Često se govori o opasnostima zbog suženja krvnih sudova, ali prečnik krvnog suda može i da se uveća. Posebno opasno može biti proširenje trbušne aorte koje se često naziva i „bomba u trbuhu“. Krajnji i najopasniji ishod ove bolesti je ruptura, odnosno, pucanje aneurizme sa, vrlo često, fatalnim krvarenjem u više u 40 odsto slučajeva.
Šta je aneurizma abdominalne aorte?
Abdominalna (trbušna) aorta je glavni krvni sud u stomačnoj duplji koji se nastavlja na grudnu aortu koja je glavni krvni sud u grudnom košu, a na kraju se dijeli se na kraju dijeli na dva krvna suda (ilijačne arterije) koji idu u obje noge. Abdominalna aorta je sklona širenju u svom završnom dijelu kada od normalnog prečnika (do 2cm) može da se proširi na preko 6cm. Ovo proširenje aorte u trbušnom dijelu naziva se aneurizma trbušne aorte.
Kako nastaje aneurizma trbušne aorte?
To je postepeni proces za koji je potrebno nekad i više desetina godina. Postepenim slabljenjem zida aorte dolazi do njegovog popuštanja i samim tim širenja. Slabljenje zida aorte podstaknuto je postepenim „starenjem“ zida krvnog suda koje je posledica dugotrajnog proticanja krvi, stvaranja aterosklerotskih naslaga i povišenog pritiska. Ovi procesi su ubrzani uticajem produkata duvana (nikotina) dok se kog nekih osoba ovaj proces ubrzava ukoliko postoji genetska predispozicija povezana sa urođenim slabljenjem zida aorte. Jednom kada proces započne on postepeno napreduje i aneurizma postepeno raste.
Kakav je tok bolesti?
Aneurizma aorte postepeno raste sve do momenta kada dolazi do njenog pucanja koje je često fatalno. Proces rasta aneurizme je ubrzan kod pušača, osoba sa povišenim pritiskom (posebno ukoliko nije pod kontrolom) i oboljenjima pluća. Taj rast je 1- 3mm godišnje ali se u određenim periodima ovaj rast može ubrzati. Korekcijom faktora rizika i prestankom pušenja proces rasta aneurizme se može usporiti nakad čak i zaustaviti. Rast aneurizme je brži što je aneurizma veća, a povećanjem prečnika raste i rizik od pucanja. Granica od 55mm za muškarce i 50mm za žene postavljena je kao granica preko koje rizik od pucanja značajno raste.
Kako se manifestuje pucanje aorte/ruptura?
Osobe koje boluju od aneurizme vrlo često brinu svaki put kada ih nešto zaboli. Ipak, bol koji prouzrokuje pucanje aneurizme aorte je izuzetno jak bol, neuporedivo jači od svih bolova koje doživaljvamo u životu. Može se porediti sa porođajnim bolovima ili drugim najjačim bolovima. Ipak pored samog momenta pucanja, osobe koje imaju aneurizmu mogu imati bolove u leđima ili stomaku i samu vezu tog bola sa aneurizmom mogu da procijene samo doktori koji se bave ovom problematikom.
Kako spriječiti pucanje?
Ne postoje ljekovi koji dokazano deluju na porast aneurizme odnosno koji mogu da spriječe nastanak rupture. Zato su blagovremena dijagnoza i operativno lečenje jedini načini da se leči aneurizma.Blagovremena dijagnoza se najčešće postiže ultrazvučnim pregledima u okviru „skrining“ programa koji se u nekim zemljama primenjuju kod rizičnih grupa (muškarci stariji od 65 godina, pušači). Drugi način blagovremene dijagnoze jesu slučajni ultrazvučni pregledi koji se rade zbog nekog drugog oboljenja (prostata, jetra, pankreas, jajnici, materica) te se aneurizma otkrije tom prilikom. Najčešći način dijagnoze je ultrasonografija koja je ujedno i dovoljna za praćenje same aneurizme. Tek kada dođe do momenta operativnog liječenja savjetuje se „skener“ (multislajsna kompjuterizovana tomografija) koji se koristi za planiranje operacije i precizniji uvid u sam izgled aneurizme, piše na stranici drvelicki.com.
Kada se javiti hitno ljekaru?
Najčešće slučajno otkrivanje aneurizme nije razlog da se neko hitno javi ljekaru ali je svakako važno da pacijent što prije ode kod ljekara. Što je aneurizma veća, potrebno je da taj period bude kraći.
Kada se primjenjuje operativno liječenje?
Kako operativno liječenje ima svoje rizike onda je najbolje čekati da rizik od pucanja aneurizme bude veći nego što je rizik od operacije. Ta granica je postavljena na 55mm za muškarce odnosno 50mm za žene te se operativno lečenje preporučuje kada aneurizma dostigne ovu granicu. Odstupanja naravno postoje kod osoba koja boluju od brojnih oboljenja ili su uznapredovale životne dobi jer je kod njih operativno liječenje značajno rizičnije te se primenjuje kasnije. Sa druge strane kod mlađih osoba i onih koji imaju istoriju pucanja aneurizme u porodici rizik od pucanja je povišen pa se operativno liječenje savetuje ranije.
Bonus video:
