Predsjednik Donald Tramp iznio je juče ideju o odgađanju izbora u SAD 3. novembra, što su odmah odbacili i demokrate i njegovi republikanci u Kongresu - jedinoj grani vlasti koja ima ovlašćenje za takvu promjenu.
Kritičari i čak Trampovi saveznici odbacili su tu ideju kao neozbiljnu i kao pokušaj skretanja pažnje s katastrofalnih ekonomskih vijesti.
Trampova objava na Tviteru došla je usljed velike krize u SAD - pandemije koronavirusa koja je odnijela više od 150.000 života, te parališuće recesije podstaknute protestima širom zemlje protiv nasilja policije i rasizma. Vlada je juče ujutro objavila da je ekonomija u drugom kvartalu pretrpjela najgori udarac od Velike depresije.
Aktuelni predsjednik, koji u anketama zaostaje za demokatskim rivalom i bivšim potpredsjednikom Džozefom Bajdenom, takođe je rekao da neće vjerovati rezultatima izbora koji obuhvataju rasprostranjeno glasanje putem pošte - što je mjera koju mnogi posmatrači smatraju veoma važnom imajući u vidu pandemiju koronavirusa. Bez dokaza, on tvrdi da će glasanje putem pošte obilježiti velike prevare.
“S univerzalnim glasanjem putem pošte (ne glasanjem u odsustvu, koje je dobro), izbori 2020. biće najmanje tačni i s najviše prevara u istoriji. To će biti velika sramota za SAD”, napisao je Tramp na Tviteru. “Odgoditi izbore dok ljudi ne budu mogli da glasaju propisno i bezbjedno.”
Američka ekomomija je pretprjela pad od 32,9 odsto u drugom kvartalu, usljed rasprostranjenih blokada zbog epidemije koja se brzo širi.
SAD održavaju izbore duže od 200 godina, uključujući i tokom Građanskog rata, Velike depresije i dva svjetska rata. Član II Ustava SAD daje Kongresu ovlašćenje da odredi datum izbora, a 20. amandman okončava mandat predsjednika i potpredsjednika 20. januara nakon opštih izbora.
Ideju o odgađanju odbacio je veliki broj republikanaca - uključujući lidera većine u Senatu Miča Mekonela i glavnog republikanca u Predstavničkom domu Kevina Mekartija, prenio je Rojters.
“U istoriji saveznih izbora, nikad se nije desilo da ih ne održimo i trebalo bi da nastavimo s ovim izborima,” rekao je Mekarti. Senator Lindzi Grejem, Trampov saveznik, rekao je da odgađanje izbora “vjerovatno ne bi bila dobra ideja”. Demokratska članica Predstavničkog doma Zoe Lofgren, koja predsjedava odborom za nadzor izbora, odbacila je bilo kakvo odgađanje.
“Samo Kongres može promijeniti datum naših izbora”, izjavila je Lofgren za Rojters.
“Ni u kakvim okolnostima nećemo razmatrati da to učinimo kako bismo se prilagodili nespretnom odgovoru predsjednika na pandemiju koronavirusa, ili dali kredibilitet lažima i dezinformacijama koje širi u vezi s načinom na koji Amerikanci mogu bezbjedno da glasaju.”
Rojters piše da je Trampov tvit objavljen bez upozorenja i da je iznenadio neke u Bijeloj kući. Bijela kuća je za pitanja o Trampovom tvitu uputila na tim njegove kampanje, koji je u saopštenju naveo da je predsjednik samo potegao pitanje.
“Predsjednik samo poteže pitanja o haosu koje su demokrate napravile svojim insistiranjem na glasanjem putem pošte,” saopštio je Hogan Gidli, portparol kampanje.
”Kao da ni ne želi da pobijedi”
Republikanac blizak Bijeloj kući rekao je Rojtersu da je zapanjen objavom na Tviteru i dodao da je ona uslijedila nakon perioda stabilnosti, u kojem se Tramp pridržavao zvanične politike stranke, kako su mu savjetovali novi menadžer kampanje Bil Stepijen i viši savjetnik kampanje Džejson Miler.
“On očigledno ne može da se kontroliše. Ovo počinje da izgleda kao stvarna kampanja i zato to radi. To je užasno. Počinje da izgleda kao da čak ni ne želi da pobijedi.”
Tramp je ranije rekao da neće vjerovati rezultatima izbora - što su pritužbe slične onima koje je iznio uoči glasanja 2016. - ali nije tako direktno sugerisao promjenu datuma 3. novembra.
Tramp bez dokaza dovodi u sumnju legitimitet glasanja putem pošte, koje je usljed pandemije korišteno u puno većem broju na predizborima. On je takođe iznio nepotkrijepljene tvrdnje da će biti prevare na izborima i odbio je da kaže hoće li prihvatiti zvanične rezultate ako izgubi.
Ari Flajšer, koji je bio predstavnik za medije u Bijeloj kući tokom vladavine republikanca Džordža Buša, smatra da bi Tramp trebalo da obriše tvit.
“To nije ideja koju bi bilo ko, posebno ne predsjednik SAD, trebalo da iznosi. Naša demokratija se zasniva na izborima na kojima svi znaju pravila i ona važe za sve”, rekao je Flajšer.
Demokate se spremaju da zaštite izbore
Demokrate, uključujući Bajdena, već su počele pripreme da zaštite birače i izbore usljed strahova da će Tramp pokušati da petlja s izborima u novembru ili da ospori rezultate, posebno ako objavu konačnih podataka odgode glasovi koji stižu putem pošte.
Ankete su pokazale da se američki registrovani birači protive ideji odgađanja izbora. Kada su Rojters/Ipsos u aprilu pitali birače da li smatraju da bi glasanje trebalo da bude odgođeno zbog koronavirusa, 59 odsto je bilo protiv te ideje, uključujući većinu birača iz obje stranke.
Zvaničnik Bajdenove kampanje je rekao da Trampova objava nije legitimna prijetnja jer on nema moć da promijeni datum izbora i da je to očigledna taktika za skretanje pažnje s užasnih cifara BDP-a.
“Nastavićemo da to pažljivo pratimo”, rekao je Rojtersu zvaničnik Bajdenove kampanje.
“Aktuelni predsjednik širi laži i predlaže odgađanje izbora da bi ostao na vlasti”, napisao je na Tviteru Den Kildi, demokrata iz Predstavničkog doma. “Ne dozvolite da se to desi. Svaki Amerikanac - republikanac, nezavisni i demokrata - trebalo bi da digne glas protiv predsjednikovog bezakonja i potpunog nepoštovanja ustava.”
Bonus video:
