Nekad je građanin glasao, a političar držao govor. Političar je bio prodavac, a glasač kupac. Politički proizvod bio je roba. Tržište se formiralo na izborima. Tako je, kažem, bilo nekad.
Danas je glasač aktivnija sorta. Politički proizvod kreira se sa obje strane. Onaj što je nekad bio konzument političkog sadržaja, sad je prozument. Dakle, učesnik u stvaranju koje se i dalje kontroliše odozgo, ali pitanje je koliko precizno.
Evo jedan primjer. Na izborima u Podgorici Ivan Vuković nosio je bijelu košulju, partija je imala plavetnu kampanju, a mitinzi su ličili na mormonska okupljanja. Ništa od te nove estetike koja se očigledno klonila grba i partijskog imena, nije se prelilo u crveno more kojim su plivali Internet agitatori. Koliko se god Vuković upinjao da šarmira bakice komunalnom brigom i zelenim površinama, silna armija DPS vjernika na Internetu stvar je vraćala na fabrička, dakle referendumska podešavanja.
Ako je DPS kampanjom u Podgorici pokušao da spusti loptu na lokalne teme, ljuti bojovnici na mrežama to nisu dozvolili. Vuković se nije bavio “Crkvom Srbije” niti Acom Vučićem, ali armija onih koji su ga podržali bljuvala je belvedersku vatru i u Ivanovoj pobjedi sanjala svoju istorijsku naplatu.
Vraćam se na početno pitanje - upravlja li partija poput DPS-a javnim diskursom, posebno u kampanji, kad raja proključa a svaki treći tiktoker postane mala šizoidna antena za diseminaciju paklene propagande i nacionalne paranoje.
Ozbiljna stranka dobar dio botovskog djelovanja drži pod kontrolom. Ali mimo svih planova i plaćenih sendviča, stvara li mreža po svojoj prirodi jednu vojsku dobrovoljaca, pa se kampanja formira sama od sebe?
Ne znam kako stvari funkcionišu, samo pitam, imaju li partije više načina da precizno reaguju u informatičkom ambijentu koji je toliko brz i decentralizovan.
Tehnologija nikada nije bila izvor veće političke moći - Obamina bivša savjetnica prije neki dan sa zgražavanjem govori o Ilonu Masku, kao beštiji novog poretka u kome se politika pretvara u haos i nezapamćeni cirkus, gdje glavnu tačku više ne igra političar nego tehno-mogul.
Preneseno na jezik naših naroda i narodnosti, kad sam počinjao da radim ovaj čemerni posao portparol DPS-a bio je drug Kovačević iz Pljevalja i što bi god taj otmeni lik rekao bilo je javno mnjenje stranke, razumije se, procijeđeno kroz nekoliko telefonskih seansi i SMS smjernica.
Danas portparol može da baci spicu, ali što će se dogoditi na webu i koji spin će prevagnuti zavisi ne samo od kompleksne procedure algoritma i partijske volje, nego i od zbunjujućeg djelovanje sve više ludaka i kreativnih štetočina.
Partija se ogleda u svojim pristalicama, a pristalice u svojim telefonima. Pritisak je odozdo. Reklo bi se demokratija. Ali koja vajda - Internet je zatočen u binarni kod svađe i sudar fanatizovanih strana koje održavaju status quo. Algoritam baš to voli i promoviše najgore.
Kako onda jadna partija da pošalje poruku kad ima na hiljade portparola, stotine drugova kovačevića i svaki viče kao da je kusao novu sintetičku drogu, svaki urla na svoju grupu, pumpa lični web balon u kome je zacario pa misli da je samog Mila povukao za muricu.
Teška pitanja… Demokratski san ostvario se kao košmar. Niko više ne može reći da je društvo zatvoreno, ali šta da se radi sa tolikom otvorenošću za glupost? Kuda ide politika na webu u svojoj katarzi i produženom orgazmu, to više niko ne vidi osim možda Ljuba Filipovića dok upire prstom u Moskvu.
Da malo uozbiljim priču - postoji li način da se političke poruke provuku kroz paramedijski glib i opet nešto znače? Može li društvo izaći iz problema sa ovoliko manijakalno sposobnih botova koji možda dobro rade za platu, ali još bolje kad je pun mjesec.
Pretjerani život na društvenoj mreži jeste oblik kompulzije, što znači da janičar koji dreždi na tviteru zapravo bježi od stvarnih problema. Tako makar udžbenici psihologije objašnjavaju prisilne radnje i diktat zavisnika. Umjesto da slobodnu volju ugradi u političku misao i stav, tviteraš iz našeg sokaka prisilno učestvuje u maskiranju svojih strahova i tako postaje podložan ideološkim podvalama i teorijama zavjere.
U divnoj slobodi ponovo se formiraju iste granice, rađaju stare ucjene i zatire misao. Dijaloga nema, samo se monolozi smjenjuju, a Internet sluša, kao nijemi zli bog koji politiku koristi za gnojivo, da iz nje bolje raste i vlada.
Bonus video:
