Kome treba centralizacija?

Studentica medicine, studentica elektrotehnike i student arhitekture - Mićo - spremaju se na dalek put - u Kinu - gdje će, o trošku Vlade NR Kine, završiti magistarske studije - na najboljem kineskom univerzitetu. U jednom trenutku se postavlja pitanje jezika... Već sam naučila nekoliko riječi i par fraza na kineskom - veli studentica medicine - ali će mi trebati još barem godinu dana da savladam kineski. Njemački sam naučila za tri mjeseca - veli studentica elektrotehnike - naučiću vala i kineski za pola godine. Ma samo nam treba neka dobra skriptica - veli Mićo - pa da pročešljamo to malo dan-dva pred ispit.

Kladio bih se u honorar od ovoga teksta da su najmudrije i najviđenije glave crnogorskog prostornog i urbanisitičkog planiranja (Svetislav Gavrilov Popović - u prvom redu), do duboko u noć ubjeđivale gospodina Duška Markovića, predsjednika Vlade Crne Gore, da je nemoguće napraviti suvisao, ozbiljan, a pogotovo ne svrsishodan Prostorno-urbanistički plan Opštine Kotor za godinu dana - i taman kad je gospodin Marković bio gotov da odustane od PUP-a Kotor - ukazala mu se dobra vila koja mu je rekla da taj posao povjeri nikome drugome do Dott. Arch. Mladenu Krekiću - i da spremi 30.000 eura, okruglo, u ime “naknade” - i to “u ukupnom iznosu” - za Dott. Arch. Krekića i njegov tim.

Ako uzmemo, poređenja radi, da je u postupku javne nabavke po tenderskoj dokumentaciji broj 02-2-443-4/15 od 26. juna 2015. godine u otvorenom postupku za izbor najpovoljnijeg ponuđača za izradu Prostorno-urbanističkog plana opštine Herceg Novi - pobijedio Konzorcijum: CAU d.o.o. Podgorica, RZUP AD Podgorica i Winsoft d.o.o. - u čijoj ponudi je stajalo, pazite sad: 248.740,64 eura bez PDV-a - odnosno 296.000,00 sa PDV-om - nameće se pitanje kome je sve nuđen odgovoran i vrlo kompleksan (da je sreće) posao izrade PUP-a Kotor za smiješnih 30.000 eura. Ko je sve, drugim riječima, ljubazno odbio taj posao - uz izvinjenje i pozivanje na ranije preuzete obaveze - prije nego što se posla poduhvatio vrli Dott. Arch. Krekić - koji, uz dužno poštovanje, ne kotira visoko na listi viđenijih prostornih planera i urbanista koji operišu na prostoru Države Crne Gore - poglavito zahvaljujući činjenici da nema nikakvog - ili gotovo nikakvog - iskustva u domenima izrade prostorno-urbanističkih planova.

U prvi mah sam pomislio da se izradi PUP-a Opštine Kotor pristupa zbog pritisaka koje UNESCO - Komitet za svjetsku baštinu (WHC) - vrši na CG - ali sam kasnije pronašao podatak da se, trenutno, u različitim fazama izrade nalaze izmjene i dopune prostorno-urbanističkih planova opština: Pljevlja, Mojkovac, Danilovgrad/Spuž, Podgorica/Golubovci... bez obzira što će svi prostorno-urbanistički planovi opština prestati da važe u trenutku donošenja Plana generalne regulacije Crne Gore - koji bi - po Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata (SL 064/17 od 06. oktobra 2017.) - Član 216 - morao biti donesen u roku od 36 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona - što će reći najkasnije do 6. oktobra 2020. godine.

Ne mogu ni da naslutim o čemu se radi - osim ako se ne podrazumijeva da će prostorni planovi opština biti na neki način “ugrađeni” u Plan generalne regulacije Crne Gore - pa jedva čekam da mi neko upućen u tu problematiku sve to lijepo objasni i dodatno pojasni (Svetislav Gavrilov Popović - na primjer - kad ga sretnem).

Obradovalo me, sa druge strane, kad sam otkrio da u Republici Kosovo (Republika e Kosovës) djeluje institucija naslovljena, pazite sad dobro: Institut za prostorno planiranje - i to pri Ministarstvu životne sredine i prostornog planiranja. Da ne pominjem da Institut za prostorno planiranje zajedno sa Departmanom za prostorno planiranje čini tzv. Sektor za Prostorno planiranje u Vladi Kosova...

I još veli da je osnovna aktivnost Instituta izrada Prostornog plana i Mape kosovskih zona (ma što to značilo) i priprema i izrada Plana područja sa posebnim sadržajima od interesa za državu - a da je druga važna aktivnost te institucije “izgradnja ljudskih kapaciteta i profesionalna tehnička pomoć na opštinskom nivou u pripremi i izradi opštinskih planova”. Ne znam kako sve to funkcioniše - kako na Kosovu izlaze na kraj sa problemima koji spadaju u domene prostornog i urbanističkog planiranja - ali institucije postoje - i to je vrlo pohvalna činjenica.

U CG ne postoji Institut za prostorno planiranje - a zašto ne postoji - to je još jedno od pitanja koje bih vrlo rado uputio nekome ko je upućen u problematiku prostornog i urbanističkog planiranja vezano za teritoriju Države CG (Kladio bih se da upravo Svetislav Gavrilov Popović ima odgovor na ovo, kao i na mnoga druga pitanja).

Podsjetio bih vas, prije nego što kažem nešto i o samom PUP-u Opštine Kotor, da je na 42. zasijedanju Komiteta za svjetsku baštinu UNESCO (42nd session of the World Heritage Committee - WHC) usvojen Nacrt odluke 42 COM 7B.26 - koja se odnosi upravo na tzv. Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora (PiKIPK). Zasijedanje je održano u periodu od 24. juna do 4. jula prošle godine u Manami - prijestonici Kraljevine Bahrein (Manama, Bahrain) - a Nacrt pomenute odluke je usvojen 28. juna, bez rasprave.

U toj Odluci stoji, između ostaloga, da Komitet Pozdravlja (Welcomes) aktuelne napore Države članice (State Party - Crne Gore) po zakonskim, planskim i po pitanjima menadžmenta (upravljanja) i da priznaje napore koji su preduzeti kao dio Procjene uticaja na baštinu za Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora (Kotor Heritage Impact Assessment - HIA), a u cilju opšte analize slabosti postojećeg sveobuhvatnog sistema zaštite, kao i predloge za daljnji rad (development) na Prostorno-urbanističkom planu Opštine Kotor.

Komitet, kaže dalje, “Ostaje zabrinut (Remains concerned) jer je neophodan znatan daljnji rad da bi se detaljno analizirale slabosti važećeg Prostornog plana (iz 1987. godine, izmjene i dopune 1995.) i važećih Urbanističkih planova koji se odnose na Područje i njegove bafer-zone (tampon-zone), kao uvod u unaprijeđivanje načina da se ti planovi ojačaju”.

Stoji i da Komitet “Primjećuje (Note) predlog da se centralizira izrada (pojedinačnih) Procjena uticaja na baštinu (HIAs) kao sredstava za ublažavanje negativnih uticaja razvojnih projekata koji su već predloženi, ali - pazite sad, sad je važno: “smatra da te mjere ne mogu nadomjestiti nedostatak adekvatnih zakonskih i planskih mehanizama za cjelokupni predio (PiKIPK)”.

A stoji i da Komitet zahtijeva od Države članice da podnese Centru za svjetsku baštinu - do 1. februara 2019. godine - dopunjeni detaljni izvještaj o stanju zaštite svih djelova PiKIPK i o implementaciji navedenog, koji će Komitet svjetske baštine razmatrati na 43. sjednici - od 30. jula do 10 jula u Bakuu, Azarbejdžan.

A kako ni uz najbolju volju nisam uspio da iskopam pomenuti detaljni izvještaj... Ne znam čak ni da li je izvještaj podnijet WHC-u...

OK, nastavak slijedi...