U naporu Kremlja da suzbije proteste pristalica opozicionog lidera Alekseja Navaljnog, ruska policija je juče praktično paralisala centre najvećih gradova u Rusiji, uključujući i Moskvu. Demonstranti su izašli na ulice u znak protesta protiv zatvaranja ktitičara Kremlja, prkoseći hladnom vremenu i prijetnjama hapšenjem. Preko 4.500 ljudi je uhapšeno dok protesti u zemlji ulaze u drugu nedjelju. Prijetnje hapšenjem i nasilje su očigledno uticali na to da juče u Moskvi izađe manji broj demonstranata u odnosu na prošlu nedjelju.
U do sada nezabilježenim bezbjednosnim mjerama, policija za suzbijanje nereda i pripadnici nacionalne garde zatvorili su sedam centralnih stanica metroa u Moskvi i blokirali uzlice kako bi spriječili ponavljanje protesta od prošle nedjelje, najvećih od 2012.
Mediji prenose da su se protesti pretvorili u svojevrsnu igru mačke i miša, dok je policija naoružana pendercima i šok granatama progonila demonstrante u prijestonici uz česte sukobe i hapšenja.
Budući da nijesu mogli da priđu centru Moskve, nekoliko hiljada demonstranata krenulo je prema Trgu Komsomolskaja uzvikujući „Putin je lopov“. Rojters prenosi da je u jednom trenutku kolona demonstranata išla prema zatvoru na sjeveru Moskve gdje se nalazi Navaljni, uzvikujući „pustite ga“. U drugom prizoru, grupa demonstranata je podigla ruke iznad glave ispred kordona policija i uzvikivala „mi nijesmo vaši neprijatelji“.
Policija je saopštila da je na protestima u Moskvi bilo oko 2.000 ljudi. Rojtersovi novinari procjenjuju da ih je bilo nekoliko hiljada, što je manje nego pršle nedjelje.
Navaljni, 44, uhapšen je 17. januara nakon povratka u Moskvu iz Njemačke, gdje se oporavljao od trovanja nervnim agensom u Rusiji prošlog ljeta. On optužuje predsjednika Vladimira Putina da je naredio njegovo ubistvo, što Kremlj poriče.
„On je jedini koji je voljan da uzvrati i uvijek govori istinu“, kazao je jedan demonstrant iz Moskve koji se predstavio kao Dmitri. „Ne slažu se ovdje svi sa njim, ali ja mislim da ga puno ljudi poštuje“.
Julija, 40-godišnja učesnica protesta izašla je na ulicu, uprkos tome što je noć ranije imala napad panike zbog mogućih posljedica. „Jasno mi je da živim u državi potpunog bezakonja. U policijskoj državi, bez nezavisnih sudova. U zemlji u kojoj vlada korupcija. Željela bih da živim drugačije“, kazala je ona za Rojters.
Policija je saopštila da se demonstranti mogu suočiti sa krivičnim gonjenjem zbog učešća u nezakonitim protestima i upozorila je da mogu proširiti kovid-19. Policija u Sankt Peterburgu, drugom po veličini gradu u Rusiji, preduzela je slične mjere zatvorivši glavnu aveniju kako bi spriječila demonstrante da se tamo okupe. Međutim, hiljade demonstranata ipak su se okupile u sporednim ulicama i suočile sa policijom koja je pendercima udarala u štitove. Demonstranti su, kako je prenio „Gardijan“, uzvratili tapšanjem.
Najmanje 4.567 osoba je uhapšeno širom zemlje, uključujući 1.450 u Moskvi, saopštio je OVD-info, grupa za praćenje protesta.
Protesti predstavljaju svojevrstan test podrške Navaljnom, nakon što su njegovi ugledni saveznici bili meta policijske ofanzive prošle nedjelje. Nekoliko njih, uključujući i njegovog brata Olega, su u kućnom pritvoru. Među uhapšenima juče je i supruga Navaljnog, Julija, koja je kasnije puštena.
„Ukoliko budemo ćutali, sjutra bi mogli da dođu i po nas“, napisala je ona uoči protesta.
Glavni urednik ruskog internet sajta specijalizovanog za ljudska prava, Sergej Smirov, uhapšen je ispred njegovog doma u subotu, prenio je BBC. Vijest o njegovom hapšenju, navodno zbog optužbi da je učestvovao u protestima prošle nedjelje, izazvala je kritike drugih novinara.
Već drugu nedjelju za redom, na trenutke je djelovalo kao da policija gubi kontrolu nad situacijom. Cilj Kremlja juče je bio da pokaže da je spreman na vanredne mjere kako bi spriječio pristalice Navaljnog da se okupljaju širom zemlje.
Bajdenova administracija ponovo je osudila suzbijanje protesta značajno odstupajući i stavova Bijele kuće tokom mandata Donalda Trampa. „SAD osuđuju upornu upotrebu žestokih taktika protiv mirnih demonstranata i novinara od strane ruski vlasti već drugu nedjelju za redom“, kazao je američki državni sekretar Entoni Blinken. „Ponovo pozivamo Rusiju da oslobodi uhapšene koji samo koriste svoja ljudska prava, uključujući i Alekseja Navaljnog“.
Rusko ministarstvo inostranih poslova je odgovorilo optužujući SAD za licimjerje, uplitanje u njene unutrašnje stvari i pokušaj ohrabrivanja protesta u okviru strategije da obuzda Rusiju. „Svi dobro znaju šta Amerika radi u tim slučajevima - otvara vatru sa namjerom da ubije“, navodi se u saopštenju ministarstva.
Demonstranti u Moskvi su se juče usmjeravali preko aplikacije na Telegramu, što je podsjećalo na proteste u susjednoj Bjelorusiji gdje su demonstranti protiv Aleksandra Lukašenka takođe koristili kanale Telegrama kako bi zaobišli policiju.
Kako bi podstakao podršku kod kuće, Navaljni je na snimku na internetu koji ima preko 100 miliona pregleda optužio Putina da je on vlasnik luksuzne palate na Crnom moru, što je on demantovao. Noć uoči protesta, Arkadij Rotenberg, biznismen i bivši Putinov sparing partner u džudou, kazao je da je on vlasnik nekretnine.
Novi protesti se očekuju u utorak ukoliko Navaljni bude osuđen na zatvorsku kaznu. Mada su ga ulične demonstracije spasile zatvorske kazne 2013. godine, analitičari tvrde da je Kremlj sada manje zabrinut zbog moguće reakcije opozicije ili međunarodne osude.
Muškarac se zapalio u centru Moskve
Jedan muškarac se zapalio juče u centru Moskve nakon što polio benzinom, prenijeli su mediji. Iz policije je saopšteno da je on prebačen u bolnicu i da je u teškom stanju. Policija i prolaznici su uspjeli da brzo ugase plamen, a u saopštenju policije navodi se da taj čin nije povezan sa protestima pristalica Navaljnog, već da se radi o problemima lične prirode.
U oktobru prošle godine, jedna ruska novinarka preminula je nakon što se zapalila ispred lokalne stanice policije u gradnu Nižnji Novgorod dan nakon što je njen stan pretresla policija.
Rusi se dive Navaljnom, ali teško da će ga slijediti ili glasati
Uprkos protestima u Rusiji, analitičari i istraživači javnog mnjenja su skeptični povodom toga da li Navaljni može da pokrene masovni protestni pokret u Rusiji. Odnos Rusa prema njemu je u najmanju ruku komplikovan i zavisi od starosne dobi, smatra Lerv Gudkov, direktor Levada centra, nezavisnog nevladinog udruženja za istraživanje javnog mnjenja. Gudkov je za Dojče vele kazao da su mladi ljudi na društvenim mrežama mnogo snažnije reagovali na vijest o pokušaju njegovog ubistva u odnosu na starije.
Oko 40 odsto mladih Rusa vjeruje da je on bio meta, dok svega pet procenata starijih Rusa, naročito onih u ruralnim oblastima čiji je primarni izvor informacija državna televuzija smatra da to nije istina. Gudkov je za DV kazao da činjenica da toliko starijih Rusa ne vjeruje da je Navaljni bio otrovan, ili da je cijeli incident bio provokacija koju su organizovale zapadne obavještajne službe, pokazuje da „propaganda Kremlja“ u kojoj ruski državni mediji opisuju opozicionara kao kriminalca, daje željene rezultate.
Usljed toga, nije iznenađenje što je istraživanje Levada centra iz novembra 2020 – tri mjeseca nakon trovanja Navaljnog - pokazalo da bi svega dva procenta Rusa glasalo za Navaljnog ukoliko bi on bio predsjednički kandidat. Ta cifra ne varira već godinama, navodi DV.
Austrijski ekspert za Rusiju Gerhard Magot sa Univerziteta u Insbruku smatra da ne bi svi učesnici novih protesta glasali za Navaljnog na predsjedničkim izborima. Veliki broj ljudi je na ulici zbog nezadovoljstva ekonomskom recesijom, padom prihoda, političkom korupcijom i korupcijom sa kojom se svakodnevno suočavaju, kazao je Mangot za DV.
Lev Gudkov smatra da u doglednoj budućnosti u Rusiji neće biti masovnih protesta. Prvo, zato što prema njegovom mišljenju ekonomska situacija u Rusiji nije toliko loša i ni na koji način se ne može porediti sa onom u susjednoj Bjelorusiji. Štaviše, on smatra da ne postoji volja za žrtvovanjem na koju je Navaljni povratkom u Rusiju računao. „Divljenje Navaljnom će rasti“, kazao je Gudkov. „Ljudi mogu misliti: On je nešto posebno, ratnik, ali mi nijesmo. Divimo mu se ali ga nećemo slijediti”. To je, kaže Gudkov, konformizam, zaostavština sovjetske ere.
Bonus video:
