Što ono bješe transmisija, falim te Bože...
Elem, ne mogu a da ne konstatujem da je u međuvremenu upriličen još jedan Salončić arhitekturice - četvrti po redu - što će reći da nam je opet pruženo na uvid to nešto što pretenduje da bude reprezentativna arhitektonska produkcija na teritoriji Crne Gore - majke naše.
Koncem davne 2013. godine, nakon ovlaš uvida u ostvarenja prezentovana na Prvom Salončiću - istorijskom, po mnogo čemu - konstatovao sam, bez zazora, da naredni salončić nikako ne bi trebalo pakovati prije 2043. godine.
Ako uvažimo činjenicu, naglasih tada, da crnogorska arhitektonska scena nikada nije konsolidovana - i da je daleko od konsolidacije - i da se ne čine nikakvi napori u pravcu konsolidacije - kako tada, tako i sada - onda period potreban da se opet akumulira nešto što bismo mogli nazvati nekakvim kvalitetom - nikako nije kraći od 30 godina.
Ako Hrvati - braća naša koja su na polju arhitekture nekih stotinjak godina ispred nas - organizuju salon arhitekture svake treće godine - onda mi ne bismo smjeli, rekoh, ni pomišljati na korak kraći od 30 godina.
Na prošlom, Trećem Salončiću (decembar 2018), ekipica nam je predstavila 74 ostvarenja - a na ovom Salončiću ista ekipica nam je predstavila 75 ostvarenja - što će reći da je ipak ostvaren stanoviti napredak - uprkos pandemiji COVID 19 i porazu DPS na parlamentarnim izborima 30. avgusta prošle godine.
I sve to pod barjakom na kojem piše “Trans-MISIJA”.
Mašala, mašala...
Ovo “trans” (u funkciji prefiksa) - trebalo bi, otprilke, da znači ‘preko’ ili ‘izvan’ (transboundary cooperation = prekogranična saradnja, za razliku od transnational cooperation = međunarodna saradnja) - a ono ‘misija’ (lat. missionem - missio u nominativu) bi bio prijenos, odašiljanje (signala npr.), čak i razmjena (informacija npr.). Jasno mi je, dakle, da se pomenuta ekipica ovdje pojavljuje u ulozi svojevrsnog trasmitera (odašiljača, predajnika) - ali što se tu prenosi/odašilje - i kome - mogu samo da nagađam.
Opširniju priču o Četvrtom crnogorskom Salonu arhitekture čitajte u narednom broju Pogleda - časopisa Inžinjerske komore CG - gdje su objavljene i moje priče o prvom i trećem salonu. Drugi Salon (maj 2016.) sam preskočio - namjerno - jer je bio preko svake mjere opterećen sveprisustvom gospodina Gvozdenovića, tada aktuelnog ministra održivog razvoja i turizma, i gospođe Viki-Viki-Violete, kraljice crnogorske arhitekture i majke naše arhitektonsko-urbanističke - koju je Gvozdenović svesrdno protežirao u to vrijeme.
U to ime, ovom prilikom bih se ograničio na konstataciju da je Grand Prix Salončića polučilo nešto što je naslovljeno “Villa B, Bandići” - te da je nagrada u kategoriji Realizacije pripala nečemu što nema apsolutno nikakve veze sa opjevanim pobjedničkim radom sa Konkursa za idejno urbanističko-arhitektonsko rješenje Univerzitetskog kompleksa fakulteta umjetnosti na Cetinju (Stari Obod) - koji je žiriran davne 2008. godine.
Sasvim je izvjesno da to nešto što je polučilo Grand Prix jeste pokušaj da se nekome nešto kaže - da se nekome nešto šapne na uvce - uz opasku da je materijal koji je priložen na adresi salon2020.sacg.me insuficijentan za formiranje konačnog suda.
“Refleksije jedinstvenog pejzaža u kvadratnim prozorima različitih veličina na bočnoj strani objekta koketiraju sa posmatračem”, veli, “dajući novi pogled na drveće okruženo stijenama”.
A što se tiče cetinjske realizacije, rekao bih - uz opasku da je materijal koji je priložen na adresi salon2020.sacg.me insuficijentan za formiranje konačnog suda - da sam zapanjen i samom činjenicom da se ta realizacija našla na salončiću - na stranu lovorike.
Pokušao sam da iskopam i nešto što bi ličilo na obrazloženje Žirija - ali avaj, nijesam uspio. Ako je neko vidio to obrazloženje - neka mi promptno proslijedi link - i biće nagrađen burekom kod Feta (najbolji bureci u PG).
Primijetio sam, uzgred - nisam mogao a da ne primijetim - da se jedna od realizacija prezentovanih na Četvrtom Salončiću crnogorske arhitekturice - samo jedna, molim vas - i jedna od publikacija - samo jedna, molim vas - pojavljuju na spisku ostvarenja koja su pretendovala na prestižnu Nagradu “Ranko Radović” - iza koje stoji ULUPUDS - Udruženje likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije (ulupuds.org.rs) - i koja se dodjeljuje svake godine - i to u tri kategorije. Ni ta realizacija, a ni ta publikacija - nisu polučile Nagradu “Ranko Radović” za 2020. godinu u svojim kategorijama - što nas ne čudi, naravno - ali nas čudi da se ni realizacija koja je polučila Grand Prix na našem aktuelnom Salončiću, ni realizacija koja je polučila Nagradu u kategoriji “Realizacije” - a ni publikacija koja je polučila Nagradu u kategoriji “Publikacije” - nisu našle na pomenutom spisku.
Što se tiče same Nagrade “Ranko Radović” - nemoguće je ne primijetiti da se dijalog uglavnom odvija duž istorijske transverzale Beograd-Zagreb-Ljubljana - uz sporadične migove ka šeher-Sarajevu - i uz opasku da je dijalog u obrnutom pravcu - Ljubljana-Zagreb-Beograd - osjetno slabijeg intenziteta - te da svima nama najdraža Podgorica obitava na dalekoj periferiji zbivanja - što nam nikako ne služi na čast.
Kako bilo, nije na meni da razbijam glavu tom činjenicom - to je posao za Svetislava Gavrilovoga, bivšega dekana Arhitektonskog fakulteta - koji je nedavno ovjenčan Priznanjem Univerziteta Crne Gore za posebne doprinose u razvoju naučnoistraživačkog, stručnog i umjetničkog rada i međunarodnom pozicioniranju Univerziteta.
Zapanjujućom erudicijom osjenčeni Sveto Gavrov će znati što nam je činiti po pitanju pozicioniranja crnogorske arhitekturice na tzv. regionalnoj mapi - a i šire, naravno - sve do Poljske, Rumunije, Italije, Japana, Brazila, Maroka... Sveto ne bi bio naš Sveto - da sve to nije začinio mudrorijekom - u svom neponovljivom maniru:
“Istraživanja su sve ono što su i drugi vidjeli, ali i ono što prikazujemo - vizuelizujemo kao svoje, ono što niko drugi nije ni pomislio. Naš pečat o svijetu koji nas okružuje. Neko naše rješenje, naše viđenje stvari. Da sve, pa i naučno-umjetničko djelo, treba da započinje činom mašte, opredmećeno slovom ili linijom na listu bijelog papira. A put do realizacije samo jedne dobre ideje su brojni putevi ka ostvarenju brojnih ideja, od kojih samo one rijetke zavrijede da budu otisnute na bjelini tog istog lista papira”.
Nije Sveto što mu zbore - Sveto je vrhunaravna emanacija koja neštedimice obasjava tmurno arhitektonsko nebo poviše Crne Gore...
Bonus video:
