Na Filozofskom fakultetu u Nikšiću u okviru „Otvorene katedre“ mr Luka Mitrović, direktor Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore održao je predavanje na temu “Uticaj klimatskih promjena na učestalost i intenzitet atmosferskih elementarnih nepogoda u Crnoj Gori”.
Prema riječima Mitrovića jedno od najaktuelnijih pitanja na globalnom nivou jeste varijabilnost klimatskog sistema, a glavni krivac za ubrzane procese u atmosferi i za procese otopljavanja koji se dešavaju zadnjih 20 godina je čovjek.
Upoređujući podatke iz perioda 1961- 1990.godine sa podacima iz 1990-2012. koji se odnose na Crne Gore primjetna su bitna odstupanja od klimatske normale.
“Posebno su odstupanja vidljiva na nivou temperature vazduha. Imamo porast temperature vazduha u svim dijelovima Crne Gore, od primorskog gdje su tendencije porasta manje do 0,5 u odnosu na klimatsku normalu, do centralnog dijela u kome je za oko 1,5 stepen porasla temperatura”, kazao je Mitrović.
Najveće povećanje temperature vazduha je u sjevernom regionu Crne Gore, gdje je u zimskom periodu temperatura porasla za tri-četiri stepena u odnosu na klimatsku normalu.
“To se naravno odražava i na karakter i na intezitet padavina. Sada je manji broj dana sa padavinama, ali su zato padavine intezivnije. Intezitet padavina odražava se na pojave erozije, klizišta. Primijetili smo i da su udari vjetra jači, a čak imamo i netipične pojave ciklona u ljetnjem dijelu godine kada obično imamo karakteristično suvo vrijeme. Sve te klimatske promjene odražavaju se i na život ljudi”, istakao je direktor Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju.
Istakao je da je u poslednjih deset godina, kada je Crna Gora u pitanju, u svim klimatskim elementima, počeo od količine padavina i visine sniježog pokrivača, do visine temperature, udara vjetra i pritiska, oboren rekord.
Podsjetio je da je 2003. godina bila godina sa najdužim sušnim periodom, kada je stotinu dana u Podgorici temperatura bila preko 30 stepeni, a da su 2007. oboreni apsolutni rekordi temperature na cijelom prostoru Crne Gore.
“U Podgorici je bilo 44,8 stepeni, znači za 3,5 stepena više od ranijeg rekorda, u Nikšiću je temperatura po prvi put prešla 40 stepeni i dostigla vrijednost 40,8 stepeni”, istakao je Mitrović.
Što se tiče inteziteta i količine padavina rekordna godina je 2010. U Nikšiću je te godine palo skoro 3.000 milimetara, a prosjek je oko 1.900, na Cetinju, gdje prosječno pada 3.000, te godine je palo 5.200, a u Crkvicama je palo preko 8.000 mililitara taloga. “I 2012.godina je bila rekordna, ali po visokom sniježnom pokrivaču. Intezitet sniježnih padavina dostizao je apsolutne vrijednosti u Nikšiću, Kolašinu, Žabljaku i u Podgorici. Ono što je karakteristično je da imamo smanjenje mraznih dana”, kazao je Mitrović.
Prema njegovim riječima sve manje je tzv.temperaturnih inverzija, pa se to odražava na ukupni klimatski ambijent Crne Gore.
Prošla godina je najtoplija od kada se u svijetu mjeri temperatura, dakle od 1861.godine.
Kako se svi klimatski parametri poklapaju sa projekcijom klime koju je Zavod uradio do 2010.godine urađena je projekcija do 2030. i do 2100. godine.
“Jedan scenarij pokazuje trend porasta nivoa mora na globalnom nivou i porast globalne temperature vazduha”, kazao je Mitrović.
Prema tom scenariju nastaviće se povećanje toplih i sušnih dana, biće manje kiše i snijega, a udari vjetra biće jači. Bez obzira na sve te promjene nauka još uvijek nije spremna da odgovori na pitanje da li je riječ o novoj klimi.
Rana upozorenja smanjuju negativne posledice
Mitrović je istakao da iako se prirodni hazardi ne mogu spriječiti, kvalitetna rana upozorenja (EWS) mogu se koristiti za smanjivanje negativnih posledica.
“Potrebno je unaprijediti osmatračku mrežu: klasične i automatske hidro-meteorološke stanice, korišćenje satelitskih podataka i uspostaviti radarsku meteorološku mrežu Crne Gore. Za sve to treba veća finansijska podrška i alokacija sredstava iz budžeta, kako bi se unaprijedili klimatski servisi i uspostavio funkcionalan EWS u aktivnostima smanjivanja rizika od prirodnih nepogoda i tako doprinijelo vlastitom održivom razvoju”, zaključio je direktor Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju.
Bonus video:
