U sjedištu Evropske unije (EU) sjutra popodne održaće se mini-samit lidera deset država koje se nalaze duž balkanske rute kojom izbjeglice stižu u EU, a posmatrači u Briselu slažu se da će ishod sastanka zavistiti gotovo u potpunosti od njemačke kancelarke Angele Merkel.
Portparol Evropske komisije Margaritis Shinas saopštio je juče da su lideri zemalja, potvrdili učesće na vanrednom samitu u Briselu u nedjelju.
Osim šefova država i vlada Grčke, Rumunije, Bugarske, Makedonije, Srbije, Hrvatske, Slovenije, Mađarske, Austrije i Njemačke, na samitu će učetvovati najviši funkcioneri EU - predsjednici Evropskog savjeta, Komisije i Parlamenta, kao i visoki komesar za izbjeglice Ujedinjenih nacija Antonija Gutereša.
Jedini izuzetak je predsjednik Makedonije Nikola Gruevski, koji je u Brisel šalje ministra spoljnih poslova Đorđa Ivanova.
Shinas je novinarima u sjedištu Evropske komisije rekao da se očekuje da se samit, koji je sazvao predsjednik EK Žan-Klod Junker, završi usvajanjem zajedničke deklaracije o rješavanju migrantske krize.
"Cilj je da ustanovimo kolektivni, pregogranični pristup kako bi se promijenila situacija na terenu", kazao je on.
Portparol je podsjetio da je stav Komisije da se migrantska kriza ne može rješavati jednostranim akcijama na nacionalnom nivou i da na zajedničke izazove treba odgovarati zajedničkim djelovanjem.
Cilj sastanka, kako je Junker naveo u saopštenju uoči samita, je da se uspostavi bolja saradnja i koordinacija među državama kroz koje svaki dan prolaze izbjeglice sa Bliskog Istoka i iz Afrike na putu ka Njemačkoj i sjeveru Evrope.
Jedina osoba sa dovoljnim autoritetom da natjera razjedinjene lidere jugoistočne i srednje Evrope da na zajednički izazov odgovore usklađenom politikom je, po opštoj oceni, Angela Merkel, koja je prema nekim izveštajima i inicirala sazivanje samita.
"Ako Njemačka kaže dosta i zatvori granice, svi će učiniti isto", upozorila je ranije ove nedjelje šefica hrvatske diplomatije Vesna Pusić.
Za sada je izvjesno da se ona nalazi pod sve jačim pritiskom ne samo kod kuće, nego i unutar EU, gdje je optužuju za pretjeranu velikodušnost prema migrantima i traže zatvaranje granica.
Ovo je došlo do izražaja i prilikom sastanka lidera Evropske narodne stranke (EPP), najjače političke frakcije u Evropskom parlamentu, koja okuplja stranke desnog centra, u koje spada i partija koju predvodi Merkel.
Nekoliko lidera, uključujući predsjednika Mađarske Viktora Orbana, ali i njegove kolege iz takozvane Višegradske grupe (u kojoj su još i Češka, Slovačka i Poljska), tražili su da se migrantskoj krizi priđe kao prvenstveno bezbjednosnom problemu, kroz jačanje graničnih kontrola i stroge mjere prema azilantima.
Za takvu politiku u Madridu se založio i predsjednik Evropskog savjeta i bivši poljski premijer Donald Tusk, koji je rekao da evropske zemlje "ne mogu više da se pretvaraju da je veliki talas migranata nešto poželjno i da treba nastaviti sa politikom otvorenih granica", čime je indirektno kritikovao njemačku kancelarku.
Posmatrači u Briselu primjećuju da je Junker sazivanjem vanrednog nedjeljnog samita gurnuo Tuska u stranu, jer je uobičajeno da samite saziva predsjednik Savjeta, a ne Komisije, što pojačava spekulacije o razdoru u samom vrhu EU.
Ukoliko Merkel uspije da na briselskom mini-samitu u nedjelju nametne svoju viziju zajedničkog regionalnog pristupa krizi, to će biti ključni korak i zajedničkoj evropskoj politici, ali važi i obrnuto: neuspjeh će najaviti nove svađe i podjele, ne samo na Zapadnom Balkanu, već u srcu Evrope.
Bonus video:
