Crna Gora bi do novembra trebalo da dobije svoj ekološki otisak, koji bi pokazao koliko svaki građanin utiče na životnu sredinu, odnosno da li se resursi troše brže nego što se mogu obnoviti.
Ekološki otisak, kako je odlučila Vlada radiće Mreža za globalni ekološki otisak (GFN) iz Ženeve, sastojaće se iz tri faze i ukupno koštati 50.000 eura. Ta renomirana firma izvještaj o ekološkom otisku objavljuje svake druge godine, a u njemu nema država koje imaju manje od milion stanovnika, tako da će Crna Gora predstavljati izuzetak.
U Vladinoj odluci navodi se kako je ekološki otisak predložen kao dopuna pokazatelju domaće materijalne potrošnje radi praćenja napretka Crne Gore u sprovođenju Nacionalne strategije održivog razvoja. Domaća materijalna potrošnja daje detaljnu sliku o potrošnji obnovljivih i neobnovljivih resursa, ali ne daje informacije o stepenu održivosti ili neodrživosti te potrošnje i pritisku koji ona stvara na domaće eko-sisteme i biodiverzitet.
Analiza ekološkog otiska može da pruži takvo mjerilo, iako se ona ne bavi neobnovljivim resursima, kao što su rude i minerali.
“Kombinovanjem domaće materijalne potrošnje i analize eko otiska može se dobiti sveobuhvatnija slika i osiguralo da društveno-ekonomski razvoj ostane u okviru nosivosti njenih eko-sistema”, kaže se u odluci Vlade.
Prema metodologiji GFN, jedinica za ekološki otisak je globalni hektar (gha) i pokazuje koliko je svakom čovjeku, odnosno gradu ili državi potrebno površine da zadovolji svoje potrebe u hrani, stanovanju, energiji, saobraćaju ili zbrinjavanju otpada. Izračunava se tako što se vrijednosti za sve te oblasti saberu i pomnože sa brojem stanovnika.
GFN izračunava eko-trag u više od 150 zemalja koristeći podatke od 1961. godine. Prema izvještaju za 2014. godinu planetu najviše “troši” Kuvajt čiji eko otisak iznosi 10 gha, zatim Ujedinjeni Arapski Emirati (9,5) i Katar (8,5). Među 10 država sa najvećim ekološkim otiskom su i Danska, Belgija, Trinidad i Tobago, Singapur, SAD, Bahrein i Švedska, a iznad svojih mogućnosti žive sve članice Evropske unije. Od balkanskih zemalja Slovenija ima najveći ekološki otisak sa 2,6 „potrošene" planete, zatim Hrvatska 1,9, Makedonija i Bugarska troše 1,7, a BiH 1,5 gha planete. Najmanji ekološki otisak od svega 0,6 gha ostavljaju Haiti, Eritreja i Istočni Timor.
U prvoj fazi za proračun u Crnoj Gori će biti korišćeni podaci Monstata, a u drugoj će se mjeriti koliki eko otisak ostavljaju svi sektori privrede na lokalnom nivou. U trećoj, završnoj fazi biće analiziran napredak Crne Gore ka održivom razvoju kombinovanjem podataka ekološkog otiska i indeksa održivog razvoja po mjeri čovjeka.
“Potom će se uz pomoć ovog okvira ocijeniti uticaj različitih sektora ekonomije na životnu sredinu i odrediti kako smanjenje potrošnje resursa može da doprinese postizanju ciljeva nacionalne strategije održivog razvoja poslije 2015. godine”, kaže se u dokumentu.
Bonus video:
