Srbija je svijetla tačka na mapi Zapadnog Balkana, izjavio je u Kongresu SAD zamjenik pomoćnika državnog sekretara za Evropu i Evroaziju Hojt Ji.
Najviše ohrabruje njena predanost dijalogu koji u Briselu vodi sa Prištinom čiji su rezultat normalizovani odnosi i povećana regionalna bezbjednost i razumijevanje, dodao je.
Na pretresu o Zapadnom Balkanu u Potkomitetu za Evropu i Evroaziju Predstavnickog doma Kongresa u srijedu, Ji je rekao da je Srbija nedavno preduzela korake ka održavanju konstruktivnih odnosa sa susjedima i prošlog oktobra bila domaćin albanskom premijeru, što je prva posjeta na tom nivou u posljednjih 68 godina, prenosi "Glas Amerike".
"Nastavljamo da podržavamo težnje Srbije da se pridruži Evropskoj uniji i pohvaljujemo njen napredak na tom putu", istakao je on.
Na pretresu su iznijeta suprotstavljena gledišta o situaciji na Zapadnom Balkanu skoro 20 godina nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma - prema jednima, to je priča o značajnom napretku uprkos preostalim izazovima, dok drugi taj region vide u ekonomskoj i političkoj stagnaciji.
Ji je ocijenio da Balkan u cjelini napreduje, podsjećajući na prijem Hrvatske u EU, rad Beograda i Prištine na normalizaciji odnosa i zaključenje sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Bosne i Hercegovine i EU.
On je, međutim, zajedno sa ostalim učesnicima pretresa podsjetio i na preostale izazove uključujući usporeni ekonomski rast, problem sistemske borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala i reforme pravosuđa, a BiH je pomenuta kao jedna od najsiromašnijih zemalja Evrope, koja po tempu reformi zaostaje za ostatkom regiona.
Predsjedavajući Potkomiteta za Evropu, kongresmen Dejna Rorabaker, bio je skeptičan prema ocjenama administracije da se situacija na Balkanu popravlja i smatra da taj region već 20 godina karakteriše potpuna stagnacija.
"Poslije ratova, ekonomije obično rastu najbržim tempom kako se zemlje obnavljaju, ali nismo imali takav rast na Balkanu", rekao je on ocijenivši da je pitanje korupcije jedno od problema koje zemlje regiona drži van EU.
Ji se složio da, sa izuzetkom Hrvatske, napredak na Balkanu nije tako brz kako bi svi željeli, ali je ukazao da jeste načinjen, i dodao: "Srbija je, zapravo, svijetla tačka na mapi Zapadnog Balkana".
Potpredsjednik Njemackog Maršalovog fonda Ivan Vejvoda takođe je zastupao tezu da Balkan napreduje, podsjećajući da, poslije ratova 1990-ih, zemlje regiona ubrzano obnavljaju veze na različitim nivoima, dok su nedvomisleno orijentisane prema EU, a posebno je podsjetio na dijalog koji Beograd vodi sa Prištinom.
"Ovo su istorijski teški izazovi, a činjenica da su lideri Srbije i Kosova smogli snage da načine ovaj istorijski kompromis i krenu naprijed - po meni jeste dokaz velikog napretka", rekao je on relativizujući činjenicu da imamo problema sa ekonomskim rastom, nezaposlenošću, odlivom mozgova, jer ih, kako ističe, imaju i svi oko nas.
Vejvoda je je dodao da je usporeni ekonomski rast u regionu posljedica svjetske finansijke krize i da su za slabe balkanske ekonomije ključne direktne strane investicije.
Predsjednik albansko-američke građanske lige Džozef Diogvardi upozorio je da je razvoj Kosova zakočen zbog blokade u međunarodnim institucijama i izostanka liberalizacije viznog režima, te pozvao EU da izvrši veći pritisak u pogledu priznavanja njegove nezavisnosti.
"Postoji stalan rivalski odnos između Srba i Albanaca, bar na vladinom nivou. Kako može biti normalizacije ako Srbija svakom prilikom koju dobije kaže da nikada neće priznati kosovsku nezavisnost. Kako može da dođe do evropske integracije ako pet od 28 članica EU ne priznaje nezavisnost Kosova", rekao je on.
Diogvardi je, takođe, iznio ocjenu da je albanska manjina diskriminisana u Makedoniji i založio se za ideju federalizacije Makedonije.
Što se tiče BiH, upitan da prokomentariše ideju Saveza nezavisnih socijaldemokrata o raspisivanju referenduma o nezavisnosti u Republici Srpskoj, predstavnik Stejt Departmenta Hojt Ji je naglasio da SAD podržavaju teritorijalni integritet i suverenitet BiH kao cjelovite zemlje.
Ji je upozorio i da je vizija slobodne i mirne Evrope danas ugroženija nego ikad od početka hladnog rata, zaključivši da su ruska agresija u Ukrajini i teror Islamske države dramatično skrenuli pažnju na geostrateški značaj Zapadnog Balkana.
Dileme iznijete na pretresu sumirao je kongresmen Gregori Miks, koji je rekao da situaciju na Balkanu doživljava kao "čašu koja je polupuna, a ne poluprazna", zaključuje "Glas Amerike".
Bonus video:
