Mladi lider otpora u Panšir dolini pozvao je juče na nacionalni ustanak protiv talibana, dok je ta islamistička grupa objavila da je zauzela i posljednji dio Avganistana koji se protivio njihovoj vladavini i da sada ima kontrolu nad cijelom zemljom.
Na fotografijama na društvenim mrežama vide se talibani kako stoje ispred kapije zgrade u kojoj se nalazi kancelarija guvernera pokrajine nakon višednevnih sukoba s Nacionalnim frontom otpora Avganistana (NRFA), kojim komanduje lider Panšira Ahmed Masud.
”Panšir, koji je bio posljednje sklonište odbjeglog neprijatelja, je zauzet”, kazao je portparol talibana Zabihula Mudžahid na konferenciji za novinare proglašavajući “kraj rata u Avganistanu”.
Dolina sjeverno od Kabula je poznata po tome što je odolijevala napadima kroz istoriju uključujući i sovjetsku vojsku, kao i talibane tokom prethodne vladavine 1990-ih.
Stanovnici Panšir doline govore farsi jezik i etnički se razlikuju od većinski paštunskih talibana.
Talibani su juče uvjeravali stanovnike Panšira da neće biti “diskriminatornih postupaka protiv njih”.
“Oni su naša braća i zajedno ćemo raditi za dobrobit naše zemlje”, kazao je Mudžahid.
Međutim, Masud, sin heroja otpora protiv Sovjeta i talibana, tvrdi da njegove snage, koje se sastoje od ostataka redovne avganistanske vojske, kao i lokalne milicije, i dalje pružaju otpor.
Lideri otpora nijesu negirali da su talibani zauzeli centar Panšira, ali tvrde da njihove snage i dalje drže “strateške pozicije” i da su zarobile ili ubile stotine islamističkih boraca.
U dugoj poruci na Fejsbuku, Masud je pozvao na sve Avganistance unutar i van zemlje da se pridruže “opštem ustanku u ime časti, slobode i dostojanstva naše zemlje”. Masud je, takođe, zatražio međunarodnu podršku.
U poruci na Tviteru Masud je kazao da je u Panširu i da će nastaviti da pruža otpor. Takođe je kazao da je bezbjedan, ali nije naveo detalje o njegovoj lokaciji. Istakao je da su u sukobima s talibanima stradali članovi njegove porodice.
Mediji su objavili da su snage otpora ostale bez vodećih ličnosti uključujući generala Abdula Vududa Zaru, nećaka Masudovog oca Ahmada Šaha i komandante Gula Haidara Kana i Muniba Amirija.
Fahim Dašti, novinar i portparol pokreta otpora stradao je u napadu dronom za koji opozicija tvrdi da ga je sprovela pakistanska vojska.
Portparol talibana Mudžahid je kazao da je njemu rečeno da su Masud i drugi lider otpora, bivši potpredsjednik Amrula Saleh pobjegli u susjedni Tadžikistan.
Talibani su, takođe, kako prenose mediji, izgubili uticajne ličnosti uključujući Maulvija Fisihudina koji je imao ključnu ulogu u islamističkoj ofanzivi u regionu.
Pripadnici otpora u Panširu su se nadali da će njihovo odbijanje da se predaju podstaći akcije protiv talibana u drugim djelovima zemlje. Takođe su očekivali pomoć iz inostranstva.
Ahmad Masud, koji je pohađao Kings koledž u Londonu napisao je nedavno kolumnu u “Vašington postu” tražeći pomoć, a drugi uticajni lideri otpora su lobirali kod političara u inostranstvu.
Lideri otpora u Panširu su u više navrata naglašavali da se ne bore samo protiv talibana, već i stranih džihadista, Islamske države i Al Kaide, u ime međunarodne zajednice.
Talibani, s druge strane, uporno pokušavaju da ubijede Avganistance i strane države da neće uvesti brutalnu vladavinu kao kada su prošli put bili na vlasti.
Portparol Mudžahid je juče porekao navode da postoje nesuglasice unutar pokreta oko formiranja vlade i kazao da će uskoro biti poznat njen sastav, ali nije naveo datum.
Zauzmanje Panšir doline bilo bi velika simbolična pobjeda za talibane. Na obroncima doline i dalje se nalaze ostaci tenkova uništenih tokom dugog rata protiv Sovjetskog Saveza. Veliki betonski spomenik Masudovom ocu simbol je otpora doline.
Borbe u Panširu su bile najočigledniji primjer otpora talibanima. Međutim, u pojedinim gradovima organizovani su manji izolovani protesti za prava žena ili za odbranu zastave sada već ugašene avganistanske republike.
Zapadne sile su saopštile da su spremne da uspostave odnose s talibanima i pošalju humanitarnu pomoć za građane, ali da će zvanično priznanje vlade i šira ekonomska pomoć zavisiti od postupaka, a ne obećanja da će poštovati ljudska prava.
Zavjese između studentkinja i studenata
Studenti širom Avganistana su počeli da se vraćaju na univerzitete prvi put od kako su talibani zauzeli vlast, a u pojedinim slučajevima žene su odvojene od muških kolega zavjesama ili tablama postavljenim na sredini učionice.
Dešavanja na univerzitetima i školama širom zemlje pomno prate strane države, koje traže od pripadnika islamističkog militantskog pokreta da poštuju prava žena u zamjenu za ključnu pomoć i diplomatski angažman.
Profesori i studenti na univerzitetima u najvećim avganistanskim gradovima - Kabulu, Kandaharu i Heratu - kazali su za Rojters da su studentkinje odvojene, da im se drže predavanja zasebno i da im je kretanje ograničeno na određene djelove univerzitetskih kompleksa.
”Postavljanje zavjesa nije prihvatljivo”, kazala je za Rojters 21-godišnja Andžila s Univerziteta u Kabulu. “Užasno sam se osjećala kada sam ušla u učionicu... Postepeno se vraćamo na period prije 20 godina”.
I prije dolaska talibana na vlast, studentkinje su u Avganistanu sjedjele odvojeno od muških kolega, ali učionice nijesu bile fizički podijeljene.
U dokumentu sa smjernicama za početak školske godine koji je proslijeđen udruženju privatnih univerziteta u Avganistanu naznačen je niz mjera poput obaveznog nošenja marama i odvojenih ulaza za studentkinje. Takođe se navodi da studentkinjama treba da predaju žene.
Rojters navodi da je nejasno da li taj dokument predstavlja zvaničnu politiku talibana.
Jedan profesor žurnalistike na Herat univerzitetu na zapadu zemlje kazao je za Rojters da je odlučio da predavanje od sat vremena podijeli na dva dijela i da će prvo predavati studentkinjama, a zatim muškarcima.
Od 120 studenata koji su se prijavili za njegovo predavanje, manje od četvrtine se juče pojavilo. Određeni broj studenata i profesora je pobjegao iz zemlje, a sudbina privatnog medijskog sektora koji je bio u usponu je odjednom dovedena u pitanje.
Bonus video:
