Crna Gora je Ustavom deklarisana kao ekološka država i svoju strategiju zasniva na pozicioniranju pod sloganom „divlja ljepota“. Ona stoga može i mora diferencirati svoj proizvod u odnosu na okruženje stvarajući i dodajući svom portfoliju paket ponude ekoturizma. To dosad nije činila u dovoljnoj mjeri.
Kako je jedan od najvažnijih globalnih trendova ubrzani trend rasta „populacije koja stari“, a koja sve više iskazuje interesovanje za upražnjavanjem „zdravog života“, sve više ljudi postaje ekološki svjesno i teži da uživa ekološke blagodeti bar na odmoru, što daje podstreka za afirmisanje ekoturizma. Još jedan važan pozitivan efekat razvoja ekoturizma je što se kroz njegov koncept jača proces horizontalnih i vertikalnih lanaca u trgovini i poljoprivredi.
Takođe, dolazi do sinergetskog djelovanja glavnih faktora na kojima se temelje savremeni turistički tokovi i trendovi: bezbjednost, zdravlje, ekologija i kultura. Time se postiže održivost razvoja destinacije, što je cilj ekoturizma u svakom smislu. Navedena opservacija pokazuje da ekoturizam može biti faktor konkurentske prednosti za turističku destinaciju, kao i faktor ekonomskog i kulturnog prosperiteta Crne Gore. Ekoturizam može postati koncept pretvaranja komparativnih prednosti Crne Gore u mjerljive konkurentske prednosti koje utiču na pozicioniranje na tržištu.
Na putu ostvarenja ovakvog cilja, ipak, stoje određene barijere. One moraju biti premoštene na način koji mora uključiti državne institucije, lokalnu zajednicu i sve subjekte pojedinih turističkih oblasti, kako bi se na pravi način razvila svijest i stvorili neophodni uslovi za razvoj ekoturizma.
Najprije infrastruktura. Neophodno je primijeniti strategiju i planove upravljanja Nacionalnim parkovima, zoniranih po oblastima, kako bi se jasno sagledale sve mogućnosti koje dozvoljavaju razvoj ekoturizma. Za svaku zonu utvrđen je stepen do kojeg se može uticati na prostor. Čitav proces treba posmatrati i odrađivati sa holističkog aspekta, zalažući se za marketing principe, integrisani pristup isporuke vrijednosti, izgradnju dugoročnih odnosa sa kupcima i ostalim članovima kanala, razumijevanje etičkih, pravnih i društvenih uticaja marketinga na okruženje i značaja marketing odnosa s javnošću za razvoj ekoturizma.
Vlada Crne Gore uložila je određeni napor na postavljanju smjernica i zakonske osnove za razvoje održivog koncepta ekoturizma, ali je nužno jednim sveopštim konceptom ekonomičnosti, efikasnosti i efektivnosti, koji bi prije svega morao imati značajnu socijalnu dimenziju, izvršiti snažni podsticaj razumijevanju sistematičnog dugoročnog i posvećenog rada na procesu implementacije zakonskog i ustavnog okvira održivog eko turizma u Crnoj Gori.
U tom cilju naročito bi bilo korisno razraditi programe finansijske podrške i podsticaja malim i srednjim predizećima da na principima održivog razvoja izgrade potrebne kapacitete i ulože svoje raspoložive resurse u cilju razvoja ekoturističke ponude. Ponuda potrebnih stručnih znanja i projekata kroz sistem zavoda za zapošljavanje mogao bi biti jedan od koraka ka istom cilju. Ako je turizam kao djelatnost okosnica privrednog razvoja, onda je izvjesno da treba iskoristiti sve njegove kapacitete i potencijale, dodavati vrijednost.
Ekoturizam podrazumijeva očuvanje tradicionalnih vrijednosti, vezuje se za folklor, agroturizam i ruralni turizam. Međutim, kako tradicija naših malih, ali starih gradova ima posebnu istorijsku i kulturnu dimenziju onda ekoturizam treba vezati i za kulturni i urbani turizam. Dobar primjer je razvijeni ekoturizam u selu Zagora, u Grčkoj, oblast Epir - Janjina. Povezano kulturno-istorijsko nasljeđe sa prirodnim ljepotama daje impresivan utisak vraćanja kroz vremeplov. Postoje do te mjere specijalizovani restorani u kojima se, npr, priprema hrana i piće isključivo od pečuraka. Ne čeka se da se vrši otkup sirovina.
Na kraju još jednom poseban akcenat treba staviti na potrebi klasterskog pristupa izradi konkretnih specifičnih planova i programa za svaku oblast. Organizovanje okruglih stolova i javnih tribina na određene teme od strane državnih institucija, skupštinskih odbora, uz prisustvo predstavnika nadležnih ministarstava, eksperata iz pojedinih oblasti, lokalne samouprave i privrednika, mogli bi biti inicijalni korak ka sagledavanju situacije u pojedinim oblastima, razvojnih podsticajnih šansi i perspektiva.
Tako bi se mogla uspostaviti sprega između svih učesnika u procesu stvaranja turističkog i posebno ekoturističkog proizvoda, povezivanje sjevera i juga. Na isti način bi se mogla sprovoditi i kontrola preduzetih aktivnosti u sprovođenju donesenih planova i programa. U protivnom, sve strategije i smjernice ostaju samo sporadični neuspješni pokušaji implementacije.
Autorka je marketing menadžer i savjetnica u Odboru za prosvjetu, nauku, kulturu i sport Skupštine Crne Gore
Bonus video:
