Kad su španski konkvistadori stigli u Meksiko 1519. godine, tamo je po procjenama živjelo oko 25 miliona domorodaca. Vijek kasnije ostalo ih je samo milion.
Domorodačko stanovništvo mnogo su efikasnije od španskog oružja ubijale epidemije bolesti koje su Španci donijeli sa sobom.
Pretpostavki i nagađanja bilo je mnogo, ali koje su tačno bolesti doprinijele padu Astečkog Carstva nikad nije potvrđeno.
Časopis Nature objavio je da su sada naučnici iznijeli prve DNK dokaze o bakteriji koja je možda izazvala najgoru epidemiju iz toga razdoblja - o salmoneli.
Propast astečkog društva bila je predmet mnogih istraživanja i vjeruje se da su je uzrokovala dva glavna faktora, dolazak španskih osvajača i brojne evropske bolesti na koje domorodačko stanovništvo nije imalo imunološki odgovor, prenosi Večernji list.
Najgora od tih epidemija harala je između 1545. i 1550. i vjeruje se da je odnijela živote do 80 odsto autohtonog stanovništva.
"Epidemija iz 1545. godine smatra se jednom od najrazornijih u istoriji Novog Svijeta", napisala je grupa naučnika iz njemačkoga Instituta Maks Planka na portalu "bioRxiv", na koji se postavljaju naučni radovi na uvid kolegama i na recenziju prije štampanja.
Naučnici su ranije sugerisali da su boginje ili tifus bili uzročnici epidemije. U jednoj studiji iz 2002. kao mogući uzročnik navodi se i hemoragijska groznica.
Ali nijedna od tih hipoteza nije potvrđena DNK dokazima.
U pokušaju da rasvijetle uzrok epidemije među Astekama, naučnici su na groblju na visoravni Oaksakan na jugu Meksika uspjeli da izoluju DNK iz zuba 29 pokojnika, od kojih ih je 24 umrlo u doba epidemije 1545. - 1550.
Stručnjaci su razdvojili bakterijski DNK od ljudskog i nakon upoređivanja rezultata sa više od 2.700 modernih bakterijskih genoma utvrdili da je nekoliko pokopanih na pomenutom groblju bilo zaraženo smrtonosnom vrstom salmonele nazvanom Paratyphi C.
Danas je Paratyphi C izuzetno rijetka vrsta salmonele, ali pojavljuje se povremeno, posebno u zemljama u razvoju.
To je potencijalno prvi genetski dokaz patogena koji je možda uništio astečku populaciju nakon evropske kolonizacije.
Neki stručnjaci imaju i određene zamjerke pa kažu da tehnika kojom su se koristili njemački naučnici ne može razabrati DNK viruse koji su takođe mogli da imaju upliv u astečke epidemije, što bi značilo da jedan veliki segment zagonetke i dalje nedostaje.
U nezavisnoj studiji objavljenoj prošle sedmice naučnioci sa univerziteta u britanskom Koventriju analizirali su bakterijski genom sa ostataka mlade žene pokopane u Norveškoj 1200. godine i izoluju vrstu Paratyphi C, što upućuje na to da je ta vrsta salmonele kružio Evropom prije nego što su evropski doseljenici došli u Meksiko.
Samo po sebi to nije dovoljno da poveže ova dva otkrića, ali je dobar početak, rekao je za Nature profesor Hendrik Poinar sa kanadskog univerziteta Mekmaster.
Naučnici sada moraju da pronađu više drevnih baterijskih genoma iz Evrope i Amerike iz tog vremena ako žele da potvrde svoje teze o tome šta je uzrokovalo smrtonosnu epidemiju koja je izbrisala astečko društvo.
Bonus video:
