Filozofija znači „ljubav prema mudrosti“. Ne morate biti filozof da biste bili ljubitelj mudrosti i da bi njegovali slobodan duh. Dovoljno je da budete svoji. Da bi filozofiju približila javnosti i istakla njen značaj za shvatanje društvenih pojava, razmišljanja na racionalan i kritički način UNESKO je 2005.godine ustanovio Svjetski dan flozofije koji se obilježava trećeg četvrtka u novembru. Tim povodom na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, u organizaciji Studijskog programa za filozofiju i Instituta za filozofiju, organizovano je predavanje na temu “Filozofija i kulturno duhovni identitet Evrope”.
Na ideji Evope, utopiji koja vjekovima traje i razvija se, prema riječima prof. dr Sava Lauševića, rukovodioca Studijskog programa za filozofiju, gradi se evropski identitet.
“Šta je to identitet? Najkraće, ono nepromjenljivo, zajedničko u razlikama. Ono što određuje kolektivnu pripadnost. Evropski identitet znači imati svijest i osjećati se da pripadate Evropi. To može biti kulturno-istorijsko, civilizacijsko, ali i geopolitičko, odnosno ekonomsko zajedništvo”, kazao je Laušević.
Identitet se, prema njegovim riječima, najčešće gradi na bazi kulture pamćenja i sjećanja. I dok je pamćenje, objašnjava on, uglavnom vezano za ličnost i predstavlja ono što je moje, sjećanje je kolektivno, naše, i njime se na unutrašnji način gradi neka slika o prošlosti.
“U tom kontekstu imaju presudno značenje filozofija, religija i umjetnost, kao misaono, predstavno i slikovno sjećanje. Na kraju, tu je istorija koja univerzalizuje i niveliše jedan istorijski prostor kroz istorijsko znanje o prošlosti”.
Filozofija je simbol kritičkog razmišljanja, a filozofsko mišljenje umnogome doprinosi boljem razumijevanju svijeta i rješavanju globalnih problema.
„Ako filozofsko obrazovanje stvara slobodne i otvorene duhove, ako to obrazovanje produbljuje i produhovljuje želju za naučnim znanjem, pojačava osjećaj odgovornosti i brige za cjelinu, i ako nas filozofsko obrazovanje čini otpornim na sve oblike propagande, fanatizma, isključivosti i netolerancije, onda je to potvrda da se Evropa rađa iz duha grčke filozofije“, kazao je doc. dr Dušan Krcunović.
Prema njegovim riječima Evropa nije samo geografski i politički entitet, već ideja ili, huserlovski rečeno, „duhovni lik“.
"Taj duhovni lik Evrope, uprkos razlikama u oblicima racionalnosti i razlikama među evropskim narodim, osnov je unutrašnjeg duhovnog srodstva Evrope i načelo jedinstvene evropske kulturne svijesti“.
Kulturna baština, a 2018. je proglašena godinom evropske kulturne baštine, oblikuje duhovni identitet koji konstituiše i hrani dušu Evrope. I dok sa sobom nosimo duhovnu tradiciju, epoha koja dolazi više nas privlači, a virtuelna stvarnost postaje naša svakodnevica.
“U vremenu odsvud nadiruće virtuelne stvarnosti prinuđeni smo da ponovimo jedan tradicionalni trokorak pri sudaru sa ovom sasvim novom stvarnošću. Mišljenje ima zadatak da prvo, prepozna samo sebe u svojoj zatečenosti i nemoći pred novom stvarnošću, zatim se povlači u sebe da bi razvilo svoje nove sposobnosti saznanja, i, u trećem koraku, misli samu tu sveprisutnu novu stvarnost”, kazao je doc. dr Drago Perović.
Mišljenje sve više, smatra on, gubi mogućnost da zahvati cjelinu stvarnosti iz koje misli “jer se čovjek kao misleće biće u virtuelnom svijetu sve više prepoznaje kao kantovski hipohondar”.
“Biće koje je na virtuelnim mrežama suštinski fiksirano za samog sebe, biće koje se ne nalazi u stalnom dijalogu sa drugim ljudima, biće koje ne izlazi iz virtuelnosti u prirodnost”.
Irina Bokova, direktorica UNESKO-a, kazala je da filozofija ima snagu da mijenja svijet, jer nam “ona može pomoći da mijenjamo sebe – dajući težinu našoj ogorčenosti pred nepravdom, bistrinu da postavljamo prava pitanja i uvjerenje da branimo ljudsko dostojanstvo“.
Bonus video:
