Omča se steže oko libijskog lidera Muamera Gadafija i njegove porodice nakon što su mu okrenuli leđa njegov šef diplomatije i još jedan visoki diplomata, što su do sada najveći slučajevi prebjega od početka građanskog rata.
Međutim, Gadafijev portparol je obećao da će „brat lider“ nastaviti da se bori do kraja.
„Budite sigurni, svi smo ovdje. Ostaćemo ovdje do kraja. Ovo je naša zemlja. Jaki smo na svakom frontu,“ rekao je portparol vlade Musa Ibrahim u libijskoj prijestonici, prenio je Rojters.
Ostavka "zbog prolivanja krvi"
Ministar spoljnih poslova Musa Kusa, bivši špijunski šef i blizak Gadafijev saveznik od 1970-ih godina, u srijedu je pobjegao iz zemlje u Tunis i otišao u Britaniju, zadavši Gadafiju žestok udarac.
„To pokazuje da Gadafi sada gubi neke ključne komponente njegove najvažnije istorijske baze moći, ljude koji su od početka bili uz njega,“ rekao je Saad Džebar, analitičar za Sjevernu Afriku i bivši pravni savjetnik Libije.
Uprkos gotovo dvonedjeljnim vazdušnim napadima Zapada, Gadafijeve trupe su koristile nadmoćno oružje i taktiku u odvraćanju pobunjenika koji pokušavaju da se probijaju zapdno duž obale iz njihovog istočnog uporišta Bengazi ka prijestonici Tripoli
Ali Abdulsalm Treki, bivši ministar spoljnih poslova koji je imenovan za ambasadora Libije u Ujedinjenim nacijama, rekao da podnosi ostavku zbog „prolivanja krvi“ od strane vladinih snaga i da će raditi u cilju spasavanja nacije.
Treki je objavio svoj potez u saopštenju u Kairu koje je Rojtersu poslao njegov nećak, Sufian Treki, libijski diplomata u Arapskoj ligi.
Jedan zapadni diplomata je rekao da je Kusin prebjeg značajan jer šalje poruku drugim Gadafijevim lojalistima da još nije kasno da nađu utočište, čak i ako su povezani sa krvavim obračunom sa Gadafijevim protivnicima.
Britanski ministar spoljnih poslova Vilijam Hejg je ohrabrio ostale iz Gadafijevog okruženja da slijede primjer i poručio: „Gadafi mora da se pita ko će ga sljedeći napustiti.“
Međutim, on je istakao da Kusa neće dobiti imunitet od gonjenja pred Međunarodnim sudom pravde (ICC), koji istražuje moguće ratne zločine u Libiji.
Kusa se zalagao za likvidaciju disidenata
Škotske pravosudne vlasti su saopštile da ga čeka ispitivanje vezano za bombaški napad na američki avion iznad škotskog grada Lokerbi 1988, u kojem je poginulo 259 osoba u letjelici i 11 na zemlji.
Kusina diplomatska karijera je trajala duže od tri decenije. Njegov dolazak u Britaniju oštro se kosi sa njegovim imenovanjem za Gadafijevog de facto ambasadora u Londonu 1979, objavio je BBC.
U intervjuu za Tajms 1980. Kusa se založio za likvidaciju libijskih disidenata na britanskoj teritoriji. „Revolucionarni komiteti su odlučili da ubiju dvoje ili više ljudi u Ujedinjenom Kraljevstvu. Odobravam to”, rekao je Kusa, iako je vlada u Tripoliju kasnije tvrdila da je njegova izjava pogrešno interpretirana.
„Vlada tiranina se ruši oko njega,“ kaže se u saopštenju Informacione službe demokratske Libije
On je protjeran iz Britanije zbog izražavanja divljenja prema ekstremistima iz Irske Republikanske Armije.
Libijski pobunjenici su izričiti da Gadafi i ljudi iz njegovog okruženja moraju odgovarati: „Želimo da budu privedeni pravdi,“ rekao je za Rojters zvaničnik pobunjeničkog nacionalnog savjeta Abdel Hamid Goga.
Pamela Diks, čiji brat je među žrtvaaa Lokerbija, rekla je, ako je Libija odgovorna za traj napad, onda je i Kusa.
Neki zapadni zvaničnici i analitičari kažu da rizik da završe na sudu u Hagu predstavlja prepreku da se ubijedi Gadafi i njegovo okruženje da odu u egzil, a druge visoke pomoćnike da dezertiraju.
Prvi bavještajac čeka avion
Turski ministar spoljnih poslova Ahmet Davutoglu je rekao u intervjuu za Rojters da je njegova država pregovarala prošlog mjeseca o Gadafijevom dobrovoljnom povlačenju, ali da je situaciju iskomplikovalo to što će se libijskim pitanjem baviti sud.
Libijska opozicija je imenovala druge visoke zvaničnike koji navodno planiraju da pobjegnu.
„Vlada tiranina se ruši oko njega,“ kaže se u saopštenju Informacione službe demokratske Libije. „Kusin prebjeg takođe obezbjeđuje koaliciji osobu od neprikosnovene obavještajne vrijednosti u smislu razumijevanja situacije u unutrašnjem krugu tiranina.“
Aktuelni šef obavještajne službe, ministar za naftu, sekretar Generalnog kongresa naroda (parlamenta) i zamjenik šefa diplomatije su među visokim zvaničnicima libijske vlade koji čekaju da se prebace avionom u evropske prijestonice, navedeno je u saopštenju.
Takve vijesti nije bilo moguće potvrditi. Drugi opozicioni izvori su saopštili da Gadafi drži na oku ministre i visoke zvaničnike u njegovom porodičnom kompleksu ili blizu njega.
Analitičari: Moguće veće nasilje
A iako Gadafi nije viđen u javnosti od obraćanja preko televizije u njegovom sjedištu 23. marta, četiri dana nakon početka zapadne vojne akcije, poziv Libije da se suprotstavi stranoj agresiji mogao bi i dalje nailaziti na podršku.
„Koncept stranog napada je veoma snažan u Libiji,“ rekao je Ričard Dalton, bivši britanski ambasador u Tripoliju. „Mnogi ljudi će osjećati da se moraju držati zajedno“.
Džebar je rekao da se proteklih godina moć pomjerala sa Gadafijevih istorijskih drugova u revolucionarnim komitetima na njegove sinove, rođake i plemena, koji kontrolišu oružje i novac.
Analitičari ukazuju da bi članovi njegove porodice mogli pribjeći većem nasilju da bi ostali na vlasti.
Jedan od lidera sa najdužim stažom u svijetu, Gadafi je došao na vlast 1969, iste godine kada je Ričard Nikson došao na funkciju predsjednika SAD.
Rat još nije gotov
Najviši američki vojni zvaničnik rekao je Kongresu da je rat protiv Gadafija daleko od toga da je dobijen.
„Zapravo smo vrlo ozbiljno degradirali njegove vojne kapacitete,“ rekao je admiral Majk Malen. „To ne znači da je gotov sa vojnog aspekta.“
Uprkos gotovo dvonedjeljnim vazdušnim napadima Zapada, Gadafijeve trupe su koristile nadmoćno oružje i taktiku u odvraćanju pobunjenika koji pokušavaju da se probijaju zapdno duž obale iz njihovog istočnog uporišta Bengazi ka prijestonici Tripoli.
Dodatna vojna pomoć Zapada mogla bi osnažiti pobunjenike na bojnom polju, ali po cijenu propagandnog jačanja Gadafija, koji će odmah predstaviti svoje neprijatelje kao poslušnike Zapada.
Bonus video:
