Nedavna posjeta njemačkog kancelara Olafa Šolca Kini je primjer "uradi sam“ spoljnopolitičkog pristupa koji može koristiti samo Srednjem Kraljevstvu.
Postoji očigledna podjela između Evrope i Sjedinjenih Država oko toga kako se najbolje uhvatiti u koštac sa Kinom, ogromnom zemljom koja se u različitim istorijskim vremenima zvala Srednje ili Centralno Kraljevstvo, što implicira njenu pretpostavljenu superiornu ulogu centra civilizacije ili čak svijeta.
Međutim, sama EU nema zajednički pristup, a Kina se u međuvremenu bori sa EU preko njenih najslabijih - ili najnaivnijih - članica.
Posljednjih godina to se dešavalo preko formata 16+1, koji obuhvata Kinu i 16 istočnoevropskih zemalja koje žele da budu njeni evropski vazali. Kada se Grčka pridružila, 16+1 je postalo 17+1, ali je onda format počeo da se raspliće kada je Litvanija otišla, sledile su Estonija i Letonija, a Češka je rekla da više nije aktivna članica.
Zatim je uslijedio Kovid-19 i agresija Rusije na Ukrajinu. Više se nijesu održavali samiti, a inicijativi je vjerovatno došao kraj.
"Pojas i put" (BRI) je još jedna kineska inicijativa. Grčka luka, Pirej, je među najvećim kineskim akvizicijama u Evropi u okviru ovog programa, iako kritičari kažu da Peking nije ispunio svoje ugovorne obaveze i uložio 300 miliona dolara u lučke objekte.
Više desetina država Evropske unije potpisalo je BRI. Peking je finansirao brojne projekte na Zapadnom Balkanu i Istočnoj Evropi, uključujući željezničke linije koje povezuju Beograd sa Budimpeštom.
Mađarska je bila među najvećim globalnim primaocima BRI investicija, ali nijesu svi projekti uspjeli.
Crna Gora je 2014. uzela od Kine kredit od milijardu dolara za izgradnju novog auto-puta, koji je do danas ostao nezavršen i nazvan je "autoput za nigdje". Dug - u to vrijeme više od trećine godišnjeg budžeta Crne Gore - prijetio je zemlji bankrotom ili predavanjem dijela svoje teritorije ako ne izvrši otplatu.
Italija je bila jedina velika zapadna zemlja koja je potpisala BRI, ali ga je napustila prošle godine, a njen ministar odbrane nazvao je odluku prethodne vlade da se pridruži "užasnom".
Kada je francuski predsjednik, Emanuel Makron, posjetio Kinu prije godinu dana, poveo je sa sobom predsjednicu Komisije, Ursulu fon der Lajen. Kada je predsjednik Si posjetio Pariz u martu 2019, u Jeliseju ga je primio Makron, ali su tamo bili i njemačka kancelarka, Angela Merkel, i Žan Klod Junker, tadašnji predsjednik Komisije.
Šolc je izostavio svoju zemljakinju, fon der Lajen, iz svoje delegacije, vjerovatno zato što je Peking vidi kao jastreba u međunarodnim odnosima i nije želio da se suprotstavi svojim domaćinima.
Sve u svemu, spoljna politika je opisala Šolcovu posjetu kao "pomirljivu i u tonu i u suštini - pristup koji ostavlja Njemačku, a time i Evropu, u riziku da izgledaju alarmantno naivni pred ekonomskim i bezbjednosnim izazovima koje postavlja Kina".
Njujork tajms je napisao: "Kina se nada da će zabiti klin između Evrope i Sjedinjenih Država udvaranjem liderima kao što je gospodin Šolc".
Šolc, praćen gomilom izvršnih direktora velikih njemačkih kompanija, uključujući automobilsku industriju, navodno je bio nestrpljiv da istakne posvećenost Njemačke poslovanju sa Kinom. I Peking je bio nestrpljiv da pokaže da pozdravlja tu poruku.
Da li je bilo slučajno da je Njemačka bila potresena kineskim špijunskim skandalima nedjelju dana nakon posjete Šolca?
Da li je to bio signal da treba da posluša svoju koalicionu partnerku i ministarku spoljnih poslova iz Zelenih, Analenu Berbok, koja je Sija opisala kao "diktatora"? Da li je to potvrda procjene grupa za ljudska prava da je njegova posjeta Kini bila propuštena prilika, jer nije pomenuo riječi "ljudska prava"?
Na mnogo načina, Šolcovo postupanje sa Pekingom podsjeća na to kako se njegova prethodnica, Angela Merkel, odnosila prema Moskvi, što je dovelo do povećanja upotrebe ruskog gasa i do lese fera koji je otvorio put za invaziju Ukrajine u punom obimu.
Zalažući se za "otvoreno i pošteno" takmičenje tokom svog putovanja u Kinu, kancelar izgleda nije bio svjestan da se Peking bavi samo politikom moći, piše "Le Monde".
A što se tiče njegovog prijavljenog pokušaja da dobije obavezu od Sija da učestvuje na Međunarodnoj konferenciji za Ukrajinu koja je planirana u Švajcarskoj u junu, Šolc se očigledno vratio praznih ruku.
Si Đinping se očekuje u Evropi početkom maja, na svom prvom putovanju tamo od pandemije. Zaustaviće se na dvije najslabije tačke: Mađarskoj, Viktora Orbana i Srbiji, Aleksandra Vučića.
Posjeta Beogradu će inače vjerovatno će pasti na 7. maj, dan 25. godišnjice NATO-ovog slučajnog bombardovanja kineske ambasade u Beogradu tokom rata na Kosovu 1999. godine, što predstavlja veliki događaj u odnosima dvije zemlje.
Si će takođe posjetiti Francusku, jer Makronove ambicije da bude pravi lider Evrope postaju sve očiglednije. Sa rivalom kao što je Šolc, ljestvica nije baš visoka.
Bonus video:
