Moram vam priznati, odmah na početku, da svojim prisustvom nijesam uveličao konferenciju na temu “Transformacija arhitekture” - zbog ranije preuzetih obaveza - i da baš žalim zbog toga. Konferenciju je organizovala Strukovna komora arhitekata (SKA), pri Inžinjerskoj komori Crne Gore (IKCG) - i to baš u reprezentativnom podgoričkom Hotelu CUE, 17. maja tekuće godine.
Cilj konferencije je bio, citiraću, “da prikaže arhitektonsku transformaciju arhitekata u odnosu na njihove početke (! - op.a.), sa osvrtom na razvoj arhitektonske scene u tom periodu”.
Složio bih se da su pojedini među CG arhitektima (i arhitekticama, naravno) prevalili dalek put od svojih (skromnih) početaka i da su prošli kroz stanovite razvojne faze. Ostvaren je kvantitet, zbora nema, ali ako uzmemo u obzir činjenicu da u CG nikada nije postojala funkcionalna (djelatna) arhitektonska scena - teško da možemo govoriti o kvalitetu - uz (moj) subjektivni osjećaj (prije nego li stav) da su te arhitektonske transformacije arhitekata, sasvim je izvjesno, pozitivno uticale na imovinsko stanje istaknutih pojedinaca (i pojedinki), ali teško da su uticale na generalnu predstavu o crnogorskom prostoru (koju će neki putnik namjernik, upućen u dešavanja na međunarodnoj sceni, odnijeti odavde).
A što se tiče te čarobne fraze - arhitektonska transformacija arhitekata - doživljavam je kao dokaz da među CG arhitekticama i arhitektima što gravitiraju SKA/IKCG - ima hvale pojedinaca koji osjećaju potrebu da nešto kažu (uglavnom inkognito), ali ne znaju još kako da pretoče tu potrebu u riječi.
Arhitektonska, veli, transformacija arhitekata... Ma je li moguće da niko u SKA/IKCG nije svjestan duboke neadekvatnosti (eufemizam) te fraze u ovom i u bilo kojem drugom kontekstu.
Ipak moram naglasiti da je konferencija bila izvrsno posjećena - što se vidi na priloženoj fotografiji - ali ako znamo da Skupština SKA broji 20 članica i članova, ni manje ni više - što je, ujedno, i crème de la crème crnogorske arhitekturice - te da članice i članovi SSKA imaju familije i rodbinu, kume i kumove, vjerenice i vjerenike, momke i djevojke, prijatelje i poznanike - onda ne znam...
Ne znam, nijesam pametan...
***
Još se nijesu sabrali i slegli utisci sa konferencije “Transformacija arhitekture”, a već je najavljena nova konferencija. Ovoga puta pod naslovom “Novi evropski Bauhaus - (Ne)Održiva arhitektura”, a povodom Evropskog dana inžinjera - i opet u režiji SKA/IKCG (što se valjda podrazumijeva).
Dakle, u slučaju da nemate fiksnih obaveza u sljedeću srijedu, 22. juna, predlažem da opet svratite u Hotel CUE, tačno u 16:00 - te da svojim prisustvom uveličate pomenutu konferenciju. Očekuje vas bogat zabavni program.
Zaintrigiralo me, moram priznati, ovo Novi evropski Bauhaus. Bauhaus jeste evropski, to stoji, ali je i svjetski - ako ne zbog činjenice da su profesori i studenti Bauhausa (i svršeni i nesvršeni), nakon što su nacisti zatvorili školu 1933. godine, rasijali (diseminirali) ideje Bauhausa svuda po svijetu, te da su ta zrna svuda klicom zametnula i plodom počinula - a onda zbog činjenice da su sve bitne građevine u Vajmaru i Desauu (i jedna u Bernauu) koje se vezuju za djelovanje Bauhausa - uvrštene na Unescovu Listu svjetske baštine - što bi, valjda, trebalo da znači nešto.
Šalu na stranu, Škola Bauhaus (Staatliches Bauhaus) se u svojih 14 godina postojanja uzdigla do statusa svojevrsnog asimilatora i sublimatora avangardnih ideja koje su suštinski uticale na razvoj arhitektonske, dizajnerske i umjetičkih prakse i misli, kao i na čitav spektar emancipacijskih procesa u vijeku koji je za nama. Uticaj Bauhausa je krajnje pozitivan - i nesaglediv, ukratko - a što bi trebalo da znači ovo Novi evropski Bauhaus - i to u kontekstu (ne)održive arhitekture - ne mogah ni da naslutim.
Te ja gugnuh (Google) malo - i iskopah da će 21. juna u Briselu biti upriličena oficijelna proslava četvrtog po redu Evropskog dana inžinjera - pod radnim naslovom “The New Bauhaus - the vital role of Engineering Intelligence” - ili u prevodu: “Novi Bauhaus - vitalna uloga inžinjerskih znanja (i vještina)”.
Kladio bih se da se gospodi iz IKCG/SKA učinjelo zgodnim, u to ime, da uz ono Novi Bauhaus - što je, pretpostavljam, osnovna tema na kojoj se temelji proslava - prilijepe (ne)održivu arhitekturu - po nekakvoj slobodnoj procjeni, pretpostavljam - uz primjedbu da se tradicija Bauhausa (sve ono na što mislimo kad izgovorimo tu svetu riječ: Bauhaus) - lijepo vezuje na vitalnu ulogu inžinjerskih znanja i vještina - ali ne i na bilo što (ne)održivo.
Iza proslave stoje Evropski savjet inžinjerskih komora, Evropski savjet građevinskih inžinjera (a ne arhitekata), te FEANI (Fédération Européenne d’Associations Nationales d’Ingénieurs) - Evropska federacija (udruženje) nacionalnih inžinjerskih asocijacija (udruga).
”Period brzog tehnološkog razvoja uticao je na naglu urbanizaciju gradova”, vele ovi iz SKA, “nažalost na principima koji nisu zasnovani na ekološkim i održivim pretpostavkama (nažalost - i ja velim - ali i na sreću okretnih i visprenih pojedinaca bliskih vlasti - u opštem smislu - op.a.). Nekoliko posljednjih decenija arhitektura nije bila ekološki orijentisana, već se može reći i da je zanemarila koncept građenja u skladu sa prirodnim uslovima. Održiva arhitektura predstavlja ekološki način gradnje, koji koristi obnovljive izvore energije i primjenu energetski efikasnih metoda”.
Uz malu primjedbu sa moje strane - naime, koncept održive arhitekture (Sustainable Architecture) - ne odnosi se isključivo na građenje - već na razvoj (sustainable development), u generalnom smislu, kako gradova, tako i širih prostorno-administrativnih cjelina. Drugo, na naglu urbanizaciju gradova, pored tehnološkog razvoja, koji je neosporan, utiče i čitav niz vrlo kompleksnih faktora - od kojih je jedan od ključnih industrijalizacija. Uzmimo, primjera radi, Podgoricu - urbani razvoj Podgorice je negdje do kraja sedamdesetih, recimo, počivao upravo na jačanju privrede i administracije - dok o urbanom razvoju Budve teško da možemo govoriti - ako se složimo da skoro pa stihijsko gomilanje stambenih zgrada nije urbanizacija - a pogotovo ne održiva urbanizacija. Treće, u ovdašnjem kontekstu, ne govorimo isključivo o urbanizaciji gradova - već i o urbanizaciji ruralnih ili nenaseljenih zona itd.
I još veli da je cilj konferencije “da promoviše neophodnost primjene principa održive arhitekture, da utvrdi moguće relacije arhitekture i klimatskih promjena, ali i ukaže na opasnosti koje nam donosi pretjerana urbanizacija”.
Ovo o opasnostima pretjerane urbanizacije bih rado ispratio - vjerovatno bih postavio i par pitanja govorniku - ali neću biti u prilici, nažalost, da to učinim zbog ranije preuzetih obaveza.
Moram da primijetim, takođe, da među govornicima/predavačima nema Branimira Gvozdenovića, bivšeg ministra održivog razvoja i turizma - koji bi, uvjeren sam, svojim prisustvom i mudrorijekom uzdigao konferenciju na najviši nivo - ali me ne čudi, ni najmanje, to što meni nijesu ukazali čast da se obratim prisutnima - na tzv. sistemske teme.
Dakle, “Novi evropski Bauhaus - (Ne)Održiva arhitektura”, srijeda, 22. jun, u 16:00, Hotel CUE (Cetinjska 7, The Capital Plaza, Podgorica, ulaz sa zapadne strane).
Bonus video:
