Mama, zar to je onaj svet/ O kojem nekad pričala si/ Bio sam zelen, bio sam slep/ Sad kad smo zreli greh nas krasi
Damjan Eltech (feat. Sajsi MC) - Mama
Primjećujem da se u potonje vrijeme iskristalisao jedan vrlo specifičan i meni izuzetno drag žurnalistički žanr. To su pričice, prepune boli, o bezočnoj građevinskoj mafiji, unesrećenim građanima i nebu koje - uz sporadične iznimke - ne prima ni plača, ni molitve.
O nevoljama građana uzrokovanim golemim apetitima pojedinih privatnika i visokih dužnosnika (i državnih i lokalnih) - te posljedičnom, brižljivo odnjegovanom haosu u sistemu planiranja - što se posebno odnosi na sramotne planske dokumente, na koje se jednako pozivaju i glavni državni arhitekt i glavni gradski arhitekti, kada potpisuju sramotne saglasnosti za sramotne intervencije u prostoru - to je žanr - a podžanr bi bio: nemojte ljudi, ako boga znate, da gradite zgrade odmah do postojećih zgrada ili kuća - jer time vrlo negativno utičete na kvalitet života onih koji godinama i decenijama žive u tim zgradama ili kućama - ili ekspertskim rječnikom: o izrazito negativnim posljedicama densifikacije (povećanja gustine) postojećih urbanih matrica i stvaranja tzv. kompaktnog (zbijenog) urbanog tkiva.
U uslovima krajnje nefunkcionalnog sistema, ništa nije sveto pojedinim građevinskim firmama i kompanijama (čast izuzecima), te pojedinim ulagačima (čast izuzecima) - koji ne prezaju ni od vrlo radikalnih intervencija u prostoru - ili, drugim riječima, bezočni pojedinci, u sprezi sa nesavjesnim dužnosnicima, grade gdje im se učini najprofitabilnije.
Građani su, sa svoje strane, vrlo neskloni da se udubljuju u tumačenja tzv. nacrta planskih dokumenata - a nekmoli da posjećuju tzv. javne rasprave - na kojima se kroji upravo njihova sudbina - i koje prethode čudesnoj transformaciji nacrta planskih dokumenata u predloge planskih dokumenata - i dalje, prema Skupštini CG ili skupštinama Prijestonice, Glavnog grada ili lokalnih samouprava, gdje se vrši usvajanje predloga planskih dokumenata - te stoga postaju svjesni negativnih posljedica rješenja datih u usvojenom (!) planskom dokumentu, tek u trenutku kada se pojavi mehanizacija i otpočne kopanje tzv. temeljne jame - nerijetko i desetak ili čak petnaestak godina nakon što je usvojen planski dokument.
Na stranu to što se u CG, svjedoci smo, u potonje vrijeme ne planira - planiranje i urbanizam su (skoro pa) ugašene discipline - i uglavnom se maše planovima, kojima je rok važenja istekao bog zna kad, te odlukama o produženju važenja tih istih planova - poništavanim i ponovo donošenim.
Što se tiče neba koje ne prima ni plača, ni molitve - to se uglavnom odnosi na tzv. predstavnike državne uprave, odnosno lokalnih samouprava - vazda spremne, u pravilu, da stanu na stranu zakona, odnosno bezočnih graditelja i ulagača - zanemarujući interese unesrećenih građana - kojima ne preostaje ništa drugo do li da vape za istinom i pravdom - bilo pojedinačno, bilo u grupama, u manjoj ili većoj mjeri spontano.
I onda u vatru uskače naša Mica Kana, sa svih sedam Kanica redom (NVU Ko ako ne Mica Kana i sedam Kanica mladih) - a uskaču i empatične novinarke (opšte prakse) - češće nego novinari - tačno u momentu kad plač i vapaji počnu da poprimaju elemente masovne histerije - što masovnije, to bolje. I ponekad, svjedoci smo, bude što biti ne može - a ponekad ne bude, je li - ponekad se posreći i kontra strani (bezumnim i bezočnim graditeljima i ulagačima) - ali nam se nikad, baš nikad - ni sa pozicija zvaničnika, ni sa pozicija tzv. struke, ni sa pozicija medija, a pogotovo ne sa pozicija bezumnih i bezočnih gratitelja i ulagača - ne pružaju dublji uvidi u uzroke kriza - u opskurne mehanizme donošenja odluka koje rezultiraju jezovitim intervencijama u prostoru. O nužnim sistemskim preinakama koje bi dovele do eliminisanja kriza ove vrste - teško da smo ikad čuli nešto konstruktivno - uglavnom nam se nude opšta mjesta (najjeftinije političarenje i prazna obećanja) i kvazi-učeno praznoslovlje.
***
Ne kažem, molim vas, da se i ja nijesam, svojevremeno, oprobao u žanru “nada mnom je nebo zatvoreno,/ ne prima mi plača ni molitve”. Dizao sam glas u više navrata - posebno sam bio vezan za slučaj tzv. temeljne jame podno brda Ljubović - koja je, srećom, zatrpana, a planski dokument kojim je bila pokrivena ta zona - notorni DUP “Zabjelo - Ljubović” - stavljen je van snage - ali u potonje vrijeme izbjegavam te teme, poglavito iz razloga što u carstvu populizma ne postoji, ni u naznakama, institucionalna (politička) volja da se kompletan sistem planiranja i izgradnje, odnosno uređenja prostora - temeljito preispita i uskladi sa pozitivnim praksama i razvojnim trendovima u tzv. razvijenom svijetu, odnosno u EU.
O aktuelnim preokupacijama kolege Mitrovića - predsjednika Strukovne komore arhitekata (SKA) pri Inženjerskoj komori Crne Gore (IKCG) i ekipe koja stoji iza Mitrovića - vrlo rječito govori netom usvojeni dokument naslovljen “Program stručnog usavršavanja članova komore” - iza kojega stoji IKCG, odnosno gospođa Velimirović Petrović, arhitektica, potpredsjednica Upravnog odbora IKCG. U “Specifičnom dijelu programa za Strukovnu komoru arhitekata” - koji je dio pomenutog programa - ne postoji ništa što bi se odnosilo na probleme tipa “nada mnom je nebo zatvoreno,/ ne prima mi plača ni molitve”.
”Konferencija”, veli, “Uređenje javnih prostora”. I sad se (ja) pitam da li da prijavim temu: Kompleks “Avala - Mogren” Vladislava Vlada Plamenca - istorijat i reperkusije (negativne posljedice) rušenja segmenta “Avala” - a dodao bih i par riječi, u okviru teme, o apsolutnoj nespremnosti struke da stane u odbranu (donedavno) najreprezentativnijeg javnog prostora u CG - a samim tim i svog profesionalnog digniteta - pred bezumnim i bezočnim naletom tzv. privatnog interesa.
***
Dakle, jedno je kad se komšije Beogradske ulice u Podgorici okupe - ne bi li ukazali javnosti na svoje jade - na činjenicu da je i njima muka pokucala na vrata - da se i u Beogradskoj ulici - i to na dva punkta - pojavila teška građevinska mehanizacija i sve što uz to ide - a sasvim drugo je kad se među komšijama potrefi i krupna riba - kapitalac - niko drugi do li Srđan Laković - šali vrlo skloni predsjednik Skupštine IKCG - bivši predsjednik IKCG i Upravnog odbora IKCG (2016 - 2020) - ali o Lakovićevim priključenijima i činodejstvovanju - činjenju i nečinjenju - više u nekom od narednih brojeva.
Bonus video:
