mora biti iznad sudske prakse EU“.
To nisu izjave koje će izazvati negodovanje u Francuskoj. Sve više predsjedničkih kandidata podržava njen stav. Njen konzervativni rival Xavier Bertrand, predsjednik regiona Hauts-de-France, ide još dalje. Poput desničarske populistkinje Marine Le Pen, on zahtijeva „referendum o imigraciji“.
Vrhunac cinizma dosegnut je kada je Michel Barnier, pregovarač za Brexit u ime EU, takođe podržao ovu ideju. Barnier i Bertrand traže da francuski parlament usvoji ustavni amandman koji omogućava francuskoj Nacionalnoj skupštini da odredi imigracijske kvote nezavisno od Brisela. Neprofilisani Barnier pokušava da se pozicionira kao tvrdolinijaš u predizbornoj kampanji u kojoj se problem ilegalne imigracije već tretira kao centralna tema.
U desničarskom taboru, koji takođe uključuje publicistu i mogućeg kandidata Érica Zemmoura, to su odavno poznati zahtijevi. Ali i bivši ministar i socijalista Arnaud Montebourg, koji u predizbornu kampanju ulazi kao lijevi solista pod etiketom “La Remontada de la France”, definiše „permanentno miješanje” Evropske komisije u nacionalne poslove država-članica kao „neprihvativo”. Montebourg zastupa i tezu da je gubitak suvereniteta evropskih nacija uzrok eksplozije cijena energije.
Raspoloženje protiv EU u krugovima vlade Francuske je eksplodiralo kada je Sud Evropske unije nedavno presudio da svaka armija jedne države članice podliježe evropskim zakonima o radu - kao i svaka druga kompanija. Ministarka odbrane Francuske Florence Parly je na to odgovorila da će Francuska Republika pružiti "žestoki otpor" ovakvom sudu i presudi.
I ostali ministri i predstavnici Francuske armije opisali su presudu kao suludi akt. “Kad naši vatrogasci, koji pripadaju vojsci, gase požar u katedrali Notre Dame, onda ne čekaju da se njeni tornjevi sruše da bi se ispunili zahtjevi Suda EU glede zakona o radu i pravila o radnom vremenu i pauzama", rekao je portparol Francuske armije Hervé Grandjean.
Čak se i državni sekretar za EU u vladi Francuske Clément Beaune javno pozicionirao protiv EU: „Ja sam vatreni Evropljanin i vjerujem u evropski put samo ako ga razumijem i ako sam uvjeren da je to dobro za sudbinu francuske nacije.“ I dodao da Francuska sasvim sigurno neće dopustiti ugrožavnje sopstvene odbrane zbog odluka Suda EU.
U Francuskoj nema većine za „Frexit“, zbog čega su za njega trenutno samo kandidati koji nemaju šanse. Čak je i madame Le Pen naučila lekciju iz svog izbornog poraza 2017. godine i uzdržava se od toga. Ali staro nepovjerenje u EU raste. Ono što nije zaboravljeno jeste činjenica da je većina Francuske glasala protiv Ugovora iz Mahstrita na referendumu 2005. Stav naroda Francuske je bilo jasno NE, što je tadašnji predsjednik Jacques Chirac ignorisao.
Najnoviji podaci Eurobarometra pokazuju duboko ukorijenjeno nepovjerenje Francuza prema EU. "Od izbora Macrona za predsjednika Francuske, svjedoci smo stalnog pada podrške za EU", kaže politikolog Thierry Chopin, savjetnik istraživačkog centra “Jacques Delors” i koautor studije "Francuzi i Evropa", u kojoj su učestvovala tri istraživačka instituta.
Među građanima EU, Francuzi su najveći skeptici prema Unije: 58 odsto. Broj koji je tokom Macronovog mandata porastao za cijelih 10 procenata. Pandemija koronavirusa nesumnivo je odgovorna za to: francuske granice zatvorene su u haosu u prvih nekoliko mjeseci i nije se mogla identifikovati nikakva jedinstvena strategija EU. „Nije bilo osobe koja bi oličavala evropski odgovor, kao da na brodu nije bilo kormilara“, presuđuje Chopin.
(Die Welt)
Prevod: Mirko Vuletić
Bonus video:
